Het einde van die column voor mensen die het niet op kunnen brengen om een klik te doen:
En dat is pas het begin. Want met die Nietzscheaanse generalisaties die wij woorden noemen, smeden we uiteindelijk zinnen en die zinnen vormen uiteindelijk de oordelen waarin we de wereld indelen in goed en fout. Oordelen die we net zo lang blijven herhalen totdat ze 'canoniek en bindend voorkomen,' zoals Nietzsche dat zegt - tot ze illusies zijn geworden 'waarvan men vergeten is dat het illusies zijn.'
'Grieken zijn lui.'
'Bankiers zijn graaiers.'
'De meeste terroristen zijn moslim.'
Zou het?
Grieken werken gemiddeld 2.100 uur per jaar (anderhalf keer zoveel als Nederlanders), het gemiddelde uurloon in de financiële sector is 16,50 (een euro minder dan in het onderwijs) en zes procent van alle terreuraanslagen wordt gepleegd door radicale moslims.
De wereld beschrijven is volgens geldende conventies liegen.
De wereld veroordelen is jezelf bedriegen.
De wereld begrijpen is je eigen beperkingen kennen.
Je kunt ook de omgekeerde vraag stellen: Kunnen we zonder generalisaties?
Mijn misschien voorbarige generalisatie is: Zonder die gelijkstellingen zijn we overgeleverd aan onze instincten - voor zover nog aanwezig na een lang selectie proces. Beslissingen , of opvattingen, die enige vrijheid bevatten leven van dat soort generalisaties. Want - en dat is erg belangrijk - door juist de niet terzake doende details (en dat weer op grond van gedachtes daarover) er uit te laten zijn we niet langer overgeleverd aan de perceptie die we al hadden (In gedachten RobW die daar iets over geschreven heeft). Gedachtes - en dus generalisaties - zijn noodzakelijk (paradox!) voor enige bewegingsruimte die niet afhankelijk zijn van de prikkel-respons reactie (paradox) noodzakelijkheid. En dan lijkt een instinct nog vrij, omdat het een soort ingebouwde bescherming biedt om een organisme in leven te houden.
In andere termen: Een organisme is al op de toekomst voorbereid met zoiets wat je zou kunnen noemen: Een evolutionair geheugen.
Denk daarbij ook aan alle voorbereidingen op ziektes en andere aanslagen die zo onbewust zijn dat zelfs Freud dat niet had kunnen bevroeden ...
Iemand commentaar?
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)