Filosofieforum.nl

Dag collega filosofen,

Onlangs heb ik zelf een boek op de markt gebracht : 'De zoo'.
http://www.bol.com/nl/p/de-zoo/9200000023862797/

Misschien voelt het wat pretentieus aan, om dit boek hier te mengen tussen gerenommeerde werken in, maar als gebruiker van dit forum, mag ik die schuchtere poging toch ondernemen, niet ?

Ik probeerde de laatste jaren erg analytisch aan te kijken tegen onze huidige westerse samenleving, en ik bracht gaandeweg een neerslag van ideeën en bevindingen samen tot een verhaal (een sprookje zeg maar, met sprekende dieren).

De kerngedachte is de volgende : een overdreven dosis aan bluffen, hebben en pronken, draagt niet bij tot een betere wereld.

Door het opvoeren van onder meer een wijze schildpad, probeerde ik er wat filosofische duiding in aan te brengen. Zoals : hoe dieren, onbewust, op drie basisinstincten overleven : eten, niet gegeten worden, en voortplanten. En hoe de mens later, door zijn tijdsrijkdom, deze instincten omvormde tot hebben, bluffen en pronken.

Dit allemaal heb ik ingepakt in een verhaal over dieren, die uit een zoo willen ontsnappen.

Om een beeld te geven van de schrijfstijl en de filosofie, hierbij enkele tekstfragmenten.
http://www.vzwsoshaiti.be/enkele%20tekstfragmenten.pdf

Als iemand interesse heeft om het boek te lezen : het is verkrijgbaar in de handel (zie link naar bol.com hierboven) ; of misschien kan je het in de plaatselijke bibliotheek reserveren.

Want ik ben best wel benieuwd hoe filosofisch geïnspireerde mensen, er tegen aankijken. Hopelijk vind ik hier later wel wat feedback.

Vanwaar de keuze voor dieren? Hebben dieren die eigenschappen van pronken of bluffen niet?

De aanvankelijke gedachte was : ik moet een metafoor vinden waarbij ik de lezer duidelijk maak dat de mens in deze huidige westerse samenleving “gevangen zit”. Al snel kwam ik uit op het idee van een dierentuin. In Vlaanderen wordt ‘zoo’ al even vaak gebruikt als ‘dierentuin’ (de term is iets minder gebruikelijk in Nederland, hoorde ik pas later van mijn Nederlandse uitgeefster), maar precies die korte en krachtige titel vond ik een meerwaarde, en dus die titel behield ik.

En zo bouwde ik het verhaal verder uit, met dieren.

Ja, inderdaad, dieren hebben pronk- en blufgedrag ; daar maakte ik gretig gebruik van in de opbouw van het verhaal. Met name door de feitelijke gevangenschap van de dieren in deze zoo, liet ik dit gedrag bij deze dieren meer essentieel worden dan bij hun soortgenoten in de vrije natuur. Precies omdat ze in de kooien geen natuurlijke vijanden hadden, en gevoerd werden.

En zo gaf ik stilaan de analogie met ons westers samenlevingsmodel prijs.

Ah ja doet me sterk denken aan Dit qua metafoor.

Inderdaad, mooie metafoor van Guns n Roses.
Knap gevonden ; kende dit niet.

Zoals ik al bij je introductie schreef, vind ik het een interessante metafoor waar ik zeker wat meer van ga proberen te lezen!
Als ik wat fragmenten heb gelezen, kom ik daar hier graag op terug Koen!

Mooi !

Niet echt in de fragmenten, maar elders in het boek, en zeker het filosoferen waard : zou een tegen-instinctief gedrag bij de mens (bewust ingaan tegen overdreven bluf-, heb- en pronkzucht) bijdragen tot, misschien zelfs per definitie bijdragen tot een hogere geluksbeleving ?

Bescheidenheid en nederigheid zijn in de christelijke religie door de onderlinge concurrentie vaak tekenen van verborgen pronkzucht.

Zie je dat liever anders? Of beschouw je dat als hypocriet? In mijn leefomgeving is men ook van ' doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg' Natuurlijk krijg je daar dan ook iets van mee en kom je ook gauw uit op dingen als ' bescheidenheid siert de mens' en ik moet ook zeggen dat ik een bepaalde aversie heb tegen mensen die lopen op te scheppen en of verwaande uitspraken doen. Dat is dan niet omdat ik ze zoiets niet gun, maar meer dat je er niet zo mee te koop moet lopen. Dat houdt niet in dat ik dat ik het niet ken of nooit zou doen, maar ik hecht niet zoveel waarde aan materiale dingen dat ik dat snel zou doen en het maakt mij ook wel uit bij wie en de manier waarop.

yopi schreef:Bescheidenheid en nederigheid zijn in de christelijke religie door de onderlinge concurrentie vaak tekenen van verborgen pronkzucht.

