Dit boek staat bij mij op de plank, en ben ik voor de tweede keer aan het lezen. Inspirerend. Voor nu wil ik het hier eigenlijk eerst bij laten. In de loop der tijd zal ik waarschijnlijk nog wel eens verwijzen naar dit, naar mijn mening, meesterlijke werk.
Groetjes,
Vyumae
Frank Herbert's 'Duin', en vervolgdelen.
Frank Herbert's 'Duin', en vervolgdelen.
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
-
Eva Lilith
- Posts in topic: 4
- Berichten: 2242
- Lid geworden op: 06 sep 2007, 19:33
- Contacteer:
-
Intangible Radjanamadjo
- Posts in topic: 3
- Berichten: 3278
- Lid geworden op: 14 sep 2005, 15:51
- Contacteer:
Heb deel 1 net uit de bieb meegenomen, hopelijk is dit niet zo'n dertien-in-een-dozijn sf roman, maar daar ben ik niet zo bang voor..
Dune II rulez btw (computernerd dat ik ook ben
)
Dune II rulez btw (computernerd dat ik ook ben
)The quest is to be liberated from the negative, which is really our own will to nothingness. And once having said yes to the instant, the affirmation is contagious. It bursts into a chain of affirmations that knows no limit. To say yes to one instant is to say yes to all of existence.
Ik heb ze een paar maal gelezen. Die Herbert heeft wel meer goede SF geschreven. Ik werd alleen af en toe gallisch van de wijze teksten vooraf aan elk hoofdstuk. Stikspannend allemaal, maar vrij slechte karakters, zoals altijd bijna met SF.
Macht, macht, macht: Leef je uit met die boeken Radja..
Macht, macht, macht: Leef je uit met die boeken Radja..
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
Had ik zo gauw niet verwacht. Dan toch maar wat meer tekst en uitleg van mij.
By the way: ik speel wel eens Emperor: Battle for Dune.
Wat het boek voor mij bijzonder maakt, is het feit dat Frank Herbert het sf-genre (ik hou niet van die benaming!) niet gebruikt ter meerdere ere en glorie voor allerlei technologische excessen, zoals we dat zien in Star Trek en Star Wars. In tegendeel. Hij gebruikt het genre om ons, lezers, te spiegelen, en ons een mogelijke toekomst voorhoudt. Alles in zijn werk is doordacht, en een logisch gevolg, zoals het feit dat er in het Duin-universum geen robots e.d. zijn. Dit is een logisch gevolg van overmatige automatisering en technologisering van de menselijke samenleving, en er uiteindelijk een sterke antipathie voor ontstaat.
De politieke kern van het Duin-universum is ook interessant. We vinden er een monarch, een mysterieuze zusterorde en een transportgilde. Een driepoot dus, en juist die vorm is zeer instabiel. Centralisatie bij een monach kan krachtiger zijn, zoals we in deel drie lezen, dualiteit kan ook sterker zijn, maar een driepoot is gevaarlijk. Hier ontstaat de politieke spanning eigenlijk die we overal vinden, samen met de specie. De specie zie ik als een metafoor voor datgene wat voor het Westen absoluut onmisbaar en uiterst kostbaar is, namelijk olie. Het symboliseert tevens de onlesbare menselijke dorst naar meer, egoïsme en materialisme. Doel van de evolutionaire lijn die Frank Herbert dan ook uitzet, is onder anderen dat de Mens nimmer meer afhankelijk zal zijn van één enkele bron. Daarvoor is versplintering van de menselijke samenleving nodig, omdat daarmee centralisatie en homogenisering verdwijnt. Hoe meer wegen de mens bewandelt, hoe meer kans het menselijke ras heeft om te overleven. Dit gebeurt dan ook in het Duin-universum, de zogehete Verstrooiing (tussen deel 3 en 4 in). Briljant, als je het mij vraagt. Het is precies het tegenovergestelde van onze huidige geglobaliseerde samenleving.
Alles wat we zien in het Duin-universum staat in het teken van een doordacht proces in het menselijke bestaan. Alles wordt verantwoord door een (fictieve) geschiedkundige basis, zoals het bestaan van het Ruimtegilde, de Bene Gesserit, uitbanning van techniek etc etc. En allemaal willen ze één enkel ding: overleven. Valt er iets in ons bestaan te bedenken dat belangrijker is? En wat doet een mens daar zoal voor? Of beter gezegd: wat behoort een mens daar zoal voor te doen? Frank Herbert komt met een originele oplossing.
