Filosofieforum.nl

Persoonlijke keuze

Dat er een individualisering in de maatschappij is, wil ik wel aannemen, maar daarbij wil ik vooral onderzoeken wat het individu zijn dan inhoudt. Het stelt misschien dat je nu niet vanuit de omstandigheden lid bent van een groep, maar dat de deelname aan een groep een persoonlijke keuze is. Netto verandert er niet zoveel, tenzij we zien dat er minder gekozen wordt.
Ik denk dat eventueel uitblijven van persoonlijke keuze van zeer tijdelijke aard is, even is men op zichzelf geworpen en komt voor een keuze te staan, daarna is het tijdperk dat men de keuze heeft gemaakt.

Voor sommigen is de notie van keuze al dubieus, en ik kan me voorstellen dat als een periode van besluiteloosheid verder niet relevant is, en de fase van gekozen hebben sowieso ingaat, dat het hele kiezen een fictief proces is. Wat dat betreft zijn er dan dus feitelijk ook geen individuen, als die individuen gekenmerkt worden door hun persoonlijke keuze.

Maar de fase van besluiteloosheid is misschien relevanter, of kan relevanter zijn, zodat een analyse naar toenemende individualiteit toch belangrijk kan zijn.

Het gaat dan echter meer om een fase dan om een constante, een fase tijdelijk een rol speelt. Het idee is dat de fase van persoonlijke keuze tijdelijk is. Hoe tijdelijk is per individu verschillend, en er is wat dat betreft een maat voor individualiteit.
Dat de individualiteit dan meer een fenomeen is van een welvaartsstaat, dan dat de mensen individu zijn, is omdat persoonlijke keuze alleen mogelijk lijkt onder welvarende omstandigheden. De maatschappij schept individuen. Of we daar als individu zo blij mee moeten zijn is de vraag. We kunnen de keuzemogelijkheid als gift zien, maar ook als dwang; er moet gekozen worden. Het idee is dat een welvaart ook nadelen met zich meebrengt.

Soms is de persoonlijke keuze eenvoudig, met “kiest” om moslim te zijn, of homoseksueel omdat men het is. Wat lastiger is het te kiezen voor wat men niet is, een man die kiest om vrouw te zijn, of een vrouw die kiest om man te zijn, maar dan nog kan je moeilijk de huidskleur kiezen, of de etnische afkomst, en zal praktisch gezien de persoonlijke keuze bijna altijd samenvallen met wat men al is. Er lijkt misschien keuzevrijheid op het gebied van denkwijzen, religie en opvattingen, maar vaak is men daarbij ook al iets voordat men de notie van persoonlijke keuze krijgt, als men deze al krijgt.

Alleen die mensen voor wie de maatschappij goed slaagt ze individueel te maken, zullen kunnen geloven in vrije keuze en ook werkelijk enige keuze hebben.

Zolang als de omstandigheden natuurlijk de individualiteit mogelijk blijven maken. Zodra een besmettelijke ziekte of natuurramp een gebeid teistert is men daarbinnen weer zonder individualiteit, een slachtoffer, meer niet.
Logisch is dat de verbeelding van het eigen belang toeneemt met de individualiteit, terwijl men in principe volkomen afhankelijk blijft van omstandigheden.

De historie van verbeelding van het eigen belang, met alle dramatische voorstellingen waarin men een rol zou hebben, kan verklaren waarom religie ook een fenomeen is van welvaart, en met blijvende welvaart religie dus nooit weg zal zijn. Religie is bij uitstek een uitleg van het leven als dramatische setting voor het individu. De persoonlijke keuze door de persoonlijke God.

Interessant hierbij is dat religieus denken de voorbode zou kunnen zijn van het project om een welvaart te maken. Men gelooft in de persoonlijke God en de persoonlijke keuze als gift, en deze oefening in concentratie is een zichzelf vervullende profetie.
Door het geloof is het verkrijgen en behouden van welvaart een politiek agendapunt.
Om niet alleen maar apologetisch te zijn naar het geloof, denk ik wel dat de nadelen genoemd moeten worden van de politieke agenda. Men heeft het nadeel dat de persoonlijke keuze de persoonlijke dwang wordt, en dat men na moet gaan denken over keuzes die men feitelijk helemaal niet heeft of kan hebben, met alle persoonlijke leed van dien.

Men kan eigenlijk alleen maar gefrustreerd raken.

Met de toename van welvaart komt toename van frustratie, waar misschien nog geen algemeen passend antwoord op is, maar wel vele verschillende individuele, en zeker niet allemaal onschuldig.

Mooi geschreven.

Ik heb een aantal, wellicht hier en daar retorische, maar desalniettemin eerlijke, vragen.

Is het Persoonlijke keuze, of Individuele keuze?

Is dat een onzinnige vraag?

