Op Internet is er weinig van te vinden, maar de basismetaforen voor kennis bedacht door de filosoof Pepper worden beschreven in het boek "de tranen van de krokodil" van Piet Vroon.
Er wordt dan aangenomen dat er vier basismetaforen zijn voor kennis:
1) morfisme
2) mechanisisme
3) contextualisme
4) organicisme
Hier is iets meer over te vinden op internet.
Ik zal ze kort toelichten en dan de vraag aan ieder voor zich over te laten waar ze zich zelf toe voelen aangetrokken.
1) morfisme is een uitgangspunt waar men denkt dat abstracties (Platonistische ideeën of vormen) een goede representatie zijn van de werkelijkheid. Alles wat je kunt weten over abstracties is dan dus relevante kennis.
2) mechanisme is een uitgangspunt waar men denkt dat de werkelijkheid mechanisch deterministisch in elkaar steekt en elke oorzaak een gevolg heeft en werkelijke kennis kennis is over oorzaken. Alles wat je kunt weten over oorzaken is dus relevante kennis.
3) Contextualisme is een uitgangspunt waar men denkt dat de werkelijkheid zodanig complex is en dingen met elkaar samenhangen dat men slechts kennis kan hebben die contextueel is, dus bijvoorbeeld wel geldig in de ene context en niet geldig in de ander context. Er is nooit maar één oorzaak. Alles wat je kunt weten over context is dus relevante kennis.
4) Organicisme is een uitgangspunt dat de wereld ziet als georganiseerd als levend wezen. Net als bij levende wezens is er dan bijvoorbeeld een "streven" in de natuur of zijn er verschijnselen als "ademhaling". Alles wat je kunt weten over levende wezens is dus relevante kennis.
De basismetaforen zorgen er vaak voor dat men van elkaar de kennisclaim niet erkent als relevant. Voor een contextualist betekenen abstracties niets. Voor een organicist betekent een mechanistische benadering van de mens niets. Voor een contextualist is de werkelijkheid zodanig complex dat je nooit van één oorzaak kunt spreken wat de mechanisist denkt te kunnen.
Misschien wordt het niet direct duidelijk uit deze korte beschrijving waar je zelf toe neigt. Ik wil graag nog meer toelichting geven.
Basismetaforen van Pepper
-
Intangible Radjanamadjo
- Posts in topic: 1
- Berichten: 3278
- Lid geworden op: 14 sep 2005, 15:51
- Contacteer:
Ik citeer graag even een quote uit een boek wat ik nu lees:
"We zien nu hoe de wetenschap de spreekwoordelijke berg van kennis beklimt, en dan tot de ontdekking komt dat de Boeddha zich op de top bevindt." (Spontane Evolutie - Lipton & Bhaerman)
Alle basismetaforen hebben iets nodig om op te staan, ze staan niet op zichzelf als ik het goed begrijp.. en zeggen ze echt iets over de werkelijkheid?
wel interessant overigens!
"We zien nu hoe de wetenschap de spreekwoordelijke berg van kennis beklimt, en dan tot de ontdekking komt dat de Boeddha zich op de top bevindt." (Spontane Evolutie - Lipton & Bhaerman)
Alle basismetaforen hebben iets nodig om op te staan, ze staan niet op zichzelf als ik het goed begrijp.. en zeggen ze echt iets over de werkelijkheid?
wel interessant overigens!
The quest is to be liberated from the negative, which is really our own will to nothingness. And once having said yes to the instant, the affirmation is contagious. It bursts into a chain of affirmations that knows no limit. To say yes to one instant is to say yes to all of existence.
-
neus
Ja inderdaad, de boeddha op de top.
Ik denk dat het gaat om het vinden van archetypes, typetjes zoals we die kennen van film en uit boeken. Met die typetjes wordt het leven overzichtelijk, niet dat alle problemen opgelost zijn, maar je kunt het dan plaatsen.
Ik heb nog hele lappen tekst hierover geschreven, maar vind het niet gepast deze hier te plaatsen. Dat is zo opschepperig...van kijk mij nou eens even interessant doen. Dat heeft me ook weerhouden om eerder teksten te plaatsen, dus ik ben wel blij dat je deze tekst waardeert als interessant. Bedankt.
Ik denk dat het gaat om het vinden van archetypes, typetjes zoals we die kennen van film en uit boeken. Met die typetjes wordt het leven overzichtelijk, niet dat alle problemen opgelost zijn, maar je kunt het dan plaatsen.
