Determinisme & Moraal
Geplaatst: 02 jan 2018, 22:23
We leven in een - de ons welbekende term - 'ego-logische' tijd waarin het 'ik' centraal staat. Anders dan in sommige andere tijdsperioden en meer dan ooit acht de mens zichzelf als een autonome entiteit die als een vreemdeling is tov het universum in plaats van het 'ik' in vraag te stellen en zich te zien als een klein onderdeel van een grote machine.
Wat ook voor zich spreekt is dat we met ons gelimiteerde brein en de manier waarop het werkt de realiteit extern aan ons maar ook onszelf niet kunnen kennen zoals deze is los van hoe beperkt wij de dingen ervaren - daarbij komt dat de meeste gedachtenprocessen zich in het onderbewustzijn vormen.
Velen denken over vrije wil te beschikken, maar al dit voor de hand liggende sluit dat uit; we maken enkel de keuzes die we maken door de persoon die we toevallig zijn, maar we hebben niet gekozen te zijn wie we zijn, ergo zijn de keuzes die we maken gedetermineerd door een noodzakelijkheid, die enkel de conclusie vooruit stelt gedetermineerd te zijn. Ook andere factoren spelen een rol in deze determinatie.
Het probleem is dat ik op Kantiaanse wijze graag moraal wil integreren in dit deterministisch geheel als zijn apodictisch geldende natuurwetten zoals bv. de zwaartekracht, het enige probleem is dat als moraal evenwaardig is aan het determinisme, er geen onrecht zou zijn in de wereld, en aangezien er veel onrecht is in de wereld is een unificatie van beide hypotheses contradictorisch op deze wijze.
Als men echter aanneemt dat moraal een sub-categorie van het deterministisch geheel is, en dit omdat door de noodzaak van een deterministisch geheel dit determinisme net zoals het mathematisch principe van een rechte lijn is de kortste weg te werk zou gaan, de moraal voor deze kortste weg moet wijken en vandaar vaak faalt in de praktijk zonder zijn apodictische karakter te verliezen.
Op deze manier is een unificatie van een gedetermineerd wereldbeeld en een apodictisch geldende metafysische moraal een coherent geheel.
Dit kan misschien heel simpel overkomen, maar de implicatie dat determinisme moraliteit zou uitsluiten heeft diepgaande gevolgen, tevens het denkbeeld van een deterministisch geheel dat het ego en de autonomie en daarmee vooral de vrije wil elimineert heeft eveneens diepgaande consequenties: men ziet dan ook in, omdat het hier gaat om vrije wil, waarom er een unificatie moet bestaan tussen moraal - willen we aannemen dat zoiets bestaat - zonder dat er een niet gedetermineerde gedachte bestaat: ergo moet de moraal wel extern aan de niet autonome entiteit zonder ego zijn, anders zou het bestaan ervan zijn uitgesloten. En dat vrije wil niet bestaat lijkt mij te voor de hand liggend om te verwerpen; een deterministisch geheel is volgens mijn inziens de enige logische conclusie wanneer men analyseert waar de oorsprong ligt van de keuzes die we maken.
Dit is een vorm van een (niet exact, maar deels) dialectisch denkbeeld waarbij apodictisch geldende metafysisch tot natuurwet verheven (omdat anders moraal niet zou bestaan omdat ieder door de mens bedachte regel tot het sociaal contract zou behoren en elke ethiek relatief zou maken) als synthese geldig is, als anti-these dat het de vrije wil uitsluit, en als holistische synthese het determinisme als overkoepelend principe dat alles doet gelden.
Niet enkel Kant, in de eerste plaats fysicus, zag geen contradictie tussen exacte wetenschap en metafysica, ook Wittgenstein werd woedend toen de Wiener Kreis dacht dat hij met zijn Tractatus Logico Philosophicus komaf had gemaakt of wilde maken met de metafysica, echter integendeel: dat wat we niet kunnen kennen is het belangrijkste om over na te denken, zei hij, alsmede: de zin van dit leven is niet in deze wereld gelegen...
