Hans Vaihinger - De filosofie van het alsof

Heb je een mooi, interessant of indrukwekkend boek gelezen, deel het met ons!
Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Re: Hans Vaihinger - De filosofie van het alsof

Bericht door arkhétupos » 07 dec 2019, 18:38

Leon schreef:
07 dec 2019, 09:13
arkhétupos schreef:
06 dec 2019, 23:37
Beter is het niet net te doen alsof, en gewoon eerlijk te zijn.
Of doen alsof je eerlijk bent, met Pascal's gok ingedachten.
Over de ‘beter’-vraag gaat het eigenlijk niet. Dat is een misopvatting, denk ik.
Je zou namelijk ‘de waarheid’ ook een gunstige uitwerking kunnen geven in een voorbeeld, dat is dan bijvoorbeeld toeval.

Het gaat hier echt om een principe.

Er is natuurlijk ook een vrijheid om de vrijheid niet te nemen....dan wordt het complex, want dit is niet meer te onderscheiden van onvrijheid.
Ik denk dat ik begrijp wat je bedoelt.

Neem het principe dat geldt bij de fantasie van zgn. "SM-spelletjes": het vooraf afgesproken "safeword" is een aanduiding -of zou het moeten zijn- wanneer het spel ophoudt en de situatie "menens", of "echt" wordt. Als in het principe van waarheid: "neponderwerping bestaat niet".

Vrijwillig onvrijwillig je lot ondergaan, wordt het dan. Dat valt niet aan justitie uit te leggen: "Ik verstond het woord niet", argumenteert de verdediging.
De advocaat van de tegenpartij zou nog kunnen beweren dat iemand met een bal in de mond en een knevel daaroverheen sowieso niet in staat is welk woord maar ook te uiten, met alle consequenties van dien.

"Het was slechts spel", en, "Ik werd aangemoedigd steeds verder te gaan."
Het slachtoffer is hier niet meer duidelijk, principieel gezien is het woord tegen woord.

Als ik rechter zou zijn, bij een dergelijke casus, dan liet ik ik beide partijen opnemen in een psychiatrisch instituut: "Ter verdere bewijsvoering."

::

Het principe zou kunnen duiden dat men zich beter niet met dergelijke spelletjes in zou moeten laten, maar als ik iets geleerd heb -na zo'n 50 jaar ervaring- is het dat mensen onverbeterlijk zijn, zelfs al kennen ze de uitkomsten. Einstein noemde dat: "Idioot" en het lijkt alsof hij gelijk heeft.

Aan de andere kant geldt natuurlijk dat iedereen vrij is zich als een idioot te gedragen, binnen bepaalde grenzen van moraliteit en justitie. Het keerpunt schijnt te liggen bij het (schijnbare) feit dat je jezelf alles mag aandoen (op zelfmoord staat niet de doodstraf) maar een ander geen schade mag berokkenen.

Het principe van sociale omgang?

Je hebt gelijk waar je aanhaalt dat dit niets meer met "beter" te maken heeft, uiteindelijk lijkt het gewoon op "zijn" en "zijn laten".

::

Heb ik goed verstaan?
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 07 dec 2019, 19:52

BIj SM-spelletjes gaat het om een verstandhouding tussen beschadigde mensen, waarvan de ene partij beschadigd is om pijn en vernedering te willen voelen, en de andere partij beschadigd is om pijn en vernedering te willen aandoen.

Wat ik ervan weet is dat men dit heel nuchter bij zichzelf kan erkennen. De paar die dat niet kunnen, dat nuchter erkennen van hun bescahdiging, horen misschien wel in een kliniek ter observatie, want dat zijn onberekenbare grootheden.

Ik las in de krant dat directheid van Hollanders ontvangen wordt als onbeschoftheid, dat is dan bij het principe eerlijk=vrij nog wat anders...

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 07 dec 2019, 20:20

Leon schreef:
07 dec 2019, 19:52
Ik las in de krant dat directheid van Hollanders ontvangen wordt als onbeschoftheid, dat is dan bij het principe eerlijk=vrij nog wat anders...
"Zwarte Piet moet dood"
Het is weliswaar in het Nederlands geschreven, maar of het Hollands is?
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 07 dec 2019, 20:31

arkhétupos schreef:
07 dec 2019, 20:20
Leon schreef:
07 dec 2019, 19:52
Ik las in de krant dat directheid van Hollanders ontvangen wordt als onbeschoftheid, dat is dan bij het principe eerlijk=vrij nog wat anders...
"Zwarte Piet moet dood"
Het is weliswaar in het Nederlands geschreven, maar of het Hollands is?
We doen alsof het kinderspel is...