Iedere beschaving wil zichzelf handhaven en komt ten einde, ieder mens leeft slechts zijn eigen leven. Alles zal ten einde komen. Iedere keer als een generatie een fout maakt, gaat de prijs die een volgende generatie moet betalen omhoog. Men leert de lessen niet, omdat men teveel met het heden bezig is, en de uiteindelijke prijs zal onbetaalbaar worden. Zoeken naar een manier om die prijs niet te hoeven betalen, levert Leto II, de Godkeizer, letterlijk en figuurlijk zijn menselijkheid in. Dit doet hij, omdat hij, net zoals de Bene Gesserit, wél lessen leert die vorige generaties niet leerden. Hij ziet dan ook maar één uitweg, en stippelt zo een plan uit die vele millennia door zal werken.
Dit alles vind ik persoonlijk uitermate fascinerend. Niet het feit dat het sf op zich is, maar omdat de diepere laag gevormd wordt door psychologie, sociologie, religie, menselijke mystiek en zoveel meer elementaire dingen uit ons bestaan. Veel en veel meer dan een allerdaags romannetje als je het mij vraagt.
Misschien dat ik me hier en daar vergis, of iets vergeet. In dat geval: vul me gerust aan/verbeter me maar.
Vriendelijke groetjes,
Vyumae
In essentie juist dat Frank Herbert erin slaagt om een evolutieproces te omschrijven, waarin de hoofdpersonen enkel pionnen zijn. Straks meer uitleg.Wat vond jij er leuk aan?
Zo'n sf-roman vind ik het niet, dus geen paniek. Ik wens je veel leesplezier, maar één tip: neem alle tijd om het goed tot je door te laten dringen. Nu, drie jaar na de eerste leessessie, ontdek ik nog steeds nieuwe lagen in het verhaal.Heb deel 1 net uit de bieb meegenomen, hopelijk is dit niet zo'n dertien-in-een-dozijn sf roman, maar daar ben ik niet zo bang voor..
By the way: ik speel wel eens Emperor: Battle for Dune.
In die wijze teksten, of fictieve citaten, zit juist een enorme schat aan informatie omtrend de hoodpersonen. Als je er gallisch van wordt, waar ik overigens goed in kan komen, heeft dat wel (lees)gevolgen voor de manier waarop je de hoofdpersonen ervaart. Maar ik ben het vanaf deel drie, Godkeizer op Duin, wel met je eens. Waar in de eerste drie boeken de lezer in een persoonlijke sfeer getrokken wordt, gaat het bij deel vier t/m 6 steeds meer om de grote maatschappelijke lijnen, waarbij de hoofdpersonen wat meer op afstand blijven.Ik werd alleen af en toe gallisch van de wijze teksten vooraf aan elk hoofdstuk. Stikspannend allemaal, maar vrij slechte karakters, zoals altijd bijna met SF.
Wat het boek voor mij bijzonder maakt, is het feit dat Frank Herbert het sf-genre (ik hou niet van die benaming!) niet gebruikt ter meerdere ere en glorie voor allerlei technologische excessen, zoals we dat zien in Star Trek en Star Wars. In tegendeel. Hij gebruikt het genre om ons, lezers, te spiegelen, en ons een mogelijke toekomst voorhoudt. Alles in zijn werk is doordacht, en een logisch gevolg, zoals het feit dat er in het Duin-universum geen robots e.d. zijn. Dit is een logisch gevolg van overmatige automatisering en technologisering van de menselijke samenleving, en er uiteindelijk een sterke antipathie voor ontstaat.
De politieke kern van het Duin-universum is ook interessant. We vinden er een monarch, een mysterieuze zusterorde en een transportgilde. Een driepoot dus, en juist die vorm is zeer instabiel. Centralisatie bij een monach kan krachtiger zijn, zoals we in deel drie lezen, dualiteit kan ook sterker zijn, maar een driepoot is gevaarlijk. Hier ontstaat de politieke spanning eigenlijk die we overal vinden, samen met de specie. De specie zie ik als een metafoor voor datgene wat voor het Westen absoluut onmisbaar en uiterst kostbaar is, namelijk olie. Het symboliseert tevens de onlesbare menselijke dorst naar meer, egoïsme en materialisme. Doel van de evolutionaire lijn die Frank Herbert dan ook uitzet, is onder anderen dat de Mens nimmer meer afhankelijk zal zijn van één enkele bron. Daarvoor is versplintering van de menselijke samenleving nodig, omdat daarmee centralisatie en homogenisering verdwijnt. Hoe meer wegen de mens bewandelt, hoe meer kans het menselijke ras heeft om te overleven. Dit gebeurt dan ook in het Duin-universum, de zogehete Verstrooiing (tussen deel 3 en 4 in). Briljant, als je het mij vraagt. Het is precies het tegenovergestelde van onze huidige geglobaliseerde samenleving.
