Fantasie en de vrijheid ervan

[Faith]

Hee allemaal!

Ik weet dat ik heel erg lang niet geweest ben, zoo druk gehad met school en bezig geweest met allerlei andere dingen. Wel vaak terug gedacht en vond het heel jammer dat ik het hier niet echt bij kon houden.
Begin van het jaar heb ik het al wel eens over een project voor school gehad waar ik mee bezig was, over twee weken heb ik daar de presentatie van. Ik ben bezig met een verhaal met als onderliggende gedachten dat de mens niet goed of kwaad is, misschien beide, misschien geen van beide. Maar omdat ik het zeer saai vind om alleen te vertellen hoe ik hier mee bezig ben geweest wil ik ook graag wat (filosofische) ideeën laten horen over het gebruik van fantasie en de vrijheid hiervan. Omdat ik er zelf niet helemaal uit kom en niet de goede woorden kan vinden wil ik vragen of jullie o zo grote filosofen (slijm, slijm, slijm ) jullie ideeën hierover miss willen delen?

[Eva Lilith]

jullie o zo grote filosofen

(de grootsten zouden wel eens de kleinsten kunnen zijn...)

[yopi]

Dag! Faith!

niet goed of kwaad is, misschien beide, misschien geen van beide

Dit is duidelijk een klusje voor Jeroen, bovendien is het veel te warm ...

Dag! Eva! Back in the village? Verder is iedereen naar het strand of zo hoor !

[Faith]

Oke, dan kijk ik bij deze heeeeel lief naar Jeroen!

[Eva Lilith]

@ Faith,
Wat bedoel je precies met 'fantasie en de vrijheid hiervan?'
Het lijkt me dat in de fantasie de vrijheid ultiem is.

[Jeroen]

Ja, het lijkt mij dat de enige beperking die er aan ieders fantasie zit, is je eigen belemmeringen. Een vriendin van mij kan lucide dromen (helder dromen, dromen die je kunt sturen), maar bepaalde dingen kan ze niet in haar dromen, zoals een deur open of dicht doen.

Fantasie en creativiteit gaan hand in hand. Hoe creatiever je bent, hoe groter je fantasie. Ik vond het wel grappig, dat ze tijdens die IQ test op TV probeerde iemands creativiteit te testen met zeer fantasieloze puzzels, vaak volkomen gebaseerd op logica (ongeveer het tegengestelde van fantasie).

Over "goed en kwaad bestaan niet" zou ik hele boeken kunnen schrijven. Ze bestaan wel degelijk, maar men beseft vaak niet dat ze volkomen gekoppeld zijn aan onze mening en smaak. "Goed en kwaad zijn relatief", het is maar net hoe jij er naar kijkt. "Its in the eye of the beholder" of nog veel leuker: "het goede is het kwade van het slechte". Leef je in de 'slechte' wereld, dan beschouw je het goede als het kwade. Voor een crimineel is de politie een schurk.

Vaak ontaard discussie omtrent dit onderwerp in een welles of nietes strijd of er een absoluut kwaad bestaat. Kwaad dat dus door iedereen als kwaad wordt beschouwt. Ik denk wel dat het bestaat, maar dan alleen omdat wij mensen het zelf gecreëerd hebben. Het universum maakt namelijk geen onderscheidt, dat is typisch iets menselijks (heeft alles met keuze te maken).

