Netwerkeffecten

[neus]

Netwerkeffecten

De uitdrukking “de kogel is door de kerkâ€￾ duidt op een netwerkeffect. Ik las ook de term “perverse prikkelsâ€￾. Het idee is dat doordat alles met elkaar verbonden is (in een netwerk) een bepaalde gebeurtenis beslissend kan zijn voor een serie gebeurtenissen die enorme veranderingen kunnen brengen.

Het gaat in eerste instantie om de constatering dat alles met elkaar verbonden is. Hoe individualistisch de mens ook is, qua gedrag lijken de mensen zo op elkaar dat ze verbonden zijn door de manier waarop ze over dingen denken en door de manier waarop ze op dingen reageren. Hoe verschillend ook het klimaat is, lokaal gezien, de fenomenen zijn overal hetzelfde en nergens is men geïsoleerd voor effecten van elders. Dat geldt in feite voor alles in de natuur, de verbondenheid houdt niet op bij een cultuur of locatie, een soort of een land.

In tweede instantie gaat het om de kans van bepaalde gebeurtenissen om een “triggerâ€￾ te zijn voor grote veranderingen. Er zijn grote voordelen, maar vooral ook nadelen te verwachten van triggers en dus wil men daar studie naar maken.

Het lijkt evident dat triggers een uitdrukking geven aan de verbondenheid die al bestaat. Men zou kunnen zeggen dat als men de verbondenheid goed kent de triggers voorspelbaar worden. Zijn mensen verbonden in solidariteit met de armen, dan zal een bepaald onrecht aan de armen aangedaan een trigger vormen. Zijn mensen verbonden in zelfzuchtige hebzucht en werken voor eigenbelang, dan zal een bepaalde politiek van inperkingen en bezuinigingen een trigger vormen.

De moeilijkheid is nu dat mensen nooit helemaal één classificatie hebben, maar een veelvoud aan classificaties. Ze zijn dus zowel solidair met de armen, als zelfzuchtig, zowel eerlijk als corrupt, zowel rustig als onrustig.

Politiek gericht op het voorkomen van allerlei netwerkeffecten probeert dan te voorkomen dat mensen een vaste classificatie krijgen. Andere politiek is gericht om de classificatie juist zo vast mogelijk te krijgen, ook vanwege het te verwachten netwerkeffect dat dan bijvoorbeeld kansen biedt aan de politici.

Ik kan me voorstellen dat de politiek die probeert te voorkomen dat mensen een vast classificatie krijgen als onduidelijk, niet helder en uitgesproken over komt. Men zal dan weer het ene beweren en dan weer het andere, naar gelang men de bepaalde verschillende sentimenten aanspreekt. Die “draaikonterijâ€￾ worden mensen op een gegeven moment zat. Heel logisch, al zou men kunnen denken dat mensen dus niet weten wat goed voor ze is.

Netwerkeffecten, de negatieve dan, zouden misschien voorkomen kunnen worden, maar de prijs is dat de positieve netwerkeffecten, een renaissance, opleving, gouden eeuw, glorietijd, ook voorkomen worden. Als men de goede sentimenten aan zou kunnen spreken zou dat positieve netwerkeffecten kunnen hebben.

Het lijkt niet erg moeilijk om te weten wat de positieve sentimenten zijn: solidariteit; eerlijkheid; kalmte; zelfbeheersing enzovoorts. Toch blijkt het vele malen effectiever om mensen aan te spreken op negatieve sentimenten: zelfzucht; corruptie; onrust; vreemdelingenhaat; jaloezie enzovoorts.

Het populisme heeft een negatieve naam omdat het inderdaad vooral op die sentimenten speelt om daarmee een netwerkeffect te genereren van angst en onzekerheid waarbij politici aan veel macht kunnen komen.


De vraag is nu of de mens bij voorbaat gevoeliger is voor het negatieve of voor het positieve. Als we voor het gemak uitgaan van een schone lei bij aanvang van een leven, dan zal al gauw een tweedeling ontstaan van mensen met neiging tot negatieve sentimenten en mensen met neiging tot positieve sentimenten. Een realistische visie is waarschijnlijk dat het grootste gedeelte van de mensen een neiging tot negatieve sentimenten heeft.

Toch zullen mensen verbonden zijn in allerlei neigingen, waardoor ze moeilijk te classificeren zijn. De mens is het niet-vastgestelde dier.