Alles wat we zien in het Duin-universum staat in het teken van een doordacht proces in het menselijke bestaan. Alles wordt verantwoord door een (fictieve) geschiedkundige basis, zoals het bestaan van het Ruimtegilde, de Bene Gesserit, uitbanning van techniek etc etc. En allemaal willen ze één enkel ding: overleven. Valt er iets in ons bestaan te bedenken dat belangrijker is? En wat doet een mens daar zoal voor? Of beter gezegd: wat behoort een mens daar zoal voor te doen? Frank Herbert komt met een originele oplossing.
Iedere beschaving wil zichzelf handhaven en komt ten einde, ieder mens leeft slechts zijn eigen leven. Alles zal ten einde komen. Iedere keer als een generatie een fout maakt, gaat de prijs die een volgende generatie moet betalen omhoog. Men leert de lessen niet, omdat men teveel met het heden bezig is, en de uiteindelijke prijs zal onbetaalbaar worden. Zoeken naar een manier om die prijs niet te hoeven betalen, levert Leto II, de Godkeizer, letterlijk en figuurlijk zijn menselijkheid in. Dit doet hij, omdat hij, net zoals de Bene Gesserit, wél lessen leert die vorige generaties niet leerden. Hij ziet dan ook maar één uitweg, en stippelt zo een plan uit die vele millennia door zal werken.
Dit alles vind ik persoonlijk uitermate fascinerend. Niet het feit dat het sf op zich is, maar omdat de diepere laag gevormd wordt door psychologie, sociologie, religie, menselijke mystiek en zoveel meer elementaire dingen uit ons bestaan. Veel en veel meer dan een allerdaags romannetje als je het mij vraagt.
Misschien dat ik me hier en daar vergis, of iets vergeet. In dat geval: vul me gerust aan/verbeter me maar.
Vriendelijke groetjes,
Vyumae
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Het stikt van de goede ideeen: Bijvoorbeeld ook: De toekomst volledig kennen is de dood in de pot. Speelt bij de Bene Gesserit voornamelijk in het genetische; Met de komst van de Kwistat Gadarach (Dinges: Ik weet het niet meer precies) hebben ze het voor elkaar. Maar de gevolgtrekkingen zijn volslagen anders... Nog wel meer..
Jammer dat Herbert dood is. Die voorbereidende delen waren ook zwak..
Misschien een beetje druk van de uitgeverij.
In ieder geval nogmaals: Aan iedereen: Lezen: De moeite waard.
(In het begin las ik die inleidende teksten zeer goed: Later doorzag ik ze naar mijn idee in de zin dat ze wat een echte goede schrijver kan moest vervangen..). Ik ben toch vooral in (tegenwoordig) voor ongelofelijke schrijvers als: Kafka, Musil, .. nou ja,..laat maar zitten.
Ik hoop dat jij dat ook eens probeert of geprobeerd hebt...
Fijne posts van jou!!
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
Hihi, het is de Kwisatz Haderach, dat net als zoveel begrippen en namen uit het Duin-univesum zijn oorsprong vind in een echt bestaande taal, in dit geval het Hebreeuws.Het stikt van de goede ideeen: Bijvoorbeeld ook: De toekomst volledig kennen is de dood in de pot. Speelt bij de Bene Gesserit voornamelijk in het genetische; Met de komst van de Kwistat Gadarach (Dinges: Ik weet het niet meer precies) hebben ze het voor elkaar. Maar de gevolgtrekkingen zijn volslagen anders...
Zoals Herbert de voorzienigheid uitwerkt is inderdaad ook briljant. De toekomst kennen is funest voor je eigen leven.