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 07 dec 2019, 20:56

Leon schreef:
07 dec 2019, 20:31
We doen alsof het kinderspel is...
Ik denk dat wij er dan niet ver naast zitten.
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Gebruikersavatar
Eddie Coppens
Posts in topic: 7
Berichten: 464
Lid geworden op: 05 sep 2018, 18:08
Contacteer:

Bericht door Eddie Coppens » 08 dec 2019, 16:31

Leon schreef:
07 dec 2019, 09:13
Het gaat hier echt om een principe.
Eddie Coppens schreef:
03 dec 2019, 15:53
In tegenstelling tot bovenstaande conclusie stel ik vast dat onze westerse cultuur (haast) niets anders heeft gedaan dan aannemen dat er wel degelijk onvoorwaardelijke én interessante normen, waarden en principes bestaan. Op twijfel en onzekerheid bouw je immers geen dynastieën.
Enkele argumenten waarom het onvoorwaardelijke (principiële) denken zo aantrekkelijk is als methode:

* Je hoeft geen voorwaarden vast te leggen of te bepalen: Zo Is Het En Zo Moet Het Zijn.
* In elke concrete situatie is de onvoorwaardelijke uitspraak toepasselijk. Als doden altijd verkeerd is, heeft een persoon die een mens om het leven brengt, fout gehandeld. Eenvoudig , toch?
* Ook als de omstandigheden gekend zijn, spelen zij geen belangrijke rol in de be- of veroordeling van de daad.
* Herziening is nooit nodig. Men kan de omstandigheden wel herbekijken als men slecht was ingelicht, maar aan het principe zelf wordt niet getornd.

Het is volkomen begrijpelijk dat deze denkwijze een groot succes is, in de bètawetenschappen werkt ze bijzonder goed.
Een natuurwet, bijvoorbeeld de gravitatiewet van Newton, wordt geacht altijd en overal te gelden.

In de humane en sociale wetenschappen (alfa- en gammawetenschappen) ligt het veel complexer. Dit heeft te maken met de uitdrukking 'ceteris paribus' (als al het andere gelijk blijft, dan...).
In een laboratorium zijn de omstandigheden voldoende onder controle te houden om alleen de invloed van de verandering van één grootheid op één andere grootheid te onderzoeken, waarbij men alle andere grootheden ongewijzigd laat. (Oef! Wat een volzin...)

Het is duidelijk dat dit voor sociale en humane wetenschappers (die deze Latijnse uitspraak het meest gebruiken) quasi een onmogelijkheid is.
Dit in overweging genomen is het niet vreemd dat de sociale en humane disciplines de grootste moeite hebben om als 'wetenschap' te worden erkend...
En dat, wanneer het over ethische, politieke en maatschappelijke problemen gaat, de principiële denkwijze om de haverklap vastloopt.

In de westerse cultuur heeft men een zonderlinge methode methode ontwikkeld om tegelijkertijd het onvoorwaardelijke principe te behouden en toch niet vast te lopen: de casuïstiek.(https://nl.wikipedia.org/wiki/Casuïstiek)
Het lijkt mij in wezen een bedenkelijke methode omdat op de duur de uitzondering de regel is, terwijl het onvoorwaardelijke algemeen principe toch nooit herzien wordt.

Iemand roept: 'Abortus nooit!', maar vindt in elk concreet geval - de moeder verkeert in gevaar, de moeder is te jong, de ouders zijn te belangrijk, etc. - wel een reden tot uitzondering.
Toch is er een uitweg uit het onvoorwaardelijke denken gecombineerd met uitzonderingsstrategieën: de correct doorgedachte casuïstische methode.

Ik vertrek vanuit de opvatting dat, hoe algemeen een principe ook is, er steeds voorwaarden aan verbonden zijn.
Als ik pleit voor het recht op euthanasie, bedoel ik niet dat iedereen altijd en overal van een arts kan eisen om zijn/haar (van de eiser) leven actief en pijnloos te beëindigen. Men moet zich akkoord verklaren met een wet waarin een aantal voorwaarden, beperkingen en restricties zijn opgenomen.

Er wordt dus verwezen worden naar een referentie- of ijksituatie waarvoor dan wel een consensus en een draagvlak moet worden gezocht.
(persoonlijk en ik hoop samen met een heleboel mensen huldig ik het adagium: het lijden in de wereld niet nodeloos vergroten...)