Zou dit dan geen valse bescheidenheid zijn ? Wie oprecht bescheiden is, zal dit niet doen om op te vallen, maar wel uit overtuiging dat het bijdraagt tot zijn/haar geluk.

Het is dié paradoxale overtuiging die ik hier even aan bod wilde laten komen.

Omtrent geluk trouwens nog het volgende : ik denk dat geluk uit 2 componenten bestaat : stuurbaar en niet-stuurbaar geluk. Niet-stuurbaar geluk overkomt je, net zoals een ongeval of een ziekte jou (of een dierbare) kan overkomen. Het is de stuurbare component waar ik het in mijn boek heel vaak over heb. Vaak is het paradoxaal. ‘Geven is krijgen’, bijvoorbeeld.

Ook even aanhalen dat ik mijn onderschrift ('zijn' doe je niet zomaar) plukte uit mijn boek. Hierbij een kort fragmentje waarin ik die zin aan bod liet komen. Het is een conversatie tussen protagonist Jeroen Uil, en Jan, een wijze reuzenschildpad, nadat ze 't eerder al hadden over de oerknal ("een gigantische brok, die uiteenspatte")

“Kijk, Jeroen. De mens en vele andere dieren hebben vijf zintuigen. Ze kunnen zien, horen, ruiken, voelen en proeven. Daarmee leren ze weten en stellen ze wetten en regeltjes op waaraan alle waarnemingen moeten voldoen. Maar je kunt het ook anders stellen. De mens heeft slechts vijf zintuigen. Misschien is dit een enorme beperking en kunnen heel wat zaken net niet waargenomen worden. Neem nu bijvoorbeeld de mol, een dier dat je blijkbaar goed kent. Zo’n dier is blind, het kan totaal niets zien. Het kan zich bijvoorbeeld onmogelijk voorstellen wat blauwe lucht is of wat witte wolken zijn. Of dat er ’s nachts sterren zijn. Gesteld dat mollen enorm slimme dieren zouden zijn, toch zouden ze nooit in hun wetenschap het bestaan van sterren in zich kunnen opnemen. Met andere woorden: het is perfect mogelijk om iets niet waar te nemen wat er wel is. Enkel wijze wetenschappers houden rekening met deze beperking.”
“Wijze wetenschappers? Maar … het is toch normaal dat je wijs bent als je veel weet?”
“Toch niet. Er is een duidelijk verschil tussen kennis en wijsheid; tussen ‘veel weten’ en ‘wijs zijn’. Je bent pas wijs als je vernuft kan aanvaarden waar je niet bij kan. Een wetenschapper is pas wijs als hij kan aanvaarden dat er verklaringen bestaan die niet gebaseerd zijn op zijn beperkte wetenschapsregels. Zoals het zijn van die gigantische brok.”
Jeroen had zichtbaar moeite om Jans uitleg te volgen.
“Zijn doe je niet zomaar, Jeroen.”

Mtheman schreef:Zie je dat liever anders? Of beschouw je dat als hypocriet? In mijn leefomgeving is men ook van ' doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg' Natuurlijk krijg je daar dan ook iets van mee en kom je ook gauw uit op dingen als ' bescheidenheid siert de mens' en ik moet ook zeggen dat ik een bepaalde aversie heb tegen mensen die lopen op te scheppen en of verwaande uitspraken doen. Dat is dan niet omdat ik ze zoiets niet gun, maar meer dat je er niet zo mee te koop moet lopen. Dat houdt niet in dat ik dat ik het niet ken of nooit zou doen, maar ik hecht niet zoveel waarde aan materiale dingen dat ik dat snel zou doen en het maakt mij ook wel uit bij wie en de manier waarop.

Ik vind het een grappig feit. En een illustratie hoe pronkzucht zich kan verbergen.

Ik vind het niet echt hypocriet. Meer dat zaken vaak dubbelzinnig zijn en misschien wel onvermijdelijk.
'Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg' vind ik onsmakelijk om aan iemand toe te voegen. Ik ben meer voor 'je hoofd boven het maaiveld uitsteken'.

Jeroen Uil schreef:
yopi schreef:Bescheidenheid en nederigheid zijn in de christelijke religie door de onderlinge concurrentie vaak tekenen van verborgen pronkzucht.
Zou dit dan geen valse bescheidenheid zijn ? Wie oprecht bescheiden is, zal dit niet doen om op te vallen, maar wel uit overtuiging dat het bijdraagt tot zijn/haar geluk.