Dat de Kwisatz Haderach (Paul Atreides, Muad'Dib) ondanks de genetische manipulatie van de Bene Gesserit oncontroleerbaar is, vind ik ook erg logisch. Immers, hij kan zowel de vorige herinneringen van zowel de mannelijke lijn als de vrouwelijke lijn oproepen, terwijl de Bene Gesserit enkel de vrouwelijke op kan roepen. Hij ziet en weet dus veel meer, en daarbij komt nog zijn overgevoeligheid voor de Specie, dat hem in staat stelt zelfs niet alleen in het (verre) verleden te kijken, maar ook in de toekomst. Als hij na jaren merkt dat die voorzienigheid hem teveel wordt, is hij eigenlijk al verloren, en niet langer nuttig voor de zusterorde. Hij kan niet de nodige keuzes maken die zijn visioenen van hem eisen. Deze keuzes moeten dus door zijn, nog groter begaafde, zoon, Leto II gemaakt worden.
Om kort te gaan: Verleden, Heden en Toekomst kennen, maakt jou onvoorspelbaar voor degenen die ze niet kennen.
Doodzonde inderdaad. En dat er zulke zwakke vervolgdelen uitgebracht worden (met een lichtelijk commercieel tintje als je het mij vraagt) is ook een doodzonde. Ik heb alleen Jagers van Duin gelezen, maareh... nee, dank u. Dat had ik eigenhandig nog beter kunnen doen, geloof ik. Maar ja.Jammer dat Herbert dood is. Die voorbereidende delen waren ook zwak..
Aha, ja, dat zou kunnen. Maar ik meen dat ze later juist bedacht zijn onder kritiek van anderen, om zo samenvattingen en achtergrondinformatie aan de lezers te kunnen verstrekken. Als al die details in verhaalvorm in het verhaal zelf verwerkt moesten worden, zou het boek (dat toch al dik is) nog véél dikker worden. En de uitgeverij, destijds in 1965, vond dat er al flink gesnoeid moest worden... Een noodgedwongen keuze dus.In het begin las ik die inleidende teksten zeer goed: Later doorzag ik ze naar mijn idee in de zin dat ze wat een echte goede schrijver kan moest vervangen
Die namen zeggen me niets. Kun je me er iets over vertellen (in een ander boek-topic)? Ik ben wel benieuwd.Ik ben toch vooral in (tegenwoordig) voor ongelofelijke schrijvers als: Kafka, Musil, ..
Hangt dus van je betoog afIk hoop dat jij dat ook eens probeert of geprobeerd hebt...
:greins: ...Dank je.Fijne posts van jou!!
Vriendelijke groetjes,
Vyumae
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Vyumae schreef:
Volgens mij zitten er ook islamitische, soefistische en andere zaken in verwerkt....Allemaal uit mijn herinnering. Ik weet niet of het klopt. Maar leuk te lezen dat je ook diep in dat verhaal gezeten heb. Die andere literatuur..zie ik wel..Anyway thnx!
..en volslagen voorspelbaar voor zichzelf: Toen hij door zo'n bijzonder wapen blind werd en zijn voorspellingingen hem tot elke stap ziende maakte om hem tenslotte een uitweg te laten vinden in een 'tijdelijke zelfmoord' in de woestijn om als ander wezen door de zandforellen opnieuw op te staan.Verleden, Heden en Toekomst kennen, maakt jou onvoorspelbaar voor degenen die ze niet kennen.
Volgens mij zitten er ook islamitische, soefistische en andere zaken in verwerkt....Allemaal uit mijn herinnering. Ik weet niet of het klopt. Maar leuk te lezen dat je ook diep in dat verhaal gezeten heb. Die andere literatuur..zie ik wel..Anyway thnx!
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
And the dialogue goes on...
Herbert heeft hiervoor gekozen, evenals de Arabische terminologie, omdat het Arabisch een kerktaal is die de grootste aantal (fanatieke) volgelingen heeft, en dus de grootste overlevingskans heeft. Immers, het verhaal speelt zich ruim tienduizend jaar in de toekomst af. Daarnaast heeft hij hiervoor gekozen, omdat het Arabisch een grotere gevoelswaarde heeft dan bijvoorbeeld het nuchtere Engels. De diepgang is groter.
Absoluut. De zensunni-zwervers, die uiteindelijk de Vrijmans werden, hebben zich gevormd uit Zen(boeddhisme) en de Sunni, oftewel Soennieten (Islamstroming).Volgens mij zitten er ook islamitische, soefistische en andere zaken in verwerkt
Herbert heeft hiervoor gekozen, evenals de Arabische terminologie, omdat het Arabisch een kerktaal is die de grootste aantal (fanatieke) volgelingen heeft, en dus de grootste overlevingskans heeft. Immers, het verhaal speelt zich ruim tienduizend jaar in de toekomst af. Daarnaast heeft hij hiervoor gekozen, omdat het Arabisch een grotere gevoelswaarde heeft dan bijvoorbeeld het nuchtere Engels. De diepgang is groter.