Het is een verarming van ons denken dat filosofie en wetenschap van elkaar gescheiden zijn vandaag de dag, terwijl de algebra van de drie gravitatie-wetten van Newton nog onder de titel Principia Mathematica Philosophiae Naturalis is uitgegeven, erger nog is de verarming in het denken wanneer binnen de filosofie de wetenschapsfilosofie de metafysica uitsluit of omgekeerd - in tegenstelling tot de scheiding tussen filosofie en wetenschap is dit een keuze van de wetenschap en niet van de filosofie, het andere probleem speelt zich af binnen de filosofie, maar kan geëxtrapoleerd worden naar de wetenschap evenwel, waar tevens geen aandacht voor metafysica is en ook een verarming van het denken betekent.
Filosofie is overkoepelend moeder van alle wetenschap, en waar zij geboorte aan heeft gegeven, ontkent haar nu als schepping en verwerpt haar. Einstein was de laatste, en nog steeds grootste, fysicus die op filosofische manier zijn theorie deduceerde alvorens haar wiskundig te benaderen (zoals de nieuwe gebieden mathematica die uitgevonden worden om quantummechanische tekortkomingen in de theorie te altereren; dit terwijl Gödel heeft aangetoond dat hoe meer wiskunde we bezitten, hoe minder consistent deze zal zijn; hoe representatief is de wetenschap vandaag de dag dan nog voor ons beeld van de realiteit, wat dus volgens het deterministisch geheel, geheel en al onkenbaar is en altijd zal zijn).
Dit is heel kort door de bocht, ik weet het, maar als men tegen-argumenten aanbrengt dan kan dit geheel ten onder gaan aan falsificatie en een paradigma wissel in mijn gedachten tot stand brengen, ofwel is het zo voor de hand liggend dat er geen vrije wil, geen ik, etc... bestaat maar dat alles gedetermineerd is en moraal geldende is zoals beschreven dat deze post eigenlijk overbodig is.
We zullen zien, moesten er tegen-argumenten komen gaat dit het te kort door de bocht karakter van deze hypothese tot op zekere hoogte opheffen.
Wat ook voor zich spreekt is dat we met ons gelimiteerde brein en de manier waarop het werkt de realiteit extern aan ons maar ook onszelf niet kunnen kennen zoals deze is los van hoe beperkt wij de dingen ervaren - daarbij komt dat de meeste gedachtenprocessen zich in het onderbewustzijn vormen.
Velen denken over vrije wil te beschikken, maar al dit voor de hand liggende sluit dat uit; we maken enkel de keuzes die we maken door de persoon die we toevallig zijn, maar we hebben niet gekozen te zijn wie we zijn, ergo zijn de keuzes die we maken gedetermineerd door een noodzakelijkheid, die enkel de conclusie vooruit stelt gedetermineerd te zijn. Ook andere factoren spelen een rol in deze determinatie.
Het probleem is dat ik op Kantiaanse wijze graag moraal wil integreren in dit deterministisch geheel als zijn apodictisch geldende natuurwetten zoals bv. de zwaartekracht, het enige probleem is dat als moraal evenwaardig is aan het determinisme, er geen onrecht zou zijn in de wereld, en aangezien er veel onrecht is in de wereld is een unificatie van beide hypotheses contradictorisch op deze wijze.
Als men echter aanneemt dat moraal een sub-categorie van het deterministisch geheel is, en dit omdat door de noodzaak van een deterministisch geheel dit determinisme net zoals het mathematisch principe van een rechte lijn is de kortste weg te werk zou gaan, de moraal voor deze kortste weg moet wijken en vandaar vaak faalt in de praktijk zonder zijn apodictische karakter te verliezen.
Op deze manier is een unificatie van een gedetermineerd wereldbeeld en een apodictisch geldende metafysische moraal een coherent geheel.