[Faith]

@ Eva:

Ja, je hebt gelijk. Ik zal iets beter uitleggen waar ik naar opzoek ben. Ik wil graag de vraag beantwoorden waarom mensen (ik zal niet zeggen alle mensen, maar wel veel mensen) er zo van houden om te lezen. Naar mijn idee is dit om te ontsnappen aan de werkelijkheid, om in een andere wereld terecht te kunnen komen waar zij niet móeten, waar van alles kan gebeuren en niets voorspelbaar is. Als je leest kun je jou eigenproblemen laten en met andere dingen bezig zijn. Onze wereld is kaal, je weet wat er kan gebeuren en je weet wat er niet kan gebeuren omdat wij gebonden zijn aan natuurwetten (en natuurlijk staan wij daarbij nog steeds voor vragen), maar in de wereld van de fantasie is alles mogelijk. Dus mijn vraagstelling is eigenlijk waarom veel mensen zo van lezen houden en dan zoek ik het antwoord in de richting van de fantasie. In de richting van dat er dan zoveel meer mogelijk is dan in onze 'gewone' wereld. Maar zelf kom ik er niet zo ver mee. Hoop dat het een beetje volgbaar is wat ik hier heb geschreven:P

[Faith]

"het goede is het kwade van het slechte". Leef je in de 'slechte' wereld, dan beschouw je het goede als het kwade.

Daar heb ik zo vaak overna gedacht, en dat heeft me zo verwonderd. Maar ik ben het wel met je eens, wat de ene persoon als kwaad ziet hoeft voor de andere helemaal geen kwaad te zijn. Het is maar hoe je er naar kijkt en hoe je over de wereld denkt.

[Jeroen]

Ik denk dat lezen ook een gebrek aan fantasie is. Soms. Men heeft zelf niet zo veel fantasie, en heeft dus een boek nodig om zich daarin te laten leiden. Het boek neemt ze mee op reis, niet andersom.

Ik vind vooral veel fantasie in creatieve dingen. Schilderen, muziek maken, boeken schrijven. En dan bedoel ik niet dingen namaken, zoals een plaatje van een boot natekenen, of een bloem schilderen, of een liedje naspelen, of een boek lezen. Maar zelf creëeren, zelf iets maken / verzinnen.

Creativiteit:
het rangschikken van chaos naar voorbeeld van reeds eerder waargenomen orde waardoor herkenning ontstaat

[Faith]

Mee eens, maar waarom lezen mensen dan zo graag? Wat geeft het hun?


Ik denk dat het lezen van een boek niet per se een gebrek aan fantasie is. Als je zelf over dingen gaat fantaseren bedenk je de afloop, weet je hoe het gaat lopen, het mooie van een boek/verhaal is dat je steeds verrast kunt worden. Er gebeuren dingen die je niet zag aan komen of je leert dingen kennen die je zelf nooit bedacht zou hebben (misschien dan toch een beetje gebrek aan fantasie haha).

[Jeroen]

Precies, het boek neemt je op reis. Men duikt in een boek misschien juist wel uit gebrek aan fantasie. Het boek vult dit gebrek aan.

Waar jij op doelt, denk ik, is de beelden die men tijdens het lezen vormt. En hoe fantastischer het boek, hoe fantastischer de beelden die ze vormen. Of hoe creatiever de lezer, hoe fantastischer de karakters er uit komen te zien. Daar zit dus wel enorm veel creativiteit in. Omdat we behoorlijk visueel ingesteld zijn, gaan we al snel zelf allerlei beelden verzinnen bij de woorden die we lezen. Beeldspraak = woorden die tot de verbeelding spreken.

[Faith]

Wat vinden jullie hiervan? (Ik nam het advies van Eva, schrijven is jezelf dingen uitleggen)