Wanneer iemand met een concrete situatie wordt geconfronteerd, is de belangrijkste kwestie uit te zoeken of de specifieke omstandigheden van die situatie kunnen samengaan met de omstandigheden van het algemene voorwaardelijke principe. Is er sprake van een compatibiliteit, geen probleem: het principe is van toepassing en moet alleen vertaald worden naar die concrete situatie.

Wat te doen als (sommige van) de voorwaarden niet vervuld zijn?
Als er een tegenspraak bestaat tussen de algemene en de specifieke omstandigheden, is het algemeen voorwaardelijk principe niet meer bruikbaar.
Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?

In zekere zin is de zaak vrij simpel: vermits de algemene regel niet van toepassing is, kan ik er niet meer op terugvallen, ik moet er letterlijk geen rekening mee houden.
De concrete situatie zelf zo goed mogelijk analyseren en bekijken wat al of niet mogelijk is, dat is wordt bedoeld met een zinvolle invulling van casuïstiek. Ik zou het een vorm van pragmatisme kunnen noemen, maar dan ethisch en niet gericht op praktisch nut en maatschappelijk voordeel.
Dit bij dit proces moeten bepaalde regels worden gevolgd, maar die kunnen zeer lokaal zijn: alleen van toepassing op concrete situaties.

De hierboven genoemde principiële tegenstander van abortus kan worden tegengesproken door iemand die oordeelt dat, wanneer het leven van de moeder in gevaar is, een abortus toegelaten is. Deze persoon zegt dus dat de lokale regel 'Een moeder in gevaar moet gered worden' belangrijker is dan de algemene regel 'Pleeg nooit abortus'.
Al naar gelang de situatie kunnen er verschillende voorstellen geopperd worden, waardoor het is alsof ik niet weet wat ik wil, maar het is net andersom.
De concrete omstandigheden kunnen enorm verschillend zijn, dus concrete beslissingen daardoor ook.
Het vraagt enkel een volwaardig inlevingsvermogen in de situatie, maar voor de forumleden mag dat geen probleem zijn...


Verantwoording:
Bovenstaand stukje is gebaseerd op enkele pagina's uit een boek waarvan ik de titel niet noem omdat het 'De vrolijke atheïst' heet.
De schrijver is Jean Paul Van Bendegem (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Paul_Van_Bendegem en http://jeanpaulvanbendegem.be/home/).
Zoals blijkt, ben ik het op vele punten met de schrijver eens, ik acht mezelf echter minder principieel en vind principes ook niet nodig (of misschien vind ik ze zo vanzelfsprekend dat ik niet eens besef ze te hebben).

Zo, ik voor mij, vind dat dit een welbestede zondag was, nu nog het forum overtuigen...

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 09 dec 2019, 08:19

Zo, ik voor mij, vind dat dit een welbestede zondag was, nu nog het forum overtuigen...
Mij heb je niet overtuigd, maar ik laat het liever zo.

De mogelijke negatieve gevolgen van "principes" mogen ondertussen ook wel duidelijk zijn.

Gebruikersavatar
Bärbel
Posts in topic: 5
Berichten: 2712
Lid geworden op: 08 nov 2019, 20:07
Contacteer:

Bericht door Bärbel » 09 dec 2019, 08:44

Eddie Coppens schreef:
08 dec 2019, 16:31
Leon schreef:
07 dec 2019, 09:13
Het gaat hier echt om een principe.
Eddie Coppens schreef:
03 dec 2019, 15:53
In tegenstelling tot bovenstaande conclusie stel ik vast dat onze westerse cultuur (haast) niets anders heeft gedaan dan aannemen dat er wel degelijk onvoorwaardelijke én interessante normen, waarden en principes bestaan. Op twijfel en onzekerheid bouw je immers geen dynastieën.
Enkele argumenten waarom het onvoorwaardelijke (principiële) denken zo aantrekkelijk is als methode:

* Je hoeft geen voorwaarden vast te leggen of te bepalen: Zo Is Het En Zo Moet Het Zijn.
* In elke concrete situatie is de onvoorwaardelijke uitspraak toepasselijk. Als doden altijd verkeerd is, heeft een persoon die een mens om het leven brengt, fout gehandeld. Eenvoudig , toch?
* Ook als de omstandigheden gekend zijn, spelen zij geen belangrijke rol in de be- of veroordeling van de daad.
* Herziening is nooit nodig. Men kan de omstandigheden wel herbekijken als men slecht was ingelicht, maar aan het principe zelf wordt niet getornd.

Het is volkomen begrijpelijk dat deze denkwijze een groot succes is, in de bètawetenschappen werkt ze bijzonder goed.
Een natuurwet, bijvoorbeeld de gravitatiewet van Newton, wordt geacht altijd en overal te gelden.

