Leeghoofd
Geplaatst: 28 aug 2022, 10:10
Leeghoofd
De ambitie om filosoof te zijn loopt stuk op intellectuele vermogens. Een goed (tekst)geheugen is van belang. Meerdere talen kunnen beheersen. Een zekere autonome instelling.
Ik heb nu 25 a 26 boeken volgeschreven met “filosofische” essays en moet achteraf zeggen dat ik het vermogen mis om filosoof te zijn. Ik ben uiteindelijk meer leeghoofd geworden.
Leeghoofd kan ook een doel zijn. Ten aanzien van de omstandigheden van de wereld, die vaak heel uitdagend zijn, is leeghoofd misschien wel een ideaal. Geen oordeel, geen bewogen gemoed, geen ego, geen ambities. Maar goed, mijn leeghoofd komt nu meer door metoprolol, bloeddrukverlagende medicijnen, en is zeker geen verdienste.Als het een verdienste was, was het nog knap.
Nietzsche’s “laatste mens” is een leeghoofd. Paradoxaal eindigde Nietzsche ook als een soort van leeg. Verre van een ideaal van de spitsvondige denker, ad rem, to the point, scherpzinnig. Een overwinnaar in discussies. Iemand met de status knappe stukjes denkwerk te doen.
De wereldgeschiedenis heeft wel allerlei verhalen van verlichting, jezelf ontstijgen, de egodood. Het zijn verhalen waarin verlossing in ieder geval mogelijk is, al vraagt men nooit meer daarna wat de prijs was.
Is “leeghoofdigheid” hetzelfde als de beroemde “verlichting”? Dat lijkt me niet. Het is meer een eenvoudigheid van geest, er is gewoonweg niets. Of bijna niets. Dit kwam alsnog naar voren met de praktijk van het schrijven.
Jarenlang heb ik de praktijk van schrijven gebezigd. Gewoon beginnen en uitdiepen en doordenken terwijl je schrijft. Bokkensprongen. Spinsels. Wat mij betreft een plezierige ervaring, maar nalezen van mijn teksten maakt dit plezier niet duidelijk. Als dat wel zo was, was het geslaagd. Nu is het gefaald.
Je kunt je afvragen of je voor filosoof ook hedonist moet zijn voor allerlei denkwerk. Ik was hedonist voor schrijven. Het voelde goed, zoals het ook nu weer goed voelt. Wat de wereldgeschiedenis er aan heeft is wat anders. Ik geloof dat je slechtere dingen kunt doen, hoewel zwart-wit gedachtenconstructies ook wel tot de meest agressieve vorm van memen kunnen verworden.
Wat dat betreft zou ik alles weer moeten vernietigen wat ik schreef. Maar helaas ben ik ook verslaafd aan het idee dat er geniale gedachten bijzitten, waarmee ik alsnog de status van niet-leeghoofd zou kunnen krijgen. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen.
Hoe is het mogelijk vrede te krijgen met de status “leeghoofd”?
De ambitie om filosoof te zijn loopt stuk op intellectuele vermogens. Een goed (tekst)geheugen is van belang. Meerdere talen kunnen beheersen. Een zekere autonome instelling.
Ik heb nu 25 a 26 boeken volgeschreven met “filosofische” essays en moet achteraf zeggen dat ik het vermogen mis om filosoof te zijn. Ik ben uiteindelijk meer leeghoofd geworden.
Leeghoofd kan ook een doel zijn. Ten aanzien van de omstandigheden van de wereld, die vaak heel uitdagend zijn, is leeghoofd misschien wel een ideaal. Geen oordeel, geen bewogen gemoed, geen ego, geen ambities. Maar goed, mijn leeghoofd komt nu meer door metoprolol, bloeddrukverlagende medicijnen, en is zeker geen verdienste.Als het een verdienste was, was het nog knap.
Nietzsche’s “laatste mens” is een leeghoofd. Paradoxaal eindigde Nietzsche ook als een soort van leeg. Verre van een ideaal van de spitsvondige denker, ad rem, to the point, scherpzinnig. Een overwinnaar in discussies. Iemand met de status knappe stukjes denkwerk te doen.
De wereldgeschiedenis heeft wel allerlei verhalen van verlichting, jezelf ontstijgen, de egodood. Het zijn verhalen waarin verlossing in ieder geval mogelijk is, al vraagt men nooit meer daarna wat de prijs was.
Is “leeghoofdigheid” hetzelfde als de beroemde “verlichting”? Dat lijkt me niet. Het is meer een eenvoudigheid van geest, er is gewoonweg niets. Of bijna niets. Dit kwam alsnog naar voren met de praktijk van het schrijven.
Jarenlang heb ik de praktijk van schrijven gebezigd. Gewoon beginnen en uitdiepen en doordenken terwijl je schrijft. Bokkensprongen. Spinsels. Wat mij betreft een plezierige ervaring, maar nalezen van mijn teksten maakt dit plezier niet duidelijk. Als dat wel zo was, was het geslaagd. Nu is het gefaald.
Je kunt je afvragen of je voor filosoof ook hedonist moet zijn voor allerlei denkwerk. Ik was hedonist voor schrijven. Het voelde goed, zoals het ook nu weer goed voelt. Wat de wereldgeschiedenis er aan heeft is wat anders. Ik geloof dat je slechtere dingen kunt doen, hoewel zwart-wit gedachtenconstructies ook wel tot de meest agressieve vorm van memen kunnen verworden.
Wat dat betreft zou ik alles weer moeten vernietigen wat ik schreef. Maar helaas ben ik ook verslaafd aan het idee dat er geniale gedachten bijzitten, waarmee ik alsnog de status van niet-leeghoofd zou kunnen krijgen. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen.
Hoe is het mogelijk vrede te krijgen met de status “leeghoofd”?