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Ehm ik ken volgens mij alleen de film: Dune
aangenomen dat jullie die misschien ook wel kennen, de vraag in hoeverre het overeen komt met het boek?
De film vond ik wel stoer, overigens, maar weet niet of de film iets heel anders is als het boek.
Anders heb ik dus misschien nog wel weer wat te lezen, ondanks ik niet zo'n lees fan ben.
aangenomen dat jullie die misschien ook wel kennen, de vraag in hoeverre het overeen komt met het boek?
De film vond ik wel stoer, overigens, maar weet niet of de film iets heel anders is als het boek.
Anders heb ik dus misschien nog wel weer wat te lezen, ondanks ik niet zo'n lees fan ben.
"What is essential is invisible for the eye, it's only with the heart that you can see rightly"
Scooter - Weekend
Het belangrijkste aan leven?
Is het leven zelf.
Van discussiëren kan je leren de mening van een ander te respecteren.
Scooter - Weekend
Het belangrijkste aan leven?
Is het leven zelf.
Van discussiëren kan je leren de mening van een ander te respecteren.
Ik vond de film eerruugg slecht vergeleken met de boeken. Ik zou het zeker gaan lezen. Het is bloedspannend en vol van gedachten..Al zou je het verhaal van de film nog kennen (wat maar een stukkie van het verhaal is zover ik me herinner), dat maakt in dit geval werkelijk NIETS uit..Mtheman schreef:Ehm ik ken volgens mij alleen de film: Dune
aangenomen dat jullie die misschien ook wel kennen, de vraag in hoeverre het overeen komt met het boek?
De film vond ik wel stoer, overigens, maar weet niet of de film iets heel anders is als het boek.
Anders heb ik dus misschien nog wel weer wat te lezen, ondanks ik niet zo'n lees fan ben.
(Radja is het ook aan het lezen begreep ik, dus dan kunnen we hier lekker posten: Lees ik het misschien ook voor de zoveelste keer; oftewel: het is zelfs herlezen waard)
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
-
Eva Lilith
- Posts in topic: 4
- Berichten: 2242
- Lid geworden op: 06 sep 2007, 19:33
- Contacteer:
Als je de film al goed vind, moet je de boeken ultraretevetcoolgaaf vinden. Persoonlijk hou ik zowel van lezen als filmkijken, maar ik vond Dune echt een grote afknapper, zeker omdat ik het boek goed ken.Ehm ik ken volgens mij alleen de film: Dune
aangenomen dat jullie die misschien ook wel kennen, de vraag in hoeverre het overeen komt met het boek?
De film vond ik wel stoer, overigens, maar weet niet of de film iets heel anders is als het boek.
Het boek is absoluut geen garantie voor de film, en andersom ook niet. Vergeet de film, want het wekt een valse indruk van het boek. Al zegt de film wel één ding over het boek: het boek is onverfilmbaar.
Sorry als ik wat bot uit de hoek komt, maar Duin is mij te lief om te grabbel te gooien aan Hollywood. De bijrol van Sting, overigens, vind ik wel leuk in de film.
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Nee dat maakt niet uit, soms is de verfilming heel goed, maar lijkt het totaal niet op het origineel, soms als het goed verfilmbaar is wordt het boek gewoon goed gevolgd, en soms is de film veel slechter dan het boek.
Tuurlijk blijven dit meningen, maar ik weet wel dat boeken en films niet altijd op elkaar lijken, dus vandaar de vraag. Soms kan je ook maar beter de film en het boek los van elkaar zien. Maar goed, ik zal eens kijken of ik woensdag naar de bibliotheek ga fietsen om Duin dan wel Dune boeken te lezen. Ligt beetje aan het weer... kwartiertje fietsen kan je wel nat worden en das meestal niet best voor boeken Naja je hoort het wel.