Ik meen dat alle mensen wel het idee hebben dat ze het goed doen, voor zichzelf, of er in ieder geval het beste van maken. Het idee van verantwoordelijkheid voor anderen is niet altijd aanwezig. Men heeft nauwelijks een besef van de verbondenheid en over het algemeen te weinig intelligentie om netwerkeffecten te begrijpen en de logica te doorgronden.

Dat is een classificatie waarop men de mensen kan aanspreken, maar ik weet niet goed wat voor netwerkeffect of triggergebeurtenissen uit een dergelijke benadering zullen volgen, dus misschien moeten we die benaderingen ook maar laten.

[yopi]

Dat doet me denken aan een analyse van de kredietcrisis (en de bankencrisis):
De netwerkeffecten zijn denk ik wel duidelijk.
Het rare is dat als er een trigger opgetreden is, de crisis wordt versterkt door de rationele analyse van het gebeuren.
Mensen die handelen zullen rationeel net zo goed besluiten om hetzelfde te handelen als niet-rationele handelaars, omdat ze aannemen dat anderen niet rationeel zullen handelen.
Bijvoorbeeld aandelen van de hand aan doen als veel mensen aandelen van de hand doen.
Een tweede netwerkeffect buiten mensen om is het computer netwerk effect: automatisch verkopen bij dalende koers bijvoorbeeld.
Een derde typisch effect dat rationeel is dat mensen dezelfde economische theorieen min of meer onderschrijven en daarna handelen.
Dit is vooral bij professionele instellingen als banken, verzekeraars en politiek aan de hand: Self Fullfilling Prophecies.

[yopi]

[neus]

Waar spreken beide stukjes de mens nu op aan? Dat is me niet helemaal duidelijk. Op bedachtzaamheid? op eerlijkheid? Of is er sprake van een taalspel met verwijten?

[yopi]

Het eerste sluit aan bij:

De vraag is nu of de mens bij voorbaat gevoeliger is voor het negatieve of voor het positieve. Als we voor het gemak uitgaan van een schone lei bij aanvang van een leven, dan zal al gauw een tweedeling ontstaan van mensen met neiging tot negatieve sentimenten en mensen met neiging tot positieve sentimenten. Een realistische visie is waarschijnlijk dat het grootste gedeelte van de mensen een neiging tot negatieve sentimenten heeft.

Het gaat over paniekbeheersing en gebruik van paniek in politiek.

De mimetische pest is een andere benadering over hoe een netwerkeffect te verklaren is uit een soort psychologie van nabootsing (mimese).
In die cultuurontwikkeling is interessant de rol van de zondebok en hoe die pestverschijnselen in verschillende culturen anders uitwerken.

Maar misschien heb(had) je het idee dat het niet aansloot?
Waarom niet of wel?

[neus]

Maar misschien heb(had) je het idee dat het niet aansloot?
Waarom niet of wel?

De belangrijkste vraag of opmerking uit mijn tekst is de vraag hoe je mensen kunt aanspreken. Ik begrijp de teksten die jij geeft niet goed om de manier waarop ze mensen aanspreken. Dus voordat ik echt inhoudelijk wil kijken wil ik eerst als het ware de intentie duidelijk hebben. Als teksten hun intentie verborgen houden, kunnen ze ook niet al te best zijn. Maar goed, dat moet nu met de politieke debatten wel duidelijk zijn, soms wordt een intentie gegeven die door mensen klakkeloos wordt overgenomen, zonder dat naar de werkelijke inhoud van een tekst gekeken wordt.

[yopi]

De titel 'netwerkeffecten' zal mij wel ingegeven hebben om aan die teksten (en discussie) te denken.
Ik begrijp dat een betere titel was geweest: 'Hoe kun je mensen aanspreken?'.
Dus laat die teksten maar zitten.

Een onderliggende vraag van jou is denk ik:
Waarom is het zo moeilijk om mensen in het bestaande netwerk aan te spreken op positieve dingen.
Klopt dat?

Want je zou de moed er bij verliezen om daar een poging toe te doen als je ziet hoe zo'n nederlandse campagne verloopt bijvoorbeeld ...

[neus]

Waarom is het zo moeilijk om mensen in het bestaande netwerk aan te spreken op positieve dingen.
Klopt dat?

Volgens mij klopt dat wel. Ik heb wel een leuke opsomming gevonden over mensen die het niet met je eens zijn:

eerst zijn ze:
1) ignorant (ze missen kennis)
dan zijn ze als ze het nog steeds niet met je eens zijn:
2) idiot (ze kunnen de juistheid niet zien)
daarna als ze het nog steeds niet met je eens zijn:
3) evil

Als dat al de manier is waarop men over anderen denkt is het moeilijk de anderen op positieve aspecten te benaderen want je benadert ze steeds volgens een van de drie categorieën.

