Peter Sloterdijk: Sphären II - Globen
Geplaatst: 19 sep 2008, 14:23
De vraag:
"Maar hoe kunnen sferen groeien? Hoe leren intieme werelden, paren, families, horden, kleine volken hun catastrofes, hun scheuringen, hun dreigende overweldiging door explosieve krachten, uiterlijke en innerlijke, te boven te komen? Hoe is het mogelijk dat niet alle op de proef gestelde en overweldigde groepen geruisloos in het ahistorische verdwijnen, maar dat sommige van hen moed vatten datgene te integreren wat gewoonlijk tot vernietiging leidt? Welke veranderingen van levenswijze ondergaan de kleine menselijke gemeenschappen wanneer ze erin slagen het onverdraaglijke bovenmatig te verdragen? Wat gebeurt er met de verbondenen wanneer het hun lukt hun overleven ondanks de meest onvervangbare verliezen door te zetten? Wat leert hen om zich zozeer te beheersen, op te peppen en te verharden, ja, zich zozeer aan een zelfbeeld te committeren dat ze zelf eerder tot noodlotsmachten voor anderen worden dan ten gevolge van uiterlijke omstandigheden noodlotsdrama's te ondergaan?
Hoe de antwoorden op deze vragen ook mogen uitvallen, ze zullen onherroepelijk morfologische gevolgen hebben en daardoor ook een immunologische en sferologische (en eo ipso een uterotechnische) betekenis krijgen. Steeds opnieuw moet verklaard worden hoe groepen mensen hun vormcrises ten gevolge van uiterlijke machten en innerlijke spanningen kunnen doorstaan.
Microsferen groeien uit tot macrosferen voorzover het hun lukt de stress veroorzakende, externe machten in hun eigen radius in te bouwen. Men zou dus de groei van de sferen kunnen omschrijven als een cursus stressverwerking, in het verloop waarvan het uitwendige door insluiting in het binnenste van de sfeer geneutraliseerd wordt. Het zijn vooral proto-politieke stressoren, zoals vijanden en vreemden, sociaal-psychologische stressoren, zoals collectieve depressies, en mentale stressoren, zoals het monsterachtige en de idee van het oneindige, die geïntegreerd moeten worden vooraleer een kleine etno-sferische eenheid zich kan ontwikkelen tot een hoger soort wereldvorm.
Een groep die alle wezenlijke monsters naar binnen getrokken en in zekere zin overwonnen of omheind zou hebben, zou tot een imperium of een hoog-culturele macrosfeer zijn uitgegroeid. Van een onvervalste macrosferische vorm kan alleen dan sprake zijn als ook het grote en grootste op een binnenwereldkarakter kan bogen. In een binnenwereldachtige grote bol moet de wil tot macht congruent zijn met een wil tot bezieling van de hele ruimte. Voorzover wij dat kunnen beoordelen zijn zulke wereldbinnenruimten slechts in drie hoogculturen van de Oudheid consequent ontworpen en doordacht - in China, in India en in Griekenland, die culturen dus die volgens een relatief wijdverspreide scholastieke consensus gelden als de drie geboorteplaatsen van de filosofie. In de kosmologieën van deze culturen begint de morfologische imperatief 'Maak rond en heers' onvoorwaardelijk te gelden."