Dit kan misschien heel simpel overkomen, maar de implicatie dat determinisme moraliteit zou uitsluiten heeft diepgaande gevolgen, tevens het denkbeeld van een deterministisch geheel dat het ego en de autonomie en daarmee vooral de vrije wil elimineert heeft eveneens diepgaande consequenties: men ziet dan ook in, omdat het hier gaat om vrije wil, waarom er een unificatie moet bestaan tussen moraal - willen we aannemen dat zoiets bestaat - zonder dat er een niet gedetermineerde gedachte bestaat: ergo moet de moraal wel extern aan de niet autonome entiteit zonder ego zijn, anders zou het bestaan ervan zijn uitgesloten. En dat vrije wil niet bestaat lijkt mij te voor de hand liggend om te verwerpen; een deterministisch geheel is volgens mijn inziens de enige logische conclusie wanneer men analyseert waar de oorsprong ligt van de keuzes die we maken.
Dit is een vorm van een (niet exact, maar deels) dialectisch denkbeeld waarbij apodictisch geldende metafysisch tot natuurwet verheven (omdat anders moraal niet zou bestaan omdat ieder door de mens bedachte regel tot het sociaal contract zou behoren en elke ethiek relatief zou maken) als synthese geldig is, als anti-these dat het de vrije wil uitsluit, en als holistische synthese het determinisme als overkoepelend principe dat alles doet gelden.
Niet enkel Kant, in de eerste plaats fysicus, zag geen contradictie tussen exacte wetenschap en metafysica, ook Wittgenstein werd woedend toen de Wiener Kreis dacht dat hij met zijn Tractatus Logico Philosophicus komaf had gemaakt of wilde maken met de metafysica, echter integendeel: dat wat we niet kunnen kennen is het belangrijkste om over na te denken, zei hij, alsmede: de zin van dit leven is niet in deze wereld gelegen...
Het is een verarming van ons denken dat filosofie en wetenschap van elkaar gescheiden zijn vandaag de dag, terwijl de algebra van de drie gravitatie-wetten van Newton nog onder de titel Principia Mathematica Philosophiae Naturalis is uitgegeven, erger nog is de verarming in het denken wanneer binnen de filosofie de wetenschapsfilosofie de metafysica uitsluit of omgekeerd - in tegenstelling tot de scheiding tussen filosofie en wetenschap is dit een keuze van de wetenschap en niet van de filosofie, het andere probleem speelt zich af binnen de filosofie, maar kan geëxtrapoleerd worden naar de wetenschap evenwel, waar tevens geen aandacht voor metafysica is en ook een verarming van het denken betekent.
Filosofie is overkoepelend moeder van alle wetenschap, en waar zij geboorte aan heeft gegeven, ontkent haar nu als schepping en verwerpt haar. Einstein was de laatste, en nog steeds grootste, fysicus die op filosofische manier zijn theorie deduceerde alvorens haar wiskundig te benaderen (zoals de nieuwe gebieden mathematica die uitgevonden worden om quantummechanische tekortkomingen in de theorie te altereren; dit terwijl Gödel heeft aangetoond dat hoe meer wiskunde we bezitten, hoe minder consistent deze zal zijn; hoe representatief is de wetenschap vandaag de dag dan nog voor ons beeld van de realiteit, wat dus volgens het deterministisch geheel, geheel en al onkenbaar is en altijd zal zijn).
Dit is heel kort door de bocht, ik weet het, maar als men tegen-argumenten aanbrengt dan kan dit geheel ten onder gaan aan falsificatie en een paradigma wissel in mijn gedachten tot stand brengen, ofwel is het zo voor de hand liggend dat er geen vrije wil, geen ik, etc... bestaat maar dat alles gedetermineerd is en moraal geldende is zoals beschreven dat deze post eigenlijk overbodig is.
We zullen zien, moesten er tegen-argumenten komen gaat dit het te kort door de bocht karakter van deze hypothese tot op zekere hoogte opheffen.