Waarheid

[Matt Haydn]

Vraag:

In hoeverre is men gerechtigd om een ander persoon zijn waarheden tegen te spreken en te ontkrachten: Te ontdoen van hun schijnwaarheid?

Allemaal komen we vroeg of laat in aanraking met iemand die iets onwaars zegt. Het bevreemdt ons al helemaal als iemand een ogenschijnlijk onware stelling met de volste overtuiging verkondigd en daar zelfs lof voor krijgt. Maar aangezien sommige onwaarheden zo waar zijn voor mensen, lijkt het soms ook zeer kwetsend en zelfs immoreel om die mensen op hun bedrog en leugen te wijzen. Zeker als de betreffende leugen voor hun de grootste meest fundamentele waarheid is en wie zijn wij om die mensen te wijzen op hun valse overtuigingen?

[Om]

oeff daar kan je veel kanten mee op.

Scepticisme: Hoe weet jij dat wat jij weet waar is? Hoe kun je dingen weten over de werkelijkheid?
Relativisme: Iedereen heeft gelijk vanuit zijn standpunt.
Omnisofie (misschien steek je me wel aan Jeroen ): Alles is waar, niets is waar.

en nog veel meer..

Voor mijzelf hanteer ik altijd ongeveer deze regel:
Je kan bijna alles zeggen en zo ver mogelijk gaan om een ander van jouw standpunt te overtuigen, mits
- je zelf open blijft en niet fundamenteel van aard bent
- Het niet persoonlijk maakt
Dit omdat het van nog minder respect getuigt als je de discussie vermijd omdat je allerlei aannames/vooronderstelling over die persoon hebt. (vb. Hij raakt beledigd als ik dit zeg). Daarmee kleineer je hem in feite, het is een vorm van arrogantie. + Kennis is macht.

[Jeroen]

Hoe weet je dat jij de waarheid WEET en de ander NIET?

Misschien zit jij (of jullie) er wel naast en heeft de ander juist GELIJK.


"Allemaal komen we vroeg of laat in aanraking met iemand die iets onwaars zegt."

Ja en allemaal komen we er vroeg of laat achter dat we zelf iets onwaars zeiden.

De mens is niet in staat De Waarheid te zien, omdat ze namelijk nog niet met de consequenties en dus de verantwoordelijkheid daarvan kan omgaan. We komen wel steeds een stapje dichterbij, maar we zijn er echt nog lang niet. Vandaar mijn omnisofie. Zodra we daar de waarheid van kunnen zien én de onwaarheid, dan zijn we er bijna.

[Arjen]

And the lie which is truth will bring more pain than the truth which is lie.

[yopi]

Het is een slecht uitgangspunt om er van uit te gaan dat mensen geinteresseerd zouden zijn in 'Waarheid' of wat waar is.

Het is ook een slecht uitganspunt er van uit te gaan dat mensen tot overeenstemming zouden willen komen als het gaat om 'Waarheid' of wat waar is.

[Verwijderde gebruiker]

In hoeverre is men gerechtigd om een ander persoon zijn waarheden tegen te spreken en te ontkrachten: Te ontdoen van hun schijnwaarheid?

In hoeverre heb ik het recht iemands woorden, overtuiging, gedachten, waarheden tegen te spreken? Spreken staat vrij, lijkt me. In hoeverre ik het recht ze te ontkrachten? Als er geweld of kracht nodig is om ze te ontkrachten, dan zou het recht mij beperkingen kunnen opleggen.
Of ik iemand ontdoe van schijnwaarheid als ik zijn woorden tegenspreek is maar zeer de vraag.

Wie zijn wij om die mensen te wijzen op hun valse overtuigingen?

Wij zijn ook maar mensen met onze eigen overtuigingen.

[Arjen]

Deze discussie gaat een hopeloze kant op. Laten we een kijken wat hier door de grote denkers over gezegd is.

Ooit, lang geleden, schreef ik:

Ik ben deze week begonnen in het werk Ethica van Benedictus de Spinoza. Ik vind een aantal dingen van hem waar en een aantal andere dingen weer helemaal niet. Ik vroeg me af wat jullie van deze vonden:

Een ware voorstelling moet met het door haar voorgestelde overeenkomen.

[Jeroen]

Laten we eens kijken wat hier door de grote denkers over gezegd is.

Ooit, lang geleden, schreef ik:

grappige vent ben je toch...

[Arjen]

Laten we eens kijken wat hier door de grote denkers over gezegd is.

Ooit, lang geleden, schreef ik:

grappige vent ben je toch...

Ik haal dus de grote denker Spinoza aan. Wat je ziet ben je zelf...

[Matt Haydn]

De vraag roept de vraag naar waarheid op. Als een persoon een onwaarheid uit dan veronderstelt dat een waarheid. Het zal velen van jullie niet vreemd zijn dat men ook kan geloven in meerdere waarheden, of - en dat is zo postmodern dat het soms jeukt - dat iedereen zijn eigen waarheid heeft en dat er simpelweg niet over schijnwaarheid kan worden gesproken omdat overtuiging gelijk getrokken is met waarheid. In dit laatste geval ontstaat er het probleem van de waarde van de discussie. Immers, elke discussie eindigt met de stelling dat iedereen zijn eigen waarheid heeft en dat dientengevolge iedereen gelijk heeft.