Een verhaal geeft je de mogelijkheid om te ontsnappen aan de werkelijkheid. Het los kunnen laten van vermoeiende gedachten en het op kunnen gaan in de gebeurtenissen en problemen van een ander zonder dat dit voor jou consequenties heeft.
Een manier om te ontsnappen en je te verstoppen voor de dagelijkse vastigheid en sleur van het leven. Een manier om aan zowel de vastigeheid van de wetten en regels tussen mensen als de wetten van de natuur te kunnen ontsnappen en jezelf te verliezen in een wereld waar deze wetten niet van toepassing hoeven te zijn.
Een manier om in de huid te kruipen van iemand die jij graag zou willen zijn, of om dingen te doen die jij graag zou willen doen.
Een manier om een wereld te creëeren zoals jij die graag zou zien.
Herkenning van gevoelens en je zo minder alleen of onbegrepen voelen, het geeft je kracht.
Maar dit geldt niet alleen verhalen, maar voor alle creatieve dingen, zoals schilderen, tekenen, muziek maken en dansen. Het is een manier om gevoelens die in de gewone wereld niet zodanig geuit kunnen worden neer te zetten. Een verhaal is een aan een schakeling van gebeurtenissen met een bepaalde sfeer/gevoel die jou aanspreekt en die vertaald is in beelden/gebeurtenissen. Al deze delen, sferen en gevoelens samen roepen een totaal beeld van het verhaal op die jou wel of niet aanspreekt. De gevoelens die gebeurtenissen in verhalen oproepen moeten (gevoelens van haat, liefde, macht, verdriet, medelijden en alles wat je wel voelt maar onnoembaar is) bij je passen wil je het boek/verhaal mooi/goed/leuk enz. vinden. Mensen houden van lezen om dat het een ontsnapping is aan de dagelijkse werkelijkheid, aan de sleur, aan de vastigheid. Maar ook omdat het gevoelens (en beelden) oproept doormiddel van gebeurtenissen (en personages) die in het dagelijksleven niet veel voor (hoeven) te komen. Een verhaal voegt iets toe aan onze wereld omdat deze niet alles bevat wat wij graag zouden willen zien, en dit alles dankzij fantasie.

[thack]

Ik weet het niet zo goed hoor, maar in mijn beleving is er maar een heel dun verband tussen "lezen" en "de vrijheid van fantasie". Tenminste als ik een boek lees - wat ik veel en graag doe, mijn hele leven al - is dat niet zozeer om te ontsnappen aan de werkelijkheid, maar om iets over die werkelijkheid te weten te komen, wat ik uit eigen ervaring niet of maar heel moeilijk te weten kan komen omdat mijn tijd, ervaring, kennis en inzicht beperkt zijn. Mijn wereld wordt groter in plaats van kleiner door te lezen denk ik.

Verder is het een manier om met mezelf in gesprek te zijn.

[1.3.8]

Fantasie in verhalen kan wel handig zijn. Een metafoor is altijd zo prachtig omdat dit een denkbeeldige situatie/handeling is die in de fantasie gestript kan worden van feiten in de werkelijkheid die zorgen voor 'ruis' om de kern van een werkelijke situatie bloot te leggen.

En uiteraard moeten er ook nuances gelegd aan de vrijheid van fantasie. Als ik een of andere ranzige handeling beschrijf, iets met tuinslangen ofzo, zullen de visueel ingestelde mensen dit onmiddelijk door middel van fantasie voor zich zien en dit niet als vrijheid ervaren. Fantasie is eigenlijk meer anarchie dan vrijheid ten opzichte van de vrijheid.

[yopi]

De vrijheid van de fantasie ligt naar mijn idee in het loskomen van je plek, je directe omgeving en dagelijks leven.

[Sado]

Ik ben het hier met Thack eens - persoonlijk lees ik niet om aan de werkelijkheid te ontsnappen. Ik vind lezen niet eens bijzonder leuk, maar ik doe het toch. Voor mij is het voornamelijk educatief, of ik nu non-fictie lees, of fictie. Het gaat om het zoeken naar inzichten, het hopen die bij een ander te kunnen vinden. Bovendien is het boek een slecht medium om je in te 'verliezen', bijvoorbeeld, een film is veel intenser en een veel betere ontsnapping aan de werkelijkheid, evenals verdovende middelen. Waarom zou je dan boeken lezen? Nee, volgens mij heeft men verschillende andere redenen om boeken te lezen. In het geval van bijvoorbeeld een populair boek als Harry Potter is het vooral het wave-effect, waarbij men denkt dat het boek kennelijk de moeite waard is om te lezen omdat zoveel anderen het ook al gedaan hebben. Dan heb je in deze zelfde categorie nog de simpele peer pressure, het willen kunnen meepraten. Hiernaast heb ik altijd zelf nog boeken op de plank staan die er mooi staan in het geval van het bezoek van vrouwen (het motief van Schopenhauer). De overige boeken lees ik om er iets van op te steken, om verder te komen in een bepaald vraagstuk, nieuwe interessante standpunten op te doen of te genieten van de briljantie van een bepaalde analyse.

Dan de vraag waar het hier om gaat, de vrijheid van de fantasie. Naar mijn idee maakt alleen het mentale de mens vrij: we zijn lichamelijk geketend aan allerlei natuurwetten waar we niet aan kunnen ontkomen, maar de gedachten lijken wel degelijk te kunnen ontspringen aan de causale keten, ook al lijkt dit niet direct voor iedereen weggelegd. Het probleem van de fantasie is ook dat ze de werkelijkheid nooit kan aanraken, want als ze dit wel zou kunnen, dan zou ze dus van eenzelfde orde of principe als de werkelijkheid moeten zijn, en dit maakt haar dan weer ondergeschikt aan diezelfde wetten waar ze aan dient te ontsnappen. De fantasie is als het ware dus altijd filosofisch: net als dat de filosofie de theorie van de theorie is (wat tevens haar grootste beperking is), is de fantasie een soort gedachte over de gedachtes, ze is metatheoretisch, en daarom kan de fantasie ook de raarste vormen aannemen.

[Eva Lilith]

Faith schreef:

Onze wereld is kaal

Een mooi en waar zinnetje!

Een manier om een wereld te creëeren zoals jij die graag zou zien.
Herkenning van gevoelens en je zo minder alleen of onbegrepen voelen, het geeft je kracht.
Maar dit geldt niet alleen verhalen, maar voor alle creatieve dingen, zoals schilderen, tekenen, muziek maken en dansen. Het is een manier om gevoelens die in de gewone wereld niet zodanig geuit kunnen worden neer te zetten. Een verhaal is een aan een schakeling van gebeurtenissen met een bepaalde sfeer/gevoel die jou aanspreekt en die vertaald is in beelden/gebeurtenissen. Al deze delen, sferen en gevoelens samen roepen een totaal beeld van het verhaal op die jou wel of niet aanspreekt. De gevoelens die gebeurtenissen in verhalen oproepen moeten (gevoelens van haat, liefde, macht, verdriet, medelijden en alles wat je wel voelt maar onnoembaar is) bij je passen wil je het boek/verhaal mooi/goed/leuk enz. vinden. Mensen houden van lezen om dat het een ontsnapping is aan de dagelijkse werkelijkheid, aan de sleur, aan de vastigheid. Maar ook omdat het gevoelens (en beelden) oproept doormiddel van gebeurtenissen (en personages) die in het dagelijksleven niet veel voor (hoeven) te komen. Een verhaal voegt iets toe aan onze wereld omdat deze niet alles bevat wat wij graag zouden willen zien, en dit alles dankzij fantasie.

Kan ik me goed in vinden.
Ik denk dat dit niet alleen opgaat voor het lezen, maar ook voor het schrijven zelf. Gisteren had ik dat met schrijven van dit:
De Blauwe Vrouw

Voor mij een verhaal(tje) met veel realiteit die in fantasie is gegoten, en vol betekenissen. Voor een ander zal het zomaar een niemendalletje zijn of lijken en weer een ander zal er iets in kunnen herkennen... Dat hangt dan weer van ieders referenties af enzo.

Met lezen is dat volgens mij hetzelfde.