Ik heb nog hele lappen tekst hierover geschreven, maar vind het niet gepast deze hier te plaatsen. Dat is zo opschepperig...van kijk mij nou eens even interessant doen. Dat heeft me ook weerhouden om eerder teksten te plaatsen, dus ik ben wel blij dat je deze tekst waardeert als interessant. Bedankt.
Ik voel het meest voor contextualisme.
Morfisme is nodig om überhaupt de ervaring in de wereld van de taal en het denken te brengen. Dus meer instrumenteel relevant.
Een beetje te primitief om een isme van te maken, maar wel een voorwaarde voor kennis.
Mechanisme:
Oorzaak en gevolg denken zit zo ingebakken in ons verstand dat we hier maar moeilijk buiten kunnen.
Valt wat mij betreft onder de a-priori's van kennis en in die context(!) valt het buiten het begrip 'relevantie'.
Organicisme vind ik een verboden uitbreiding van het levende op de hele wereld. Maar wel erg relevant in de context van het levende.
Dus ik zou het zeker zeer relevant vinden, maar dan als onderafdeling van het contextualisme om een context te onderzoeken.
Het contextualisme als isme is als isme teveel van het goede.
Ik heb sowieso een hekel aan elke vorm van reductionisme.
Maar ik begrijp dat het als verheldering bedoelt is door de ismes als metaforen te zien.
Deze verheldering maakt wel het onbegrip duidelijk zoals jij dat beschrijft.
Mijn commentaar probeert die metaforen in een context te plaatsen en deze op te nemen in een overkoepelend yopi-isme dat pretendeert niet reductionistisch te zijn.
Toelichting wil ik wel in het volgende:
Is morfisme nu platonisch of meer descriptief voor de werkelijkheid?
Ik denk aan morfologie in de biologie bijvoorbeeld (Linnaeus)
Is mechanisme het mechanisch wereldbeeld, natuurwetten of echt beschrijving van verschijnselen en verklaring daarvan in oorzaken?
Is contextualisme een variant op taalfilosofie van discours en dergelijke, of meer gewoon het uitgangspunt dat de wereld altijd comlexer is dan je denkt?
Is organicisme holisme of valt hier ook bijvoorbeeld zoiets als DNA onder?
Morfisme is nodig om überhaupt de ervaring in de wereld van de taal en het denken te brengen. Dus meer instrumenteel relevant.
Een beetje te primitief om een isme van te maken, maar wel een voorwaarde voor kennis.
Mechanisme:
Oorzaak en gevolg denken zit zo ingebakken in ons verstand dat we hier maar moeilijk buiten kunnen.
Valt wat mij betreft onder de a-priori's van kennis en in die context(!) valt het buiten het begrip 'relevantie'.
Organicisme vind ik een verboden uitbreiding van het levende op de hele wereld. Maar wel erg relevant in de context van het levende.
Dus ik zou het zeker zeer relevant vinden, maar dan als onderafdeling van het contextualisme om een context te onderzoeken.
Het contextualisme als isme is als isme teveel van het goede.
Ik heb sowieso een hekel aan elke vorm van reductionisme.
Maar ik begrijp dat het als verheldering bedoelt is door de ismes als metaforen te zien.
Deze verheldering maakt wel het onbegrip duidelijk zoals jij dat beschrijft.
Mijn commentaar probeert die metaforen in een context te plaatsen en deze op te nemen in een overkoepelend yopi-isme dat pretendeert niet reductionistisch te zijn.
Toelichting wil ik wel in het volgende:
Is morfisme nu platonisch of meer descriptief voor de werkelijkheid?
Ik denk aan morfologie in de biologie bijvoorbeeld (Linnaeus)
Is mechanisme het mechanisch wereldbeeld, natuurwetten of echt beschrijving van verschijnselen en verklaring daarvan in oorzaken?
Is contextualisme een variant op taalfilosofie van discours en dergelijke, of meer gewoon het uitgangspunt dat de wereld altijd comlexer is dan je denkt?
Is organicisme holisme of valt hier ook bijvoorbeeld zoiets als DNA onder?
-
neus
Yopi-isme zal ik in gedachten houden. :greins:
Morfisme is idd platonisme. Dus een soort ideale vormen/ideeen en beelden voorstellen en die bekijken of ze de werkelijkheid zijn. Zo heb je de ideale dobbelsteen, waarvan de kans op een aantal ogen precies een zesde is. Met de ideale dobbelsteen in gedachten kun je uitspraken doen over kansen in de werkelijkheid en daarmee voorspellingen doen.