Bij het aannemen van eén waarheid is er natuurlijk het probleem wie er eigenlijk gelijk heeft. Dus, het modernisme en het postmodernisme hebben beiden hun niet te onderschatten problemen.

Ik heb het volgende vorig jaar geschreven, ik wilde het jullie niet onthouden:

"De mythe van de moderne tijd

In de logica bestaat er een wet die “de wet van geen tegenspraakâ€￾ heet. Deze wet houdt in dat iets niet tegelijk waar en onwaar kan zijn. In eerste instantie lijkt het me helder en evident dat deze logische wet onweerlegbaar is.

Er was eens een tijd dat ik geloofde dat er één waarheid was. Door middel van de rede kon men inzicht verschaffen in de logische structuur van de wereld en de waarheid doorgronden. Er was niets in de wereld dat niet aan wetten gebonden kon worden en daarom was ik er stellig van overtuigd dat de wetenschap met de ondersteuning van een zuivere rede mij dé waarheid zou onthullen. Aangezien mijn passies en emoties dit inzicht verstoorden en mij enkel tot onredelijk handelen verleidden, diende ik ze te overmeesteren met mijn rede. Al met al was ik een typisch modern verlichtingskind.

Daar stond ik dan op Auschwitz. Ik aanschouwde de restanten van een gruwelijke daad van de mens. Het meest gruwelijke, echter, was de gedachte dat dit alles, de holocaust, de massa vernietigingskampen, een zuiver redelijke onderneming was geweest. Auschwitz was één van de resultaten van de mens zijn overgave aan de zuivere rede en een onbelemmerde wetenschap. Ik realiseerde me dat de gruwelijkheden van de tweede wereldoorlog niet specifiek een gevolg waren van de rede en de wetenschap, maar voornamelijk hun oorzaak vinden in het geloof in één waarheid.

Door de eeuwen heen heeft men verschillende waarheden gekend. Echter, men geloofde altijd dat er maar één waarheid bestond. De gevolgen van deze gedachten zijn bekend. Doordat mensen verschillende en tegenstrijdige waarheidsopvattingen hebben is het onvermijdelijk dat men vroeg of laat tot bloedvergieten overgaat. Toch voelde men zich na de duistere tijden van de Middeleeuwen gered. De moderne mens werd geboren en onder het verlichtingsmotto “denk zelf naâ€￾ geloofde men dat als men redelijk en wetenschappelijk genoeg was, men de enige waarheid kon doorgronden en dat na het vinden van deze waarheid de mens in vrede zou voortbestaan. 

Helaas, deze gedachte is een mythe van het moderne tijdperk. Door mijn ervaringen in Auschwitz ben ik ervan overtuigd geraakt dat elk streven naar één waarheid zal leiden tot geweld en bloedvergieten. “Er is niet één waarheid, dé waarheid bestaat nietâ€￾, werd er naar mij toegeschreeuwd vanuit de lege barakken op Auschwitz. Maar, hoe kan ik dit accepteren? Iets kan toch niet tegelijk waar en onwaar zijn? 

Volslagen ontredderd realiseer ik me dat ik een slachtoffer ben van het postmoderne tijdperk. Dit tijdperk kenmerkt zich door een veelheid aan waarheden, kunststromingen en filosofische disciplines. Verschillende waarheden liggen naast elkaar en zijn dikwijls in tegenspraak met elkaar. In strijd met de logische wetten en de naakte waarheid van de holocaust kan ik slechts op één wijze voortleven. Ik dien te accepteren dat de wet van geen tegenspraak geen universele wet is. Iets kan wel degelijk tegelijk waar en onwaar zijn."

[Jeroen]

Laten we eens kijken wat hier door de grote denkers over gezegd is.

Ooit, lang geleden, schreef ik:

grappige vent ben je toch...

Ik haal dus de grote denker Spinoza aan. Wat je ziet ben je zelf...

Zeg dat wel. Ik zag een grappig iets. Wat zag jij?

Het zal velen van jullie niet vreemd zijn dat men ook kan geloven in meerdere waarheden, of - en dat is zo postmodern dat het soms jeukt - dat iedereen zijn eigen waarheid heeft en dat er simpelweg niet over schijnwaarheid kan worden gesproken omdat overtuiging gelijk getrokken is met waarheid. In dit laatste geval ontstaat er het probleem van de waarde van de discussie. Immers, elke discussie eindigt met de stelling dat iedereen zijn eigen waarheid heeft en dat dientengevolge iedereen gelijk heeft.

Beetje met je tijd meegaan Matt. Welkom in de omnisofie.

[Matt Haydn]

"Beetje met je tijd meegaan Matt. Welkom in de omnisofie."