[yopi]

Die is mooi ja ...

[Intangible Radjanamadjo]

@ Neus: ben je bekend met de schrijver Bernard Mandeville (oorspronkelijk Nederlandse arts die jaren in Engeland heeft gewerkt een paar eeuwen terug)?

Die schrijft namelijk ook precies over wat werkt en wat niet - dit ivm deze quote uit je tekst

Het lijkt niet erg moeilijk om te weten wat de positieve sentimenten zijn: solidariteit; eerlijkheid; kalmte; zelfbeheersing enzovoorts. Toch blijkt het vele malen effectiever om mensen aan te spreken op negatieve sentimenten: zelfzucht; corruptie; onrust; vreemdelingenhaat; jaloezie enzovoorts.

Een quote - helaas niet uit het boek De fabel van de bijen, maar van iemand die het boek recenseert:

Er was eens een florerende bijenkorf, waarvan de nijvere inwoners menselijke trekken vertonen. Wat de rijke bij zich door slinkse manipulaties verwerft, komt ten goede aan de arme in de vorm van werk en loon. Op vergelijkbare wijze garandeert de weelde van geestelijke bijen het inkomen van kwakzalvers en charlatans. Juridische bijen verdienen goed geld aan het blokkeren van de rechtsgang. Politieke bijen zorgen ervoor dat zoveel mogelijk subsidies terechtkomen in hun eigen zakken of in die van hun volgelingen. Kortom, geen enkele activiteit is moreel verantwoord, maar de bijenkorf als geheel werkt uitstekend.
Ondanks, of juister gezegd dankzij het feit dat elke bezige bij zich gedraagt als een schurk.

Plotseling krijgt één bij, een winkelier, de geest. Deze bevlogen middenstander begint een kruistocht tegen de corruptie en zowaar vindt zijn hervormingsgedachte weerklank. Eerlijkheid wordt mode. De prijzen zakken. Het wordt stil in de rechtbank. Medici schrijven slechts geneesmiddelen voor die echt werken. Politici creëren niet langer onnodige baantjes en houden zich voor de verandering bezig met wezenlijke zaken. Er wordt geen geld meer uitgegeven aan nutteloze militaire avonturen. De kroegen lopen leeg bij gebrek aan klandizie.
De kledingsector krijgt het moeilijk, want vrouwen kleden zich eenvoudig en geven niet langer om luxe en verfraaiing. Huizen worden goedkoop, maar de bouw zakt in. Weldra zijn allerlei ondernemingen gedwongen hun werknemers te ontslaan en in korte tijd stort de hele economie in elkaar. De korf verliest door de deugdzame omwenteling een groot deel van haar bevolking en kan zich nauwelijks meer verdedigen. Het wordt een zesderangskorf.

De moraal van dit verhaal, in de woorden van de auteur: ‘vice is beneficial’. De gemeenplaats van de deugd, volgens kerk en staat de hoeksteen van de samenleving, legt het af tegen een nieuwe en onbehaaglijke waarheid: de ondeugd zegeviert en blijkt de motor van het algemeen welzijn. De tijdgenoot, misschien zelfs de lezer van nu, wordt geconfronteerd met een buitengewoon utilitaire en pragmatische visie op het wezen van de samenleving. Een cynische visie? Het is wel een empirische, tegelijk areligieuze benadering
van de werkelijkheid.

bron

Heeft Mandeville gelijk? geen idee.. maar het is zeker een interessante analyse, die jou misschien wel aanspreekt Neus

[neus]

Heeft Mandeville gelijk? geen idee.. maar het is zeker een interessante analyse, die jou misschien wel aanspreekt Neus

Ja ik ken het boek van Mandeville, heb het zelfs gekocht, nadat Grünberg het had aangeprijsd. "De wereld gaat aan deugd ten onder".

Het kapitalisme is onverwoestbaar omdat het de mensen aanspreekt op frustraties. Men is gefrustreerd als een ander meer heeft, een grotere auto, betere mobiel etc. En men doet er dan alles aan om zelf ook de goederen te vergaren. Mensen die tegen het kapitalisme zijn zijn al gauw gefrustreerd en in het klimaat van frustratie doet het kapitalisme het steeds beter. Mensen zijn het gefrustreerde dier.

Als je er over na gaat denken zie je op een gegeven moment overal frustraties, ook in het boek van Mandeville.