Tuurlijk blijven dit meningen, maar ik weet wel dat boeken en films niet altijd op elkaar lijken, dus vandaar de vraag. Soms kan je ook maar beter de film en het boek los van elkaar zien. Maar goed, ik zal eens kijken of ik woensdag naar de bibliotheek ga fietsen om Duin dan wel Dune boeken te lezen. Ligt beetje aan het weer... kwartiertje fietsen kan je wel nat worden en das meestal niet best voor boeken
Naja je hoort het wel."What is essential is invisible for the eye, it's only with the heart that you can see rightly"
Scooter - Weekend
Het belangrijkste aan leven?
Is het leven zelf.
Van discussiëren kan je leren de mening van een ander te respecteren.
Scooter - Weekend
Het belangrijkste aan leven?
Is het leven zelf.
Van discussiëren kan je leren de mening van een ander te respecteren.
-
Verwijderde gebruiker
-
Intangible Radjanamadjo
- Posts in topic: 3
- Berichten: 3278
- Lid geworden op: 14 sep 2005, 15:51
- Contacteer:
Als het eerst deel mij bevalt, ik ookEva Lilith schreef:Ik ga me er binnenkort toch ook nog maar eens op storten...
The quest is to be liberated from the negative, which is really our own will to nothingness. And once having said yes to the instant, the affirmation is contagious. It bursts into a chain of affirmations that knows no limit. To say yes to one instant is to say yes to all of existence.
Heette de verfilming niet 'Blade Runner'? Die staat nog steeds op mijn lijstje, maar hij wordt helaas nooit op tv uitgezonden.... zoals met het boek 'Do Androids Dream of Electric Sheep?'.
Sterk boek. Sterke film. Maar het een zegt niets over de ander.
Ik dacht trouwens dat de titel 'Do androids dream an electric dream' was, maar goed...
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
-
Verwijderde gebruiker
Blijkbaar kan ik het niet laten :greins: :
Frank Herbert´s ´Duin´-kronieken
analyse van een magistraal epos ©
Hoewel het stempel ‘magistraal’ uiteraard subjectief is, mag toch gezegd worden dat de ‘Duin’-boeken een terechte status genieten van ‘meesterlijk’. Niet alleen wordt dat beweert door een grote schare van zogehete sciencefictionfans, ook mensen die geen sf lezen kunnen er waardering voor opbrengen, en zelfs is deel één van het epos, ‘Duin’, verplichte literatuur geweest bij opleidingen. In de loop der decennia hebben de boeken slechts weinig kritiek te verduren gekregen, behalve dan dat deel één te dik is. Vinden sommigen althans. In werkelijkheid echter is het nog te dun, zo rijk en uitgebreid is het universum dat de auteur weet te creëren.
Een goede omschrijving van de inhoud van de boeken valt moeilijk te geven, juist vanwege de uitgebreidheid. Ook zal iedere lezer er andere dingen uithalen. De boeken zijn namelijk op meerdere niveaus te lezen. Toch is het zo dat de boeken één geheel vormen, al is deel één ongetwijfeld het bekendste en belangrijkste deel. Slechts het eerste deel bespreken zou de totaalwaarde absoluut teniet doen, want hoe meer men erover nadenkt, hoe meer lagen doorgrond worden die veel dieper liggen en veel grootser zijn dan alleen het eerste deel doet vermoeden. Daarom zal ik over de Duinkronieken spreken als een geheel, want dat zijn de in totaal zes delen zeker.
Laat ik beginnen met een stelling. Die stelling luidt als volgt: de Duinkronieken raken de essentie van ons bestaan, namelijk overleven. Hiernaast spelen kortzichtigheid, heldenstatus en impulsief egoïsme tevens een grote rol.
Dat overleven de essentie van bestaan vormt valt wellicht te betwisten, maar dat laat ik even achterwege. Feit is dat dit idee mijns inziens ten grondslag ligt aan het volledige verhaal, en in die zin als een kapstok fungeert. Om de essentie van Frank Herbert’s kronieken duidelijk te maken, moet ik het hebben over groeperingen en personages die in de boeken voorkomen. Enige voorkennis is dus van belang bij het lezen.