In de humane en sociale wetenschappen (alfa- en gammawetenschappen) ligt het veel complexer. Dit heeft te maken met de uitdrukking 'ceteris paribus' (als al het andere gelijk blijft, dan...).
In een laboratorium zijn de omstandigheden voldoende onder controle te houden om alleen de invloed van de verandering van één grootheid op één andere grootheid te onderzoeken, waarbij men alle andere grootheden ongewijzigd laat. (Oef! Wat een volzin...)

Het is duidelijk dat dit voor sociale en humane wetenschappers (die deze Latijnse uitspraak het meest gebruiken) quasi een onmogelijkheid is.
Dit in overweging genomen is het niet vreemd dat de sociale en humane disciplines de grootste moeite hebben om als 'wetenschap' te worden erkend...
En dat, wanneer het over ethische, politieke en maatschappelijke problemen gaat, de principiële denkwijze om de haverklap vastloopt.

In de westerse cultuur heeft men een zonderlinge methode methode ontwikkeld om tegelijkertijd het onvoorwaardelijke principe te behouden en toch niet vast te lopen: de casuïstiek.(https://nl.wikipedia.org/wiki/Casuïstiek)
Het lijkt mij in wezen een bedenkelijke methode omdat op de duur de uitzondering de regel is, terwijl het onvoorwaardelijke algemeen principe toch nooit herzien wordt.

Iemand roept: 'Abortus nooit!', maar vindt in elk concreet geval - de moeder verkeert in gevaar, de moeder is te jong, de ouders zijn te belangrijk, etc. - wel een reden tot uitzondering.
Toch is er een uitweg uit het onvoorwaardelijke denken gecombineerd met uitzonderingsstrategieën: de correct doorgedachte casuïstische methode.

Ik vertrek vanuit de opvatting dat, hoe algemeen een principe ook is, er steeds voorwaarden aan verbonden zijn.
Als ik pleit voor het recht op euthanasie, bedoel ik niet dat iedereen altijd en overal van een arts kan eisen om zijn/haar (van de eiser) leven actief en pijnloos te beëindigen. Men moet zich akkoord verklaren met een wet waarin een aantal voorwaarden, beperkingen en restricties zijn opgenomen.

Er wordt dus verwezen worden naar een referentie- of ijksituatie waarvoor dan wel een consensus en een draagvlak moet worden gezocht.
(persoonlijk en ik hoop samen met een heleboel mensen huldig ik het adagium: het lijden in de wereld niet nodeloos vergroten...)

Wanneer iemand met een concrete situatie wordt geconfronteerd, is de belangrijkste kwestie uit te zoeken of de specifieke omstandigheden van die situatie kunnen samengaan met de omstandigheden van het algemene voorwaardelijke principe. Is er sprake van een compatibiliteit, geen probleem: het principe is van toepassing en moet alleen vertaald worden naar die concrete situatie.

Wat te doen als (sommige van) de voorwaarden niet vervuld zijn?
Als er een tegenspraak bestaat tussen de algemene en de specifieke omstandigheden, is het algemeen voorwaardelijk principe niet meer bruikbaar.
Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?

In zekere zin is de zaak vrij simpel: vermits de algemene regel niet van toepassing is, kan ik er niet meer op terugvallen, ik moet er letterlijk geen rekening mee houden.
De concrete situatie zelf zo goed mogelijk analyseren en bekijken wat al of niet mogelijk is, dat is wordt bedoeld met een zinvolle invulling van casuïstiek. Ik zou het een vorm van pragmatisme kunnen noemen, maar dan ethisch en niet gericht op praktisch nut en maatschappelijk voordeel.
Dit bij dit proces moeten bepaalde regels worden gevolgd, maar die kunnen zeer lokaal zijn: alleen van toepassing op concrete situaties.

De hierboven genoemde principiële tegenstander van abortus kan worden tegengesproken door iemand die oordeelt dat, wanneer het leven van de moeder in gevaar is, een abortus toegelaten is. Deze persoon zegt dus dat de lokale regel 'Een moeder in gevaar moet gered worden' belangrijker is dan de algemene regel 'Pleeg nooit abortus'.
Al naar gelang de situatie kunnen er verschillende voorstellen geopperd worden, waardoor het is alsof ik niet weet wat ik wil, maar het is net andersom.
De concrete omstandigheden kunnen enorm verschillend zijn, dus concrete beslissingen daardoor ook.
Het vraagt enkel een volwaardig inlevingsvermogen in de situatie, maar voor de forumleden mag dat geen probleem zijn...