Bepaalt je persoonlijkheid je individu zijn, of juist andersom?
Is het een paradox misschien?

Hangt je keuze af van jouw "individuele" groep? (de maatschappij om je heen: de grassprietjes)
Is je keuze dan nog wel persoonlijk?
Besta je eigenlijk wel als individu zonder de groep eromheen?
Werd je keuze bepaald door de groep?

Bestaat de groep uit individuen met dezelfde gedachten? Eén Persoonlijkheid?
Is het individu wellicht hetgeen dat buiten de groep valt, maar er wel door is geschapen? De andere gedachte, het buitenbeentje ... Anti-Persoonlijkheid?

Is de één een metamorfose van de ander?

Moet het Individu zich dat Persoonlijk aantrekken? Of verliest het anders zijn "zijn"?

(ff als "weetje": het lichaam waar jij in zit, draagt meer bacteriën bij zich dan het cellen heeft. Dus: Wie is, of stuurt, nu wie?)

Ik grijp dan weer terug op mijn zeven vogeltjes. Als jij als onderdeel van je groep van vogels een andere kant op gaat vliegen, maak je dan nog deel uit van de groep? Toen je nog meevloog, was je toen al een individu? En die andere zes?

Ik denk dat de belangrijkste vraag is: Waarom ben jij Individu geworden en heb je je een Persoonlijkheid aangemeten?

En wanneer gebeurde dat?

Die vraag lijkt meer psychologisch dan filosofisch van aard. Maar het dunkt me dat praktisch alle filosofische vragen daaruit voorstammen (inclusief: "wat is waar?" Immers: wat is onwaar?). Wie ben ik, en waarom ben ik ik? En waarom weet ik dat pas vanaf mijn ca. 3e levensjaar (bij sommige mensen later, bij anderen weer eerder)

Kun jij je, je geboorte nog herinneren?

En deed je dat uit vrije keuze? (het boreling zijn, danwel het je herinneren)

Ik denk dat het antwoord op de laatste twee vragen, de persoonlijkheid maken. En zo een individu weten te scheppen.

Met nog steeds een vrije keuze (al dan niet ten opzichte van die van jou). Een eigen wereldbeeld, een eigen "god".
En als exhibitionisten tonen we elkaar onze god.

Of juist niet.

Tonen we slechts het zicht onder het tipje van de sluier? Een verborgen "god"? Zijn we bang onze "god" te verliezen door hem/haar/het te tonen? Of willen we zo onze "god" mooier maken dan hij/zij/het is?

(Wat dat met geboorte te maken heeft? Tsja, wie zal het zeggen)

neus schreef:Dat er een individualisering in de maatschappij is, wil ik wel aannemen (...)

Kun je ook aannemen dat dat altijd al zo is geweest?

Of herinner je je dat niet meer?


(Wellicht hoort dit bericht meer thuis onder het "socratisch gesprek"?)

Waarom ik "persoonlijk" en niet "individueel" schrijf is vooral vanwege de uitdrukking "persoonlijke God" en niet "individuele God", want dan lijkt het ineens alsof je heel veel verschillende goden zou hebben in plaats van een God die bij je is. Zo is persoonlijke keuze dus een keuze die bij je is, in plaats van dat er allemaal verschillende keuzes zouden zijn, een subtiel verschil misschien...

Dat de hoeveelheid en soorten keuzes dus in principe ook al beperkt zijn, door wie je bent vanuit de groep, lijkt me evident, maar natuurlijk is het een kip-ei verhaal of een groep een verzameling individuen is, of een individu een onderdeel van de groep, ik ga in mijn analyse meer voor dat laatste. Ik ontken als het ware dat individualiteit los zou bestaan, er is slechts afhankelijkheid.

Door de afhankelijkheid ontwikkelt de ene zich in een bepaalde richting waardoor de ander logisch gezien de andere richting op gaat, en persoonlijke keuze is dus dan meer een uitdrukking van hoe de persoonlijkheid zich toevallig ontwikkelt bij de afhankelijkheden.

De waarom-zijn-we-hier vraag is makkelijk en moeilijk, de afhankelijkheden waren dusdanig (noem het omstandigheden) dat ons bestaan logisch werd. Binnen afhankelijkheden bekeken is er weinig speelruimte, maar volgens mij is er wel voldoende speelruimte om het precieze/persoonlijke verloop van het leven te beinvloeden, natuurlijk waar er welvaartsvrijheid is.

Als je als baby huilt en prompt de aandacht krijgt voor jouw behoeften, dan leer je dat jouw individualiteit betekenis heeft, dat je iets mag betekenen. Mijn ouders hebben geexperiminteerd met laten huilen, dat heeft echter niet het logische verlies van individualiteit opgeleverd, raar genoeg.

Blijft leuk:-)