[yopi]

Ik raak gefrustreerd door alle 'Alles is ...'-uitspraken:

Alles is liefde
Alles is angst
God is alles
Alles is trilling
enzovoort

Ook door eenvoudige omdraaiingen:

Greed is good
Hate is love
Good is evil

Ik voel me het meeste weer thuis bij een uitspraak van Peter Sloterdijk:

Voor alles is een eenvoudige oplossing, en die is fout

[neus]

Het verschil tussen een optimist en een pessimist:

een optimist raakt niet gefrustreerd door de waarheid.

[Intangible Radjanamadjo]

Frustratie.. ligt dat niet tussen het weten en niet-weten in? Ligt daar niet de kwelling? Tussen wat potentieel is (wat kan zijn) en wat is?

En ligt de oplossing niet in het samenvoegen / loslaten van de ruimte tussen weten en niet-weten? Waarom dienen we te weten of ons af te vragen waarom we iets niet weten, als we ook kunnen zijn.. gewoon nu, tevreden en vredig in het nu?

[Intangible Radjanamadjo]

Het kapitalisme is onverwoestbaar omdat het de mensen aanspreekt op frustraties. Men is gefrustreerd als een ander meer heeft, een grotere auto, betere mobiel etc. En men doet er dan alles aan om zelf ook de goederen te vergaren. Mensen die tegen het kapitalisme zijn zijn al gauw gefrustreerd en in het klimaat van frustratie doet het kapitalisme het steeds beter. Mensen zijn het gefrustreerde dier.

Als je er over na gaat denken zie je op een gegeven moment overal frustraties, ook in het boek van Mandeville.

Is die wereld van frustratie niet het grootste kaartenhuis dat bestaat ? (en dus het meest instabiele van al onze structuren in de wereld)
Juist als men er vanaf wil, komt het naar je toe.. Omgekeerde polariteit en aantrekkingskracht.. Hardnekkige illusies.. maar we nemen zelf het kaartenhuis voor echt aan..

[neus]

Is die wereld van frustratie niet het grootste kaartenhuis dat bestaat ? (en dus het meest instabiele van al onze structuren in de wereld)
Juist als men er vanaf wil, komt het naar je toe.. Omgekeerde polariteit en aantrekkingskracht.. Hardnekkige illusies.. maar we nemen zelf het kaartenhuis voor echt aan..

Misschien is het ondeugdzaam om gefrustreerd te zijn, maar dat gebrek aan deugd is wel de motor van de economie. Deugdzaam als zijnde "mastering frustration" is dan misschien voor jezelf wel prettig, maar je komt dan in een isolement (waarschijnlijk zelf verkozen). Ik denk wel dat de optimist mogelijkheden ziet in frustraties, waarover in een volgende tekst meer.

[Intangible Radjanamadjo]

tja.. de motor van de economie.. ik kijk zelf meestal meer naar de motor tot zelfkennis.. maar ik snap heel goed, dat de meesten hun heil zoeken in de (al dan niet) groeiende economie

[neus]

de motor van de economie was voor Mandeville belangrijk. Ik denk dat een economie zonder expansiedrift een contradictie vormt.

[Intangible Radjanamadjo]

de motor van de economie was voor Mandeville belangrijk. Ik denk dat een economie zonder expansiedrift een contradictie vormt.

wellicht waar..

maar waar ik wel eens over mijmer.. een wereld zonder economie.. idealistisch, utopisch en verre van haalbaar? Of uiteindelijk bittere noodzaak? Ik vraag me af hoe ver we het met zijn allen laten komen de komende 10-20 jaar.. en wat vooral durven laten gaan en vooral ook durven te doen!

[neus]

Er zijn altijd mogelijkheden, maar het probleem is een meerderheid te vinden om van de mogelijkheden gebruik te maken.

[Mtheman]

Interessant van dit fenomeen is in dit geval de recentelijk ophef over een anti-islam film waarbij de profeet Mohammed wordt neer gezet als o.a. moordenaar. Wat begon als een slechte film, is inmiddels wereldnieuws waarbij de frustraties van het Midden-Oosten weer eens botgevierd kan worden op ons kapitalistische Westen.

Hypes, rages, virals allemaal elementen van netwerkeffecten die mede door internet zich razendsnel verspreiden, soms is het positief, bijvoorbeeld de protesten op het tahrir-plein in Egypte, wat geleid heeft tot de val van de machthebber.