Verantwoording:
Bovenstaand stukje is gebaseerd op enkele pagina's uit een boek waarvan ik de titel niet noem omdat het 'De vrolijke atheïst' heet.
De schrijver is Jean Paul Van Bendegem (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Paul_Van_Bendegem en http://jeanpaulvanbendegem.be/home/).
Zoals blijkt, ben ik het op vele punten met de schrijver eens, ik acht mezelf echter minder principieel en vind principes ook niet nodig (of misschien vind ik ze zo vanzelfsprekend dat ik niet eens besef ze te hebben).

Zo, ik voor mij, vind dat dit een welbestede zondag was, nu nog het forum overtuigen...
Innige dank voor dit prachtige stukje bespiegeling Eddie. En voor het noemen van de titel LOL . Gaaf! Sweet memories aan de vrolijke atheïst. Heerlijk.
Dankjewel dat je jouw zondag daaraan hebt willen besteden. :smt058
Hermetisch geschakeld

Gebruikersavatar
Eddie Coppens
Posts in topic: 7
Berichten: 464
Lid geworden op: 05 sep 2018, 18:08
Contacteer:

Bericht door Eddie Coppens » 09 dec 2019, 09:18

Bärbel schreef:
09 dec 2019, 08:44
Dankjewel dat je jouw zondag daaraan hebt willen besteden.
Dan voel ik me voldoende beloond !

Gebruikersavatar
Bärbel
Posts in topic: 5
Berichten: 2712
Lid geworden op: 08 nov 2019, 20:07
Contacteer:

Bericht door Bärbel » 09 dec 2019, 21:34

Eddie Coppens schreef:
09 dec 2019, 09:18
Bärbel schreef:
09 dec 2019, 08:44
Dankjewel dat je jouw zondag daaraan hebt willen besteden.
Dan voel ik me voldoende beloond !
Eddie, je werk is goud waard. Onbetaalbaar. En dat is de waarheid. In mijn universum dan toch wis en waarachtig. :smt058 [40] [41] :smt041 :cheers:
Hermetisch geschakeld

Gebruikersavatar
Eddie Coppens
Posts in topic: 7
Berichten: 464
Lid geworden op: 05 sep 2018, 18:08
Contacteer:

Bericht door Eddie Coppens » 10 dec 2019, 05:59

@Bärbel: Bedankt! Ik krijg in mijn kennissenkring meestal de opmerking dat ik te 'moeilijk' doe.
Ik heb soms de indruk dat ik het niet goed uitgelegd krijg...

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 13 dec 2019, 17:23

Eddie Coppens schreef:
10 dec 2019, 05:59
@Bärbel: Bedankt! Ik krijg in mijn kennissenkring meestal de opmerking dat ik te 'moeilijk' doe.
Ik heb soms de indruk dat ik het niet goed uitgelegd krijg...
"Te" moeilijk bestaat niet: er valt altijd een "geval" te verzinnen waarbinnen de gevolgde redenatie tot -tenminste- "een waarheid" leiden kan.
Helaas is Occam's scheermes een feit, net als de "Sherlock Holmes gedachte" ("Even the most unfeasible fact might be true.")

Feiten die boven het maaiveld uitsteken worden niet als zodanig erkend.
Enkel feiten die zich eronder plaatsvinden, worden in aanmerking genomen.

::

Dus alle deeltjes die zich niet aan de lichtsnelheid houden: zijn uitgesloten van deelname.

::

Ik zie hier en daar wel een fout in dergelijke aannames. Niettemin schijnen ze naar tevredenstellend te werken -> "Waarheid binnen die/dat ruimte/veld"

Als het uitleggen moeilijk valt, is dat volgens Einstein niet te wijten aan de toehoorder, maar aan de verteller.
- "Die heeft zijn verhaal niet klaar", zou hij kunnen zeggen.

Mooi is dat!

Dus als ik niet weet wat jij mooi of waar vindt, moet ik maar uit je woorden gissen waar de schoonheid plaatsheeft?

Mea Culpa das mijnheer, wat dat betreft bevindt U zich in gelijk gezelschap.