Mechanicisme is determinisme. Dus een soort blinde processen zien die voor alles verantwoordelijk zijn en waarbij eigenlijk alles vastligt. Het mechanicisme is vooral van belang als verklaringsmodel. Erg goed als verklaringsmodel is bijvoorbeeld de evolutietheorie.
Contextualisme verzet zich tegen morfisme in die zin dat men niet denkt dat er zoiets is als een ideale dobbelsteen en dat een benadering dus veel pragmatischer kan zijn. Ze hebben regen voorspeld, maar het blijft droog, dus wat nu? Contextualisme verzet zich ook tegen determinisme omdat men er van uitgaat dat je niet genoeg weet om te kunnen zeggen of alles gedetermineerd is. Het is gewoon een soort geloof die zich in de praktijk moet bewijzen. Als de praktijk een ander soort geloof nodig heeft dan kies je dat gewoon. In die zin ben ik ook contextualist.
Organicisme verzet zich ook tegen morfisme en mechanicisme maar om andere redenen. Soms worden ecologen als organicist gezien, omdat ze kijken naar een grotere eenheid als levend organisme, iets wat evolutiebiologen en genenrekenaars maar onzin vinden. Ik ben dan toch iets meer ecoloog.
Als je wetenschap als volgt samenvat:
orientatie-verklaren-voorspellen-beheersen
heb je achtereenvolgens:
organicisme-mechanicisme-morfisme-contextualisme
Ik denk dan dat er een vijfde is en yopi-isme kan een goed kandidaat zijn, dan gaat het om berusten, de Boeddha op de top?
Morfisme is idd platonisme. Dus een soort ideale vormen/ideeen en beelden voorstellen en die bekijken of ze de werkelijkheid zijn. Zo heb je de ideale dobbelsteen, waarvan de kans op een aantal ogen precies een zesde is. Met de ideale dobbelsteen in gedachten kun je uitspraken doen over kansen in de werkelijkheid en daarmee voorspellingen doen.
Mechanicisme is determinisme. Dus een soort blinde processen zien die voor alles verantwoordelijk zijn en waarbij eigenlijk alles vastligt. Het mechanicisme is vooral van belang als verklaringsmodel. Erg goed als verklaringsmodel is bijvoorbeeld de evolutietheorie.
Contextualisme verzet zich tegen morfisme in die zin dat men niet denkt dat er zoiets is als een ideale dobbelsteen en dat een benadering dus veel pragmatischer kan zijn. Ze hebben regen voorspeld, maar het blijft droog, dus wat nu? Contextualisme verzet zich ook tegen determinisme omdat men er van uitgaat dat je niet genoeg weet om te kunnen zeggen of alles gedetermineerd is. Het is gewoon een soort geloof die zich in de praktijk moet bewijzen. Als de praktijk een ander soort geloof nodig heeft dan kies je dat gewoon. In die zin ben ik ook contextualist.
Organicisme verzet zich ook tegen morfisme en mechanicisme maar om andere redenen. Soms worden ecologen als organicist gezien, omdat ze kijken naar een grotere eenheid als levend organisme, iets wat evolutiebiologen en genenrekenaars maar onzin vinden. Ik ben dan toch iets meer ecoloog.
Als je wetenschap als volgt samenvat:
orientatie-verklaren-voorspellen-beheersen
heb je achtereenvolgens:
organicisme-mechanicisme-morfisme-contextualisme
Ik denk dan dat er een vijfde is en yopi-isme kan een goed kandidaat zijn, dan gaat het om berusten, de Boeddha op de top?
Dit snap ik niet. En ik snap ook niet dat Neus dit snapt.Intangible Radjanamadjo schreef:Ik citeer graag even een quote uit een boek wat ik nu lees:
"We zien nu hoe de wetenschap de spreekwoordelijke berg van kennis beklimt, en dan tot de ontdekking komt dat de Boeddha zich op de top bevindt." (Spontane Evolutie - Lipton & Bhaerman)
(In ieder geval vind ik lijden een beperkte context)
-
neus
Dat snap ik.
Maar of dat hetzelfde is als wat IR bedoelt, of wat in dat boek waar hij het over had bedoelt wordt ..