Maar doordat m.n. de economie zich afspeelt op een wereldwijde markt waarin bedrijven zich internationaal en intercontinentaal actief zijn, zijn economieën aan elkaar gebonden, want zeker de financiële instellingen zijn wereldwijde marktspelers, en het zijn met name de financiële instellingen die zorgen dat (wereld)markten naar elkaar toegroeien. Zij genereren de meeste omzetten, verdienen het meeste geld, ze zijn (soms) groter dan het B.N.P. van een land.

Door in te zien dat deze instellingen te groot zijn geworden en daardoor te veel macht hebben is denk ik een stap in de goede richting. Maak ze weer kleiner, beheersbaarder, anders gaan we weer naar de situatie waarin de hebberigheid het wint van het gezond verstand en is een volgende crisis niet ver weg en is het aftellen tot een volgende crisis reeds lang begonnen. Voorwaar nog steeds krijgen banken nog ongehoorde bonussen en is er van enig moreel besef vaak weinig te merken, vooral bij de Amerikaanse banken.

Maar ja kan je het ze kwalijk nemen, je hebt een vermogen, die laat je niet zo maar afpakken. Je kan weer meer verdienen als vorig jaar, dan ben je toch een dief van je eigen portemonnee als je het niet doet.

Dit leidt bij mij tot de vraag of economische groei in algemene zin beschouwd moet worden als iets verkeerds?
Nee dat denk ik niet, maar men moet heel goed kijken naar de duurzaamheid, en welke consequenties bepaalde keuzes kunnen hebben.
Producten die het systeem ondermijnen en fragieler maken zullen strenger gereguleerd moeten worden of misschien helemaal niet meer worden gemaakt. Maar het huidige kapitalisme wat alleen maar denkt aan winst maximalisatie of optimalisatie blijkt juist tegen zich zelf te werken en uiteindelijk betalen ze er de prijs voor. Men moet gaan voor continuatie door winst te genereren en niet voor winst om te kunnen continueren. Ook al schrijven ze allemaal netjes een code of conduct en sustainibility paragraaf in de jaarrapporten, als vervolgens de praktijk uitwijst dat het alsnog op winst maximalisatie draait kan je net zo goed een science fiction boek gaan lezen, want dat slaat ook nergens op namelijk.

[neus]

Over de mogelijkheid tot zelfdiscipline of zelfbeperking voor grote ondernemingen ben ik niet overtuigd. Ik weet dat sommigen wel concessies doen aan de opinie, omdat die voor hun belangrijk is, maar regeringen zullen verder weinig invloed op het beleid van maximalisatie van winst kunnen hebben. Daarvoor zijn de belangen te groot.

Ik hoorde laatst de kreet "het systeem staat het toe", als argument om persoonlijk voordeel te behalen goed te keuren. Zo hebben bijvoorbeeld sommige Grieken een half afgebouwde schoorsteen op hun huis, zodat officieel hun huis nog niet af is en ze dus geen belasting hoeven te betalen, het systeem staat het toe. Zelfs mijn goedopgeleide collega's sjoemelen met inchecken en uitchecken met OV chipkaart, het systeem staat het toe. Het lijkt wel alsof we willen dat het straks een grote politiestaat is, waar overal camera's poortjes en prikkeldraad is of meekijken op laptop, tablet of mobiel mogelijk is door Big Brother. We willen niet anders omdat als het systeem het toe staat we blijkbaar niet netjes kunnen blijven.

[Mtheman]

Het systeem werkt dus niet in de hand dat de mens zich op een juiste manier gedraagt zoals dat wenselijk is, tenzij strenge controle wordt toegepast of enorme boetes krijgt als je gepakt wordt om wenselijk gedrag te stimuleren of te krijgen. Dus zit het waarschijnlijk in de mens zelf dat het onwenselijke gedrag vertoont. Dus naar alle waarschijnlijkheid passen wij niet in een systeem, dat bedacht is door anderen met welk doel voor ogen dan ook. Toch is leven zonder een systeem of regels ook niet wenselijk, omdat dan het onwenselijke gedrag dan helemaal de vrije hand krijgt.
Dus inderdaad het is misschien triest vast te stellen maar dat lijkt nu misschien een oplossing te zijn of er moet weer meer sociale controle komen. Maar dat lijkt mij ook niet ideaal, maar goed wat is nu ideaal...?
Het is nu niet anders, dus dat moeten we maar accepteren, totdat het echt niet meer gaat.

[neus]

Wat anderen doen moet zij dan maar weten. Het is misschien verder zo dat wie goed doet goed ontmoet en misschien voor hen die netjes blijven enclaves van beschaafdheid over kunnen blijven.