Het is dié paradoxale overtuiging die ik hier even aan bod wilde laten komen.

Ik snap die paradox niet.

Of je moet bedoelen dat jezelf bescheidenheid proberen aan te meten om er gelukkig van te worden iets paradoxaals heeft.

'Zijn doe je niet zomaar'

Een grappig gesprekje Jeroen.
Doet me aan Alice in Wonderland denken.

Vooral omdat alleen in een literaire spiegelwereld zo iets gezegd kan worden.
Ik bedoel: Zijn doe je sowieso niet, laat staan zo maar ..

Soms kan ik dat ook wel waarderen om je hoofd boven het maaiveld te steken, alleen steek ik zelf niet zo in elkaar om dat snel te doen, maar ik kan het als het m.i. voor nobele zaken gedaan wordt, geen moeite mee hebben.

yopi schreef:Ik bedoel: Zijn doe je sowieso niet, laat staan zo maar ..

Uiteraard doe je dat wel, dacht ik ? Er zijn, als materie, als mens.
En met ‘zomaar’ suggereer ik – vanuit het ietsisme – een zekere vorm van sturing.

Maar goed, ik hink met mijn denkvermogen een stukje achterop, dat moet ik eerlijk en oprecht toegeven. Ik zocht zopas nog even de term ‘existentialisme’ op via Wikipedia, en ik moet het toch wel meerdere keren herlezen om het dan nog maar half te snappen… (het lijkt me zoiets als “goed, dan ben je er, bepaal nou zelf maar de zin in je leven”)

Mtheman schreef:Soms kan ik dat ook wel waarderen om je hoofd boven het maaiveld te steken, alleen steek ik zelf niet zo in elkaar om dat snel te doen, maar ik kan het als het m.i. voor nobele zaken gedaan wordt, geen moeite mee hebben.

Misschien ook wel een vorm van valse bescheidenheid die ik ook wel ken.
In de bijbel staat zo iets van 'Verberg uw licht niet onder een korenmaat'.

Jeroen Uil schreef: Uiteraard doe je dat wel, dacht ik ? Er zijn, als materie, als mens.
En met ‘zomaar’ suggereer ik – vanuit het ietsisme – een zekere vorm van sturing.

ok ... Dus zoiets van: 'Je kunt het zijn wel als vanzelfsprekend aannemen, maar dan ontneem je jezelf een kans van verwondering (op zijn minst) en betekenis (op zijn meest).

Maar goed, ik hink met mijn denkvermogen een stukje achterop, dat moet ik eerlijk en oprecht toegeven. Ik zocht zopas nog even de term ‘existentialisme’ op via Wikipedia, en ik moet het toch wel meerdere keren herlezen om het dan nog maar half te snappen… (het lijkt me zoiets als “goed, dan ben je er, bepaal nou zelf maar de zin in je leven”)

Dat is in feite net zo iets, maar dan negatief. Het is te betreuren dat met het zijn de zin niet ook gegeven is.
Dat boek van Sartre: 'Het zijn en het niet'; is de moeite waard om es wat over 'zijn' te lezen. En ja: Dikke inspanning om te verwerken. Maar wel met erg leuke praktijkvoorbeelden.

Vanuit mijn beleving is het ‘zijn’ uiterst vanzelfsprekend. Ik dacht niet dat verwondering of betekenis daar nu in directe mate veel mee te maken had. Althans, betekenis misschien wel. Want kijk, elders in het boek laat ik protagonist Jeroen Uil nadenken over de oneindigheid van het heelal, en volgende bedenking maken :

Jeroen dacht na. Het zou ook niet te begrijpen zijn als er plots niets was. Er kon toch niet niets zijn? Je kon je toch moeilijk een grensvlak inbeelden waarbij je kon zeggen: “Hier is alles wat is en daarachter is niets”? Jeroen worstelde met zijn denkvermogen. Oneindigheid leek zo onbevattelijk, maar als hij er plots iets eindigs van wilde maken, viel dit zo mogelijk nog minder te bevatten.

De moed zakt me in de schoenen als ik (hunkerend naar een heldere uitleg) wikipedia raadpleeg naar “l’être et le néant” (zegt vooral veel over mezelf hoor).

We begrijpen elkaar niet zo goed geloof ik Jeroen ...

Ik legde juist in eerste instantie er ook de nadruk op dat zijn het meest vanzelfsprekend is en daarom niets met doen te maken heeft.

In zo'n dialoog als in jouw boek wordt het anders omdat je daar extra uitdrukkingen aan toe kan voegen. En daar zag ik dan die verwondering en betekenis. Het is me nu nog niet duidelijk of ik je onderschrift begrijp ..
.. En misschien is dat wel goed.
............