Het Duinuniversum heeft in de kern van diens samenleving een fragiele politieke driepoot. Deze driepoot bepaalt het leven van wel een miljoen planeten met vele miljarden mensen. Hij bestaat uit:
1. De Padishah Keizer. In de tijd waarin deel 1 zich afspeelt is dit Shaddam IV.
2. Het Ruimtegilde (Engels: Spacingguild).
3. De Bene Gesserit Zusterorde.
De Padishah Keizer
Hoewel een keizerschap normaliter ongelimiteerde macht impliceert, is dit in het Duinuniversum allerminst het geval. Alledrie de partijen doen een machtige duit in de zak waarvan niemand het bestaan als officieel aanneemt. De macht van de keizer wordt bewust in stand gehouden, waarmee ook de positie van de andere twee partijen verzekerd blijft. De Padisha Keizer is het hoofd van Huis Corrino, een oud en edel geslacht die na de Butlerse Jihad het machtsevenwicht en de orde handhaafde. Daarom wordt de politieke driepoot ook wel de Pax Corrino genoemd (Corrinovrede). Huis Corrino wordt qua geschiedenis en personages weinig uitgewerkt, daar de boeken in hoofdzaak om een ander geslacht draait, namelijk Huis Atreides.
In naam is de Keizer de absolute heerser van het bekende universum, dat zich in het Melkwegstelsel bevind, hoewel dit niet letterlijk in de boeken genoemd staat. Zijn macht is grenzeloos als het over maatschappijen, culturen, leengoederen, inkomsten, leven en dood gaat. Hij beschikt over een leger waarmee hij met een vingerknip werelden kan wegvagen als hem dat genoegen schenkt. Een weerzinwekkende macht dus. Die macht wordt door de andere twee partijen zonder bezwaren toegelaten. Dat er op deze manier een vorm van centralisatie ontstaat, is gunstig, omdat daarmee een weliswaar feodaal machtsstelsel ontstaat, maar wel een stelsel dat overzichtelijk is en waarin iedereen zijn plek kent. Anarchie is er al tienduizend jaar niet meer geweest.
Het Ruimtegilde
Dit is een organisatie waarover de schrijver bewust weinig informatie aan de lezer geeft. Genoeg om diens macht te beseffen, en tevens genoeg om een waas van geheimzinnigheid en geslotenheid op te houden. In het Duinuniversum bestaat deze geslotenheid ook. Ze achten zichzelf namelijk superieur.
Wat het Ruimtegilde zo machtig maakt is het feit dat het een monopolie bezit op ruimtevervoer. Geen enkele andere macht beschikt dus over ruimteschepen die tussen sterrenstelsels kunnen reizen. Dit betekend zelfs dat wanneer het Ruimtegilde dit wenst, ze zelfs de Keizer’s leger kunnen laten stranden op een willekeurige planeet. Ze regelen werkelijk alle interstellaire vormen van transport.
Waarom grijpen ze dan niet de macht? Waarom chanteren ze niemand? Waarom maken ze zichzelf niet onmetelijk rijk? Want deze dingen voeren ze niet uit. In de boeken wordt dit niet uitgelegd, maar in ‘De weg naar Duin’ staan hoofdstukken die in het oorspronkelijke deel geschrapt zijn. Hierin staat een hoofdstuk over het Gilde en ecologie, een begrip dat eveneens cruciaal is in Duin. Het Ruimtegilde verandert zijn centrale rol niet in een gezaghebbende, omdat het ecologie begrijpt. Ze beseffen dat macht verantwoordelijkheid met zich meebrengt, en dat zoveel verantwoordelijkheid hun bestaan tot in de verre toekomst onzeker kan maken. Ze zijn tevreden met hun positie, want zolang ze enige bescheidenheid bewaren en ervoor zorgen dat de Pax bewaard blijft, blijft ook hun positie verzekerd. Er is dus een natuurlijk evenwicht dat ze niet met arrogantie en egoïsme willen verstoren.
De Bene Gesserit
Deze eveneens geheimzinnige orde wordt gevormd door uitsluitend vrouwen. Van alle groeperingen houden zij zich het meest op de achtergrond. Vanachter de coulissen sturen ze bewust van tijd tot tijd de politieke en culturele bewegingen. Daarvoor gebruiken ze vaardigheden die ze in de loop der millennia eigen hebben gemaakt, sinds de oprichting van hun zusterschap na de Butlerse Jihad. Ook zij beseffen dat bescheidenheid grootsheid betekend. Hun orde wordt pas voor de lezer echt duidelijk gemaakt in deel vijf en zes. Tot die tijd staan ze redelijk op de achtergrond. Over deze verschuiving vertel ik straks meer.
Wanneer we de Duinkronieken lezen, merken we dat het een enorme tijspanne heeft: minstens 6500 jaar, terwijl deel 1 zich 10.000 jaar in de toekomst afspeelt. Gedurende de periode die de boeken beslaan komen we Geslachten tegen, belangrijke personen, gebeurtenissen, religies en ordes, maar allen komen ze ten einde. Er heerst dus duidelijk een soort nietigheid en vergankelijkheid. Zelfs de grote hoofdpersoon uit deel 1, Paul Muad’Dib, die ook terugkomt in deel 2 en 3, sterft arm, ongelukkig en relatief anoniem. Dit, terwijl hij in deel 1 de Padishah Keizer van diens troon stoot en zelf de absolute macht grijpt. Zijn zoon, Leto II, erft die macht na deze van Paul’s zus gegrepen te hebben. Hij leeft 3500 jaar, maar weet dat hij sterven zal. En na zijn dood in deel 4 is ook hij slechts geschiedenis.
Waar het op neer komt is dit: aan alles komt een eind. Dat betekend, dat ook aan de menselijkheid zelf een einde zal komen; dat ook aan het bestaan van de mens een einde zal komen. En dit is een belangrijk punt in de ontwikkeling van het Duinuniversum. Het Ruimtegilde kent dit gevaar, en ook de Bene Gesserit is zich ervan bewust. Beide zijn bescheiden en vervullen een duurzame rol. Beide groeperingen overleven alle zes boekdelen, waarmee de auteur ons één belangrijk ding duidelijk wil maken: impulsief egoïsme leidt tot de dood.
Impulsief egoïsme
Hoewel het in eerste instantie misschien niet opvalt, is er in de boeken een speciale rol weggelegd voor vrouwen ten opzichte van mannen.
Feit is dat de Padishah Keizer een man is, evenals alle hoofden van de Geslachten (zoals de Hertog Atreides en Baron Harkonnen), Paul Muad’Dib en Leto II. Dat wil zeggen dat de heldenstatus en de soevereiniteit bij de mannen ligt. Slechts één maal is deze status in handen van een vrouw, en dat is in deel 3, waarin Paul’s zus Alia de scepter met harde hand zwaait. Voor de rest spelen vrouwen met name op de achtergrond van het gebeuren.
Dat de auteur de vrouw een andere rol vind vervullen in de menselijke geschiedenis word duidelijk in deel 4. Hierin maakt de God-Keizer Leto II tijdens zijn 3500 jarige bewind ons lezers duidelijk waarom zijn gehele eliteleger bestaat uit enkel vrouwen. Hij zegt dat vrouwen niet vernietigend zijn, geen blinde razernij en neiging tot verkrachting hebben. Hij zegt dat vrouwen meer koesterend zijn en neiging tot verantwoordelijkheid hebben. Daarom bestaat zijn leger uit vrouwen. Ze zijn hem veel loyaler, plegen geen staatscoup, en maken zijn langdurige strenge bewind dus mogelijk.
Ook wordt dit idee van vrouwen duidelijk wanneer we naar de Bene Gesserit kijken. Hoewel het nergens in de boeken letterlijk genoemd wordt, zijn ook zij zich er goed van bewust wat het verschil is tussen mannen en vrouwen. Hun orde bestaat al vele duizenden jaren, en ze is opgericht met het doel om de mens in zijn bestaan te begeleiden. Dat is een zeer eigenaardig doel, maar hiermee wordt wel hun behoefte aan duurzaamheid en zorgzaamheid duidelijk. Al verkiezen zij een strenge weg, ze zijn wel redelijk en stemmen hun handelen af op het grote geheel. Ze maken zelfs plannen die millennia beslaan. Belangrijk wapenfeit van deze zusters is wel deze, dat ze emoties wantrouwen en rationaliteit verkiezen. Aan het begin van deel 1 wordt dit onmiddellijk duidelijk gemaakt door de test voor Paul die moet bepalen of hij ‘mens of dier is’. Dieren in een val zijn impulsief en vechten voor hun eigen leven, maar mensen houden het hoofd koel en wachten de valzetter op om hem te bestrijden, zo zegt Eerwaarde Moeder Gaius Helena Mohiam. Deze zin is essentieel voor de Duinkronieken.
Dat mannen verder nog niet over die duurzaamheid beschikken wordt ons tevens duidelijk door Paul Muad’Dib. Hij is een product van de Bene Gesserit, het gevolg van duizenden jaren genetische manipulatie door een bepaald teeltschema. Hij heeft als doel de Kwisatz Haderach te zijn, een mannelijke Bene Gesserit. