Peter Sloterdijk: Sfären 1: Blasen

[yopi]

Deel I Hoofdstuk 8, Mij nader dan ik zelf p. 354-355/ Duits: p. 570 ff.
"Als het corpus van de mystieke literatuur ook in moderne tijden talloze lezers niet alleen fascineerde, maar zelfs voor specifiek eigentijdse vragen en behoeften van betekenis leek, dan komt dat doordat de mystieke tekst in zijn duidelijke duisterheid een conceptueel en aanschouwelijk potentieel uitstraalt, waarvoor tot dusver nergens een gelijkwaardig surrogaat bestond: we bedoelen een theorie van de hechte binding, die alleen kan worden begrepen als bi-subjectiviteit of co-subjectiviteit - in onze terminologie: als microsferische dualiteit of als elliptische bel.
Dat de band met het soortgelijke niet achteraf of als iets extra's tussen monadische substanties of eenzame individuen wordt gesmeed, maar voor veel wezens hun zijnswijze zelf uitmaakt: dit is een gedachte die er bij de filosofisch vooringenomen intelligenties niet van meet af aan in wilde; ze moest door middel van een moeizaam en riskante exercitie uit het afwijzende materiaal van de Grieks-Oud-Europese grondbegrippen worden gedistilleerd. Zou men zich nog op een list van de rede in de geestesgeschiedenis kunnen beroepen, dan zou men kunnen beweren dat die een rol heeft gespeeld toen het erom ging met behulp van mystieke en trinitarische theologieën de idee van de hechte binding ingang te doen vinden, tegen de heersende grammatica van de westelijke rationalistische cultuur in, met andere woorden tegen het denken in substanties en wezenheden in, waarmee het Europese avontuur van de rede door de Grieken in gang was gezet. Ondanks de dialectische, functionalistische, cybernetische en media-filosofische revoluties in de denkwijze heeft de zaak van de hechte binding ook vandaag nog geenszins gezegevierd; de idee van de constitutieve resonantie behoeft in de huidige menswetenschappen nog steeds evenveel uitleg als destijds de affaire tussen God en ziel in de mystieke theologie. De dogmatiek van de primaire eenzaamheid van de mens wordt juist door de moderniteit, en niet in de laatste plaats daar waar ze diep en radicaal wil zijn, triomfantelijker dan ooit aan de man gebracht. Het is niet toevallig dat men tegenwoordig datgene volgens het populaire taalgebruik als een betrekking bestempelt wat zich tussen individuen afspeelt die elkaar toevallig hebben leren kennen en die, zolang ze met elkaar omgaan, zich er al op voorbereiden elkaar op een dag weer uit het oog te verliezen. De mystieke opgave bestond daarentegen juist hierin de betrekking niet op te vatten als iets wat achteraf en toevallig tot stand komt, maar als fundamenteel en van alle tijden. Had de religieuze mystiek een antropologisch mandaat bezeten, dan had ze in algemene termen moeten verklaren waarom individuen niet in de eerste plaats als onbereikbaar voor elkaar gedefinieerd moeten worden. Sprak de mystiek met een morele stem, dan zou ze de volgende eis stellen: verwarm je privé-leven tot boven het vriespunt - en doe wat je wilt. Wanneer de ziel ontdooit - wie twijfelt er dan aan haar neiging en talent om met anderen te genieten en te werken?

Om de betekenis van dit inzicht te overzien doet de vrije geest er goed aan zich van het anti-christelijke sentiment van de laatste eeuwen als van een niet langer noodzakelijke verkramping te bevrijden. Wie tegenwoordig communautaire en communitarische grondervaringen wil reconstrueren, moet zich ook van de anti-godsdienstige reflex hebben bevrijd."

http://home.wanadoo.nl/wku/Sloterdijk/S ... enten.html

[ziznl]

Juist, dit is een aanzet tot therapie, die ik tot op zekere hoogte kan onderschrijven.

Zelf iets aan je betrekkingen doen, en zelf je ziel ontdooien (--> tot leven laten komen); zo begrijp ik het devies van Sloterdijk hier.
Het een en ander is mystiek werkzaam (---> een symboliserende, verhalende werking, met de vergeten en verborgen morele krachten VAN dit verhaal).

Maar:
Mijn ziel is monsterlijk; en in mijn betrekkingen wordt menselijkheid geeist. Kan en mag ik-zelf betrekkingen aangaan die minder menselijk en meer monsterlijk zullen zijn?

Er is nog steeds ruimte voor monsterlijke bellen gelukkig. Ook al worden deze bellen gewantrouwd, angstig aangestaard, of zelfs bestreden (met name door de geldende 'menselijke-moraal-ballonnen').

Nogmaals: Sloterdijk ziet het heel scherp en heel helder in mijn verbeelding en beleving althans.

[yopi]

In ons vakantietje in Noord Holland kwamen wij op een wandeling door het Zwanenwater bij St. Maartensdijk een paar keer een stel voorbij en zij weer ons voorbij een keer of drie. Wij groetten, zij groetten.
Later op de ruïnes van een kasteel van de graven van Holland in Egmond zaten we lekker te roken in de zon, en verassend kwamen hij en zij weer voorbij.
Hier moest gesproken worden. Hij bleek ex hoofdredacteur te zijn van het reformatorisch dagblad en het gesprek ontwikkelde zich voorzichtig richting godsdienst. Het einde hiervan ging over de zonde en de erfzonde en over zijn in de verte aangeduide overtuiging en voor mij een vraag of er verlossing mogelijk is van die zonde.
Dit kwam bij me op bij de vraag naar het monsterlijke in ons en wat we er mee moeten.

Gristus als middelaar?
Of onderdrukking van menselijke eigenheid en vrijheid door een holistisch gereformeerd bol-denken?
Een niet uitgesproken uitnodiging om deze binnenwereld te gaan delen en zo met of zonder Jezus aan de buitengeslotenheid te ontkomen.

De mens temmen of niet temmen?
Geloven in eigen kracht of overgeven aan holistische verhalen?

Wat is het monsterlijke in ons en hoe moeten we er mee omgaan?
Is er een middelaar die voorkomt dat we één van de twee doden sterven die jij beschreven hebt?
Zijn we de middelaar zelf zoals jij zegt? Een monade die betrekkingen aangaat met andere monaden om het eigen monsterlijke, het monsterlijke in de ander te bezweren of om te zetten in iets anders?
Of moeten we onze zwevende oorspronkelijke dyadische aanleg her-inneren en zo op een andere manier dit overdragen op ook zo aangelegde dyadische wezens te her-kennen? Zoals Sloterdijk lijkt te zeggen.

Vragen van mij dus nog steeds.

[yopi]

Toevoeging:
Wat ik wel van jou weer geleerd heb dat ik niet verstrikt moet raken in wiens gedachtegoed dan ook.
En dat ik in jouw midden/tussen moet starten om een weer wat natuurlijker gedachtegang te starten als ik met jou en anderen hier op het forum symbolisch bezig ben.
Anders wordt het maar een naargeestige dolende eenzame mist.
Nog bedankt daarvoor.
Edit: een (beperkte ) symbolische dood ...

[yopi]

[yopi]

Ik zie wel een koppeling mogelijk van dit topic met het topic van Eva over herinneringen.
Het is wel objectief wetenschappelijk aantoonbaar dat een foetus ervaringen heeft in het prenatale leven in de baarmoeder.
Ook de voortalige stadia van een kinderleven, ik bedoel de stadia waaraan je geen normale herinneringen hebt, zijn er geweest.
Hoe en in hoeverre zijn die belefenissen uit te drukken?
In hoeverre spelen ze een rol in ons volwassen leven?
Peter Sloterdijk en psychoanalytici/psychologen denken: heel veel.
Het sleutelwoord hiervoor zit misschien in het principe van 'de sterke binding'; de binding die er was voor de ontwikkeling van de vrije persoonlijkheid, die alleen lijkt te zijn.

[yopi]

Wat als de symbolische orde failliet is en we enkel nog in de binnenruimte van het kapitalisme 'men' kunnen zijn?