Mijn commentaar op het rode:

Kijk. Zijn is zijn; of wat is is, en wat niet is is niet.
Dat is eenwaardig.

Denken (of logica in oude zin) is altijd tweewaardig. Een begrip roept bijvoorbeeld altijd zijn tegenstelling op. In dit geval roept 'iets' 'niets' op.

Zijn op zich (of het ontische) staat buiten de categorieen eindig of oneindig.
De afbeelding van het zijn in het denken (of het ontologische) kan het zijn zelf niet vatten wat mooi uitgedrukt wordt in het rode.

Dat fundamentele onderscheid heet existeren.

Op de een of andere manier moet een boek of tekst niet zozeer proberen die twee te verzoenen met elkaar, maar de meerwaardigheid introduceren van drie of meer.

Is dat wat?
.......
Mooi dat jij goed Frans kunt lezen. Dan zou je denken dat het begrijpelijker wordt vanwege het taaleigen.
Misschien is de volgende zin wat:
Wij zijn in die toestand van existeren gekomen omdat we het zijn vernieten (uitdrukking van Sartre) en altijd tevergeefs zullen terugwillen naar een toestand die 1 is met het zijn; wat dan authenticiteit genoemd wordt.

Yopi,

zou zijn een "onthouden" kunnen zijn?

Ik denk dan zowel aan het geheugen als aan het onthouden van een einde van bestaan.

yopi schreef: Is dat wat?

Ik kan jou in grote lijnen volgen, yopi, en inderdaad, misschien is het net niet slecht dat dit ontologische, vanuit de eigen bewoordingen van (een filosofisch weinig onderlegde) Jeroen Uil afkomstig is en puur op basis van zijn aanvoelen geformuleerd wordt.

yopi schreef: Ik legde juist in eerste instantie er ook de nadruk op dat zijn het meest vanzelfsprekend is en daarom niets met doen te maken heeft.

Welja, door ‘zijn’ en ‘doen’ met elkaar te verbinden, hoopte ik de lezer in zekere zin te verbazen, en tot nadenken te stemmen. Ik vond het in ieder geval beter (en poëtischer), dan dat stukje dialoog tussen Jeroen en Jan af te ronden met bijvoorbeeld : “het is zo verwonderlijk en onbevattelijk, dat alles wellicht gestuurd wordt door een hogere macht”.
Want het mag duidelijk zijn dat ik meer op de lijn zit van een ietser, dan van een atheïst ; en dat ik dit hier wilde meegeven.
In het boek liet ik eerder al Jan Schildpad enkele merkwaardigheden (bijv. een elektronisch gestuurde kooideur) verklaren aan Jeroen Uil, door het onderscheid te maken tussen ‘hocus pocus’ en vernuft. Of nog, tussen onmogelijk en onwaarschijnlijk.
Jan Schildpad :
“Wel, ik heb je eerder al verteld hoe je moet aankijken tegen iets wat moeilijk verklaarbaar is: je hebt de keuze tussen hocus pocus en vernuft. Die brok kan er niet zomaar getoverd zijn. Dat is onmogelijk. En er is een verschil tussen onmogelijk en onwaarschijnlijk, weet je nog? We moeten dus op zoek naar iets onwaarschijnlijks. Een soort Vernuft. Sommige mensen hebben het over ‘God’. Anderen spreken over een hogere macht of een hogere intelligentie. Benamingen genoeg, voor iets waarvan we niet goed weten wat of wie het is.”

neus schreef:Yopi,

zou zijn een "onthouden" kunnen zijn?

Ik denk dan zowel aan het geheugen als aan het onthouden van een einde van bestaan.

Dat zou dan een bewust zijn zijn itt tot het zijn dat volslagen onbewust is.

Ik denk dan aan de kampioen van de ontologie: Heidegger.
Die gebruikt twee begrippen die hier misschien op aan sluiten:

'Seinsvergessenheit'. Dit zou de stand van de filosofie zijn tot aan Heidegger himself. Hij poogt het zijn weer op te nemen in de filosofie en in die zin dus in de herinnering. En daarmee in het besef van mensen.

'Sein zum Tode'. Het bewustzijn van de dood als grens van de existentie zou de mens bewust maken van zijn leven en het belang daar van.
Het zou leiden tot 'Beslossenheit'. Zo iets als alertheid voor een serieus leven.

@Jeroen
Ik heb een topic over 'Mount Improbable' naar voren gehaald in dit forum omdat ik dacht dat dat je zou interesseren ivm wat je als laatste schreef.

Bedankt yopi ; ik versas me daarheen voor eventuele verdere discussies.

Filosofieforum.nl

boek 'De zoo'

boek 'De zoo'