Verder denk ik dat zo'n beetje alles wat hier geschreven is over het lezen van boeken etc. op gaat. Er kunnen talloze redenen zijn om iets te lezen. Gebrek aan fantasie, vermeerdering van fantasie, je eigen fantasie juist uitbreiden en de vrije loop kunnen laten (bijv. doordat het verhaal niet alles al voorkauwt en letterlijk 'veel aan de eigen fantasie overlaat'), ontsnapping uit het dagelijkse (niks mis mee!), kennis opdoen, ideeën opdoen en uitbreiden, status, mee kunnen lullen ergens over, schoonheid tot je nemen, confrontaties aangaan, (aan)geraakt worden....
Ik denk dat de redenen om te lezen ontelbaar kunnen zijn.
En de fantasie eindeloos...

[Faith]

Het gaat om het zoeken naar inzichten, het hopen die bij een ander te kunnen vinden.

Daar ben ik het mee eens.

Bovendien is het boek een slecht medium om je in te 'verliezen', bijvoorbeeld, een film is veel intenser en een veel betere ontsnapping aan de werkelijkheid,

Ik denk dat dat voor iedereen anders is. Een film kan voor mij veel minder krachtig als ontsnappings middel werken dan een boek. Dat ligt natuurlijk helemaal aan de film en het boek. Maar toch heb ik van het lezen van boeken meer knopen in mijn buik gehad dan van het kijken naar films (en dit was zelfs bij de Harry Potter boeken, die ik overigens niet las omdat iedereen ze las, maar omdat ik er echt een moord voor zou doen ook zo te leven:P verdedig ik mijzelf haha).

@Eva: Ik denk dat je gelijk hebt dat er talloze redenen zijn, voor ieder anders. Hoewel je eigenlijk alleen herhaalt wat er verteld is, is het wel een fijne en duidelijke samenvatting die zeker helpt!

[Eva Lilith]

Faith schreef:

(en dit was zelfs bij de Harry Potter boeken, die ik overigens niet las omdat iedereen ze las, maar omdat ik er echt een moord voor zou doen ook zo te leven:P verdedig ik mijzelf haha).

Groot gelijk!
Ik heb er ook van genoten.

[Faith]

Zijn er nog meer ideeën over fantasie zoals deze van jopi?

De vrijheid van de fantasie ligt naar mijn idee in het loskomen van je plek, je directe omgeving en dagelijks leven.

Vond ik wel erg mooi:D

[yopi]

Zijn er nog meer ideeën over fantasie zoals deze van jopi?

De vrijheid van de fantasie ligt naar mijn idee in het loskomen van je plek, je directe omgeving en dagelijks leven.

Vond ik wel erg mooi:D

De schrijver Musil zet tegenover, het gebakken zitten aan je omgeving en dagelijks leven: REALITEITSZIN, het met fantasie en denken bestreken zintuig: MOGELIJKHEIDSZIN.

[Faith]

Ik ga lekker er over door vragen, is daar nog uitgebreidere uitleg over die ik zou kunnen gebruiken? Weet jij die of waar ik die kan vinden?

[yopi]

http://www.xs4all.nl/~jikje/Texts/NL/nMze1.html

[Jeroen]

De vrijheid van de fantasie ligt naar mijn idee in het loskomen van je plek, je directe omgeving en dagelijks leven.

Die plek is juist m'n fantasie. Soms trek ik me ff terug, dan ben ik in mijn binnenwereld, mijn fantasiewereld. Daar is het mooi, fijn, behaaglijk, enz.

[Tijd]

Bovendien is het boek een slecht medium om je in te 'verliezen', bijvoorbeeld, een film is veel intenser en een veel betere ontsnapping aan de werkelijkheid, evenals verdovende middelen.

Dat is jouw persoonlijke beleving, een film staat alles vast. De omgeving, hoe de personages eruit zien, hoe ze zich kleden, hun stem. Bij een boek heb je dat niet en is het veel vrijer. Je kan je ook in een boek verliezen hoor.

[Sado]

Bovendien is het boek een slecht medium om je in te 'verliezen', bijvoorbeeld, een film is veel intenser en een veel betere ontsnapping aan de werkelijkheid, evenals verdovende middelen.