Ik hoop niet dat ons forum U teleurgesteld heeft, maar eerder wat ruggegraat heeft verstrekt.
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 13 dec 2019, 17:27

Naast de gewilligheid van de geest naast U, om eens mee te gaan met Uw gedachtenspoor en toch de bereidwilligheid hebbende er kritiek op te durven leveren.
(Maar dergelijke mensen zijn zeldzaam, die kom je maar 1 keer in je leven tegen.)
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 14 dec 2019, 14:03

Eddie Coppens schreef:
08 dec 2019, 16:31
Leon schreef:
07 dec 2019, 09:13
Het gaat hier echt om een principe.
Enkele argumenten waarom het onvoorwaardelijke (principiële) denken zo aantrekkelijk is als methode:

* Je hoeft geen voorwaarden vast te leggen of te bepalen: Zo Is Het En Zo Moet Het Zijn.
* In elke concrete situatie is de onvoorwaardelijke uitspraak toepasselijk. Als doden altijd verkeerd is, heeft een persoon die een mens om het leven brengt, fout gehandeld. Eenvoudig , toch?
* Ook als de omstandigheden gekend zijn, spelen zij geen belangrijke rol in de be- of veroordeling van de daad.
* Herziening is nooit nodig. Men kan de omstandigheden wel herbekijken als men slecht was ingelicht, maar aan het principe zelf wordt niet getornd.

Het is volkomen begrijpelijk dat deze denkwijze een groot succes is, in de bètawetenschappen werkt ze bijzonder goed.
Een natuurwet, bijvoorbeeld de gravitatiewet van Newton, wordt geacht altijd en overal te gelden.

In de humane en sociale wetenschappen (alfa- en gammawetenschappen) ligt het veel complexer. Dit heeft te maken met de uitdrukking 'ceteris paribus' (als al het andere gelijk blijft, dan...).
In een laboratorium zijn de omstandigheden voldoende onder controle te houden om alleen de invloed van de verandering van één grootheid op één andere grootheid te onderzoeken, waarbij men alle andere grootheden ongewijzigd laat. (Oef! Wat een volzin...)

Het is duidelijk dat dit voor sociale en humane wetenschappers (die deze Latijnse uitspraak het meest gebruiken) quasi een onmogelijkheid is.
Dit in overweging genomen is het niet vreemd dat de sociale en humane disciplines de grootste moeite hebben om als 'wetenschap' te worden erkend...
En dat, wanneer het over ethische, politieke en maatschappelijke problemen gaat, de principiële denkwijze om de haverklap vastloopt.
Het principe ‘we doen het pragmatisch’ is ook een principe. Waar het om gaat is dat er goede redenen kunnen zijn om aan een principe vast te houden, omdat ander met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid negatieve gevolgen zullen volgen zoals een derde wereldoorlog (in het geval van liegen In de media/nepnieuws) of een verziekte moeder-kind relatie (in het geval van regulatieve abortussen).
In de westerse cultuur heeft men een zonderlinge methode methode ontwikkeld om tegelijkertijd het onvoorwaardelijke principe te behouden en toch niet vast te lopen: de casuïstiek.(https://nl.wikipedia.org/wiki/Casuïstiek)
Het lijkt mij in wezen een bedenkelijke methode omdat op de duur de uitzondering de regel is, terwijl het onvoorwaardelijke algemeen principe toch nooit herzien wordt.

Iemand roept: 'Abortus nooit!', maar vindt in elk concreet geval - de moeder verkeert in gevaar, de moeder is te jong, de ouders zijn te belangrijk, etc. - wel een reden tot uitzondering.
Toch is er een uitweg uit het onvoorwaardelijke denken gecombineerd met uitzonderingsstrategieën: de correct doorgedachte casuïstische methode.

Ik vertrek vanuit de opvatting dat, hoe algemeen een principe ook is, er steeds voorwaarden aan verbonden zijn.
Als ik pleit voor het recht op euthanasie, bedoel ik niet dat iedereen altijd en overal van een arts kan eisen om zijn/haar (van de eiser) leven actief en pijnloos te beëindigen. Men moet zich akkoord verklaren met een wet waarin een aantal voorwaarden, beperkingen en restricties zijn opgenomen.
Negatieve gevolgen zijn gewoon negatieve gevolgen. Een pessimist noemt zaken als een derde wereldoorlog of verziekte moeder-kind relatie onvermijdelijk, omdat we de gestelde principes in de praktijk niet kunnen volgen. De negatieve verwachting werkt als een zichzelfvervullende profetie en noem ik gemakzuchtig.
Er wordt dus verwezen worden naar een referentie- of ijksituatie waarvoor dan wel een consensus en een draagvlak moet worden gezocht.
(persoonlijk en ik hoop samen met een heleboel mensen huldig ik het adagium: het lijden in de wereld niet nodeloos vergroten...)

Wanneer iemand met een concrete situatie wordt geconfronteerd, is de belangrijkste kwestie uit te zoeken of de specifieke omstandigheden van die situatie kunnen samengaan met de omstandigheden van het algemene voorwaardelijke principe. Is er sprake van een compatibiliteit, geen probleem: het principe is van toepassing en moet alleen vertaald worden naar die concrete situatie.