Met mijn tijd meegaan? Waar baseer je dat op? Ik heb enkel een poging gedaan belangrijke problemen aan het licht te stellen in zowel de moderne als de postmoderne visie. Wellicht had je mijn column daaronder moeten lezen - oh? heb je dat al gedaan? - lees hem dan nog eens goed door alsjeblieft.

Omnisofie, voor zover ik het denk te begrijpen, gaat voor mij te ver. De gedachte dat alles waar is (wat automatisch impliceert dat niets waar is, dus is de uitspraak, "alles is waar én niets is waar" tautologisch, maar wellicht gaat het meer om het effect van de spreuk om hem op die wijze te schrijven) kan ik in mijn hoofd niet rijmen. Het leidt tot teveel tegenstrijdigheden en in mijn mening zijn er een aantal zaken die in deze tijd simpelweg onwaar zijn. Het grootste probleem dat ik met omnisofie heb is dat het mij niet duidelijk is hoe zij waarheid begrijpt;

Een analyse:

De uitspraak "alles is waar" betekent dat alle oordelen (en laten we voor het gemak aannemen dat men enkel van oordelen kan zeggen dat zij waar of onwaar zijn, de uitspraak "heb jij een vuurtje?" is noch waar, noch onwaar) waar zijn. Men neme een willekeurig oordeel:

A: De aarde is bolvormig.

Dit oordeel is dus waar, want alle oordelen zijn waar.

Men neme een volgend willekeurig oordeel:

B: De aarde is niet bolvormig.

Dit oordeel is tevens waar.

Men hoeft vervolgens geen hoogleraar te zijn om in te zien dat oordeel A en B in strijd met elkaar zijn. Althans, dat is de opvatting van de logica. Mijn vraag is dus:

Hoe moet ik het begrijpen dat oordeel A en B tegelijk waar zijn. En daarmee vraag ik impliciet naar jouw begrip van waarheid. En kom dan alsjeblieft niet met iets als:

"Is dat zo moeilijk te begrijpen?" Want dan is mijn antwoord: Ja, dat is moeilijk te begrijpen en vraag ik me vervolgens af, of je zelf wel begrijpt wat je zegt. Gun mij, ik ben ook maar een mens, geen middel, een doel op zichzelf, een antwoord waar ik wat mee kan.

[alain]

goedendag allen, mag ik mijzelf mengen in uw onderzoek naar de waarheid en hoe deze gebruikt dient te worden?

[ziznl]

goedendag allen, mag ik mijzelf mengen in uw onderzoek naar de waarheid en hoe deze gebruikt dient te worden?

je mag mengen zonder toestemming te vragen.
Als je iets over waarheid hebt te vertellen betekent dat in ieder geval dat je vind dat er waarheid bestaat. Dat vind ik al heel wat.

[Sardonic]

Hé, interessant onderwerp. Goed gevonden Alain.

Ik ben zelf van het post-moderne zoals Matt het beschrijft. Ieder heeft haar eigen waarheid. En ik vind het juist prettig om halverwege de discussie al te ontdekken dat iedereen de waarheid spreekt. Want dan kan de rest van de discussie verder gaan als gesprek en gaat het helemaal niet meer om wie er nou gelijk heeft. Iedereen heeft immers gelijk.

Het denken in tegenstellingen vind ik achterhaald. Yin en yang zijn niet elkaars tegengestelde maar elkaars gelijken. En gebroederlijk beschrijven ze samen het leven. De aarde is een ronde bol en de aarde is een platte schijf. Het is maar net hoe je er naar wil kijken. Ontkennen van één van beiden laat mij zien dat je nog niet bereidt bent die andere waarheid te aanvaarden. Het begint, denk ik, met het respecteren van iedereens waarheden, die vervolgens te accepteren en uiteindelijk te waarderen. En dan is er vrede of zo.

Ik begrijp heel goed hoe moeilijk dit kan zijn voor sommige. Ik ben zelf ook erg waarheidsgetrouw en als iemand iets beweert wat ik echt heel erg fout vind dan ga ik er meteen tegenin. Maar steeds sneller kom ik op dat punt (waar ik zelf erg blij om ben) waar ik besef dat voor de ander de verkondigde waarheid erg van waarde is. En wie ben ik dan om die waarde te degraderen?

Dus zoek ik naar een weg om die ander "in zijn waarde te laten" wat vaak begint met het tegenover zetten van mijn mening achterwege te laten. Waarom zou ik eigenlijk? Wat heeft het voor zin om altijd maar mijn mening tegenover die van de ander te zetten? Veel liever zet ik mijn mening er naast en ga ik zoeken naar de overeenkomsten. Zodat ze gebroederlijk naast elkaar kunnen zitten. Genietend van de (h)erkenning.

[Kiro]

In hoeverre is men gerechtigd om een ander persoon zijn waarheden tegen te spreken en te ontkrachten: Te ontdoen van hun schijnwaarheid?

In hoeverre is men gerechtigd om een ander persoon zijn waarheden niet tegen te spreken en niet te ontkrachten: niet te ontdoen van hun schijnwaarheden? Zou niet enkel de sadist dit doen?