Dat is jouw persoonlijke beleving, een film staat alles vast. De omgeving, hoe de personages eruit zien, hoe ze zich kleden, hun stem. Bij een boek heb je dat niet en is het veel vrijer. Je kan je ook in een boek verliezen hoor.

Bij een boek heb je inderdaad meer om zelf in te vullen, en bij een film minder. Maar juist daarom, denk ik, verlies je je meer in een film, omdat dan de hele 'zelf' obsoleet raakt. Voor alle zintuigen word gezorgd, de persoon heeft alleen maar te zitten. Bij een boek is er toch wat actievere participatie nodig, en is het enige geprikkelde zintuig de ogen.

[Tijd]

Bovendien is het boek een slecht medium om je in te 'verliezen', bijvoorbeeld, een film is veel intenser en een veel betere ontsnapping aan de werkelijkheid, evenals verdovende middelen.

Dat is jouw persoonlijke beleving, een film staat alles vast. De omgeving, hoe de personages eruit zien, hoe ze zich kleden, hun stem. Bij een boek heb je dat niet en is het veel vrijer. Je kan je ook in een boek verliezen hoor.

Bij een boek heb je inderdaad meer om zelf in te vullen, en bij een film minder. Maar juist daarom, denk ik, verlies je je meer in een film, omdat dan de hele 'zelf' obsoleet raakt. Voor alle zintuigen word gezorgd, de persoon heeft alleen maar te zitten. Bij een boek is er toch wat actievere participatie nodig, en is het enige geprikkelde zintuig de ogen.

Dan ligt het toch aan je inlevingsvermogen denk ik
Laten we het erop houden dat je je kan inleven, hoe intensief bepaal je zelf (eigenlijk afhankelijk van je capaciteit/wil). Het kan wel een apart gevoel geven dat inleven, een andere beleving.

[Sibe]

Staat fantasie los van de werkelijkheid, is het een deel van de werkelijkheid, of is de werkelijkheid een deel van de fantasie ?
Persoonlijk denk ik dat alle drie wel een kern van waarheid kunnen bevatten.
Fantasie staat los van de werkelijkheid: in bijvoorbeeld een boek zou een hele wereld op zich kunnen worden gecreëerd (maar let wel: dan spreken we over de uitwerking van de fantasie, de uitdrukking ervan).
Fantasie is een deel van de werkelijkheid: fantasie is iets wat mensen hebben, in meer of mindere mate, en mensen zijn onderdeel van de werkelijkheid, dus zou fantasie ook een deel van de werkelijkheid zijn.
Werkelijkheid is een deel van de fantasie: mensen kunnen met de werkelijkheid aanvangen wat hun fantasie hen voorstelt. Als ik een rots zie die niet te hoog is, dan zie ik de mogelijkheid om erop te springen waar anderen enkel een rots zien. Mensen kunnen 'vormen' door hun fantasie. Alles wat je ziet om je heen aan gebouwen, monumenten, architectuur, al wat door mensen gemaakt is, is oorspronkelijk aan de fantasie van iemand ontsproten. Maar mensen bedenken veel meer dan alleen wat je in de werkelijkheid tot uiting ziet komen; dus zou je kunnen zeggen dat de werkelijkheid een deel van de fantasie is.
Of zit ik er naast ?

[yopi]

@Sibe
Denk je dat fantasie een vorm zou kunnen zijn van een meer algemene creatieve kracht die ook in de verschijnselen buiten je zelf op andere nivo's de achtergrond van die verschijnselen vormt?
Of zie je juist een tegenstelling tussen hoe de werkelijkheid buiten (behalve andere mensen dan) gevormd wordt en hoe je fantasie werkt?

[Sibe]

Ik denk dat fantasie een allesomvattende creatieve kracht zou kunnen zijn, de oorprong van alle ideëen en ook van de werkelijkheid, die uit een (select) groepje ideëen gevormd wordt. Het kan alleen maar lijken alsof de fantasie een onderdeel van de werkelijkheid is. Maar ik ben niet zeker.
Ik weet niet of dat je vraag beantwoordt, ik weet eigenlijk niet of ik je vraag goed begrijp. Als het geen antwoord vormt, kun je je vraag dan anders (makkelijker) herformuleren ?

[yopi]

Nu ja. Vanuit een analogie is het mogelijk op de gedachte te komen dat op dezelfde manier als fantasie van mensen tot fysieke werkelijkheid komt in alles wat zij maken, het ook zo is dat de natuur zijn oorsprong in een maker heeft die eerst alles in fantasie geconcipieerd heeft en vervolgens met zijn tweede kracht die tot een fysieke schepping gerealiseerd heeft. God naar het beeld van de mens of andersom.

Dat selecte groepje ideeën waar jij over spreekt doet mij vermoeden dat je dat wel als werkhypothese zou willen aanvaarden of dat zelfs geloofd, behalve dan dat jij er geen persoonlijke God achter ziet, maar meer een soort oerideeën, die later vaste vorm aangenomen hebben.

Zo iets?

[Sibe]

Met het 'select' groepje ideëen bedoelde ik van alle ideëen die een mens (of een ander 'wezen') heeft, dát groepje ideëen dat daadwerkelijk in werkelijkheid wordt omgezet. Ik had niet echt oerideëen in gedachten, maar dat is wel een interessant idee...

Is alles ontstaan door toedoen van een wezen of vanuit de pure fantasie zelf (zonder een wezen als tussenpersoon) ? Of heeft de fantasie een wezen nodig om zich te kunnen manifesteren in de werkelijkheid ? Is fantasie wel een 'kracht' ? Allemaal goede vragen, en zoals de meeste goede vragen, zijn het vragen waar ik het antwoord niet op weet. Het lijkt me echter wel plausibel dat de materie in het allereerste begin uit de fantasie is ontstaan, aangezien op een bepaald punt toch iets uit niets zou zijn moeten ontstaan.
Maar wat 'is' de fantasie dan ? Waar komt deze kracht vandaan, als we veronderstellen dat ze er al was vóór elk ander 'ding' ? Op deze manier krijgt de fantasie dezelfde rol toebedeeld als God, zijnde: de schepper van alles.

Maar fantasie kan zich manifesteren in allerlei aspecten van het leven: liefde bijvoorbeeld, in het bedenken van verschillende manieren om het liefdesspel te spelen, maar ook sadisme, het bedenken van verschillende manieren om iemand te martelen. Waar God door velen als een entiteit van liefde wordt beschouwd, zou fantasie een kracht zijn die voor tegenstrijdige gegevens evengoed werkt, iets dat voor álles werkt. En een supporter voor alle kanten is sowieso een neutrale supporter. Of niet ?

[Tijd]

Is alles ontstaan door toedoen van een wezen of vanuit de pure fantasie zelf (zonder een wezen als tussenpersoon) ? Of heeft de fantasie een wezen nodig om zich te kunnen manifesteren in de werkelijkheid ? Is fantasie wel een 'kracht' ? Allemaal goede vragen, en zoals de meeste goede vragen, zijn het vragen waar ik het antwoord niet op weet. Het lijkt me echter wel plausibel dat de materie in het allereerste begin uit de fantasie is ontstaan, aangezien op een bepaald punt toch iets uit niets zou zijn moeten ontstaan.
Maar wat 'is' de fantasie dan ? Waar komt deze kracht vandaan, als we veronderstellen dat ze er al was vóór elk ander 'ding' ? Op deze manier krijgt de fantasie dezelfde rol toebedeeld als God, zijnde: de schepper van alles.

Wellicht is fantasie gewoon een menselijke eigenschap. We kunnen fantaseren, beelden vormen omdat onze hersenen dat kunnen. We fantaseren op basis van wat we kennen en gezien hebben. Zelfs uitvindingen, de onderdelen bestaan echt en zijn mogelijk.