Wat te doen als (sommige van) de voorwaarden niet vervuld zijn?
Als er een tegenspraak bestaat tussen de algemene en de specifieke omstandigheden, is het algemeen voorwaardelijk principe niet meer bruikbaar.
Gemakzuchtig.



Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?
Je draait het om, de negatieve gevolgen van een principe niet volgen niet onder ogen willen zien is geestelijke luiheid.
In zekere zin is de zaak vrij simpel: vermits de algemene regel niet van toepassing is, kan ik er niet meer op terugvallen, ik moet er letterlijk geen rekening mee houden.
De concrete situatie zelf zo goed mogelijk analyseren en bekijken wat al of niet mogelijk is, dat is wordt bedoeld met een zinvolle invulling van casuïstiek. Ik zou het een vorm van pragmatisme kunnen noemen, maar dan ethisch en niet gericht op praktisch nut en maatschappelijk voordeel.
Dit bij dit proces moeten bepaalde regels worden gevolgd, maar die kunnen zeer lokaal zijn: alleen van toepassing op concrete situaties.

De hierboven genoemde principiële tegenstander van abortus kan worden tegengesproken door iemand die oordeelt dat, wanneer het leven van de moeder in gevaar is, een abortus toegelaten is. Deze persoon zegt dus dat de lokale regel 'Een moeder in gevaar moet gered worden' belangrijker is dan de algemene regel 'Pleeg nooit abortus'.
Al naar gelang de situatie kunnen er verschillende voorstellen geopperd worden, waardoor het is alsof ik niet weet wat ik wil, maar het is net andersom.
De concrete omstandigheden kunnen enorm verschillend zijn, dus concrete beslissingen daardoor ook.
Het vraagt enkel een volwaardig inlevingsvermogen in de situatie, maar voor de forumleden mag dat geen probleem zijn...


Verantwoording:
Bovenstaand stukje is gebaseerd op enkele pagina's uit een boek waarvan ik de titel niet noem omdat het 'De vrolijke atheïst' heet.
De schrijver is Jean Paul Van Bendegem (https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Paul_Van_Bendegem en http://jeanpaulvanbendegem.be/home/).
Zoals blijkt, ben ik het op vele punten met de schrijver eens, ik acht mezelf echter minder principieel en vind principes ook niet nodig (of misschien vind ik ze zo vanzelfsprekend dat ik niet eens besef ze te hebben).

Zo, ik voor mij, vind dat dit een welbestede zondag was, nu nog het forum overtuigen...

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 17 dec 2019, 21:31

Leon schreef:
14 dec 2019, 14:03
Je draait het om, de negatieve gevolgen van een principe niet volgen niet onder ogen willen zien is geestelijke luiheid.
Die zin begrijp ik niet.

Tenzij ze in deze opmaak staat:
"Je draait het om: de negatieve gevolgen van een principe niet volgen -niet onder ogen willen zien- is geestelijke luiheid."
(Dan is ze slechts grammaticaal onjuist, maar wel duidelijk qua bedoeling.)

Maar dan nog steeds zie ik het niet als antwoord in de context, cq als kritiek op het betoog. (Wie draait wat en waar "om" in vredesnaam?)
Draai het eens om: "Geestelijke gevolgen van negatieve luiheid niet willen volgen is principieel onjuist."
Is dan ook slechts wat het is: een citaat.
(Zeer juist overigens, maar toch niet meer dan een citaat. Zeker als het niet verder uiteengezet wordt.)
memeticae schreef:"Citaten kunnen niet tot dialogen leiden; enkel monologen kunnen dat"
Hoe waar.

::

Negatieve luiheid == positieve luiheid binnen elk 2-complement systeem.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Two's_complement
("-0? +0?": daar kunnen wij niet meer rekenen! Men is lui, of men is het niet: punt.)

QED?

("En 'gewiekst' dan?" - "Dat zijn lui die profiteren willen van andermans luiheid." Een 2's complement qed)

::

Alsof!

(Om weer even op het onderwerp uit te komen)

Het geen generatiekloof betreft, maar een generatieconflict betrof!

En dat laatste is dan veel erger dan het eerste, duelistisch gezien zou je het eerste: "beter", kunnen noemen.
Want het antoniem van 'conflict' valt niet te benoemen.

(De "antoniemendatabase" waar een ieder het bestaan van vermoedt/gelooft/afdwingt/vertrouwt/beseft, bestaat voor geen meter.
In mijn lichtjaren ben ik ze nog niet tegengekomen tenminste.)

Wat is het antoniem van "alsof"?
"Niet-alsof"?

En wat is dat dan weer?
Mag dat ook beurtelings?

Gretverdrie! Potjandosie met alle drie dubbeltjes nog-an-toe!

Had ik mij net verenigd met "alsof", staat daar weer een Zwarte Zwadderneel de "Ombrenger" te verkondigen.
(Met witjassen om hem heen, paradoxaal genoeg.)
memeticae schreef:Als het principe van het principe niet deugt: dan moet je dat tot op de fundamenten uitzoeken.
Tom Poes schreef:Ja Heer Olivier.
HM
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 18 dec 2019, 04:12

Inhoudelijk ga je niet in op wat ik, inderdaad met kromme zin, aangaf.

Jammer, maar dat houdt het voor mij op.
Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?
En je liet deze uitspraak weg...foei!

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 21 dec 2019, 21:56

Leon schreef:
18 dec 2019, 04:12
Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?


En je liet deze uitspraak weg...foei!
Foei? Dat was juist het stuk waar ik het mee eens was, waarom zou ik daar kritiek op uiten?
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 22 dec 2019, 04:09

arkhétupos schreef:
21 dec 2019, 21:56
Leon schreef:
18 dec 2019, 04:12
Het slechtste dat je dan kan verzinnen is dan toch maar teruggrijpen naar het algemeen ONvoorwaardelijk principe, maar dit zou getuigen van geestelijk luiheid en daar willen we ons niet aan bezondigen, toch?


En je liet deze uitspraak weg...foei!
Foei? Dat was juist het stuk waar ik het mee eens was, waarom zou ik daar kritiek op uiten?
Omdat het zelf een ONvoorwaardelijk principe is?

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 23 dec 2019, 20:26

Leon schreef:
22 dec 2019, 04:09
arkhétupos schreef:
21 dec 2019, 21:56
Dat was juist het stuk waar ik het mee eens was, waarom zou ik daar kritiek op uiten?
Omdat het zelf een ONvoorwaardelijk principe is?
Precies, het werd kritiekloos aanvaard.
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 23 dec 2019, 20:34

"Het kritiekloos Principe"

Jezus man!
Daar gaan politici en managers mee weglopen!

Ik zeg: "Laat ze"
memeticae schreef:Zie je het gevaar niet?
Welk gevaar?
Jij altijd met je onvoorwaardelijke kritiek!
memeticae schreef:Dat is mijn principe
Jaha!
Dat redt jou deze keer ook niet, Leon heeft gelijk:
"Onprincieel aan principes vasthouden, is het gif voor elk principe"
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 23 dec 2019, 20:36

(on)Principieel gezien
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 24 dec 2019, 08:59

1) geen onvoorwaardelijke principes aannemen
2) 1 niet aannemen
3) wel een onvoorwaardelijk principe aannemen
4) 1 wel aannemen

ja uiteindelijk kan het toch, als uitzondering op de regel...

onder de voorwaarde dat dit de uitzondering blijft

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 24 dec 2019, 09:38

"onder de voorwaarde dat dit de uitzondering blijft"

met dat principe kun je elk principe als onvoorwaardelijk aannemen.

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 24 dec 2019, 09:39

1) onvoorwaardelijke principes aannemen onder de voorwaarde dat ze juist zijn

Verwijderde gebruiker

Bericht door Verwijderde gebruiker » 24 dec 2019, 09:43

Leon schreef:
24 dec 2019, 09:39
1) onvoorwaardelijke principes aannemen onder de voorwaarde dat ze juist zijn
alsof we dat kunnen weten...

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 28 dec 2019, 21:31

Leon schreef:
24 dec 2019, 09:43
Leon schreef:
24 dec 2019, 09:39
1) onvoorwaardelijke principes aannemen onder de voorwaarde dat ze juist zijn
alsof we dat kunnen weten...
onvoorwaardelijke principes aannemen onder de voorwaarde dat ze EXNOF juist zijn.

Dan ben je er, principieel gezien, wel uit.
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Gebruikersavatar
arkhétupos
Posts in topic: 39
Berichten: 6673
Lid geworden op: 31 mar 2019, 21:35
Contacteer:

Bericht door arkhétupos » 28 dec 2019, 21:32

Maar dat weet iedereen.
certo emotionibus cognoscere semper cedit aliquid scio nihil scire ideo me
The King and the Priest are unity: "One keeps them poor, one keeps them dumb"
Begrijpen en verstaan is hetzelfde als meten zonder gissen.

Plaats reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 11 gasten