Op de top zitten en superieur glimlachen betekent dat je boven bent, maar beneden reduceert tot een maya-isme waar je eigenlijk niet van snapt.
Afgedaan als een soort droom.
Dan zou het yopi-isme opteren voor een samenvatting van die werkelijkheid beneden als een virtual reality. 'Virtual' in de echt Engelse betekenis van zowel schijnbaar als blijkbaar.
Je kunt namelijk als je beneden bent van wat schijnbaar blijkt niet zo goed uitmaken of het echt waar is. Maar je bent wel in staat om het beneden leefbaar te houden als je dat virtuele in gedachten houdt.
.................
Je gaat dan verder:
................
De toestand waarin schijnen en blijken hetzelfde zijn is die van de fenomenologische reductie waarbij alles weggegooid wordt wat er aan kennis of vermeend weten in je aanwezig is.
De vraag is of dit wel kan (kun je je wel echt los van jezelf maken en van je conditioneringen).
Een tweede vraag is of je vervolgens vanuit die toestand weer terug kunt naar de 'normale' dagelijkse realiteit waar handeling en leven weer mogelijk is. En of je dan - als derde - dichter bij de werkelijke wereld gekomen bent als die al bestaat.
Ik denk half en half en hoop op de spiraal ..
Maar of dat hetzelfde is als wat IR bedoelt, of wat in dat boek waar hij het over had bedoelt wordt ..
Op de top zitten en superieur glimlachen betekent dat je boven bent, maar beneden reduceert tot een maya-isme waar je eigenlijk niet van snapt.
Afgedaan als een soort droom.
Dan zou het yopi-isme opteren voor een samenvatting van die werkelijkheid beneden als een virtual reality. 'Virtual' in de echt Engelse betekenis van zowel schijnbaar als blijkbaar.
Je kunt namelijk als je beneden bent van wat schijnbaar blijkt niet zo goed uitmaken of het echt waar is. Maar je bent wel in staat om het beneden leefbaar te houden als je dat virtuele in gedachten houdt.
.................
Helemaal lekker vind ik die vierslag niet, maar toch wel mooi.Als je wetenschap als volgt samenvat:
orientatie-verklaren-voorspellen-beheersen
heb je achtereenvolgens:
organicisme-mechanicisme-morfisme-contextualisme
Ik denk dan dat er een vijfde is en yopi-isme kan een goed kandidaat zijn, dan gaat het om berusten, de Boeddha op de top?
Je gaat dan verder:
Dan wordt het een vijfslag die (dat is tenminste te hopen) tot een opgaande spiraal voor te stellen is als de mislukt beheersing weer geknoopt wordt aan de oriëntatie.... Na orientatie-verklaren-voorspellen-beheersen zal vaak zo niet altijd blijken dat de beheersing schijn is, en dat is typisch een edel inzicht van de Boeddha. ..
................
De toestand waarin schijnen en blijken hetzelfde zijn is die van de fenomenologische reductie waarbij alles weggegooid wordt wat er aan kennis of vermeend weten in je aanwezig is.
De vraag is of dit wel kan (kun je je wel echt los van jezelf maken en van je conditioneringen).
Een tweede vraag is of je vervolgens vanuit die toestand weer terug kunt naar de 'normale' dagelijkse realiteit waar handeling en leven weer mogelijk is. En of je dan - als derde - dichter bij de werkelijke wereld gekomen bent als die al bestaat.
Ik denk half en half en hoop op de spiraal ..
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
-
neus
Inderdaad een vijfslag:
1) oriëntatie
2) verklaren
3) voorspellen
4) beheersen
5) berusten
Nu zal het voor velen geen vijfslag zijn, omdat ze nooit aan voorspellen of beheersen of zelfs verklaren toekomen, maar dan kun je toch tot berusting komen.
Het gaat er een beetje om dat dat hele aanpassen (om tot beheersing te komen) waarschijnlijk overbodig is voor het einddoel van berusting.
1) oriëntatie
2) verklaren
3) voorspellen
4) beheersen
5) berusten
Nu zal het voor velen geen vijfslag zijn, omdat ze nooit aan voorspellen of beheersen of zelfs verklaren toekomen, maar dan kun je toch tot berusting komen.
Het gaat er een beetje om dat dat hele aanpassen (om tot beheersing te komen) waarschijnlijk overbodig is voor het einddoel van berusting.
Wie is er online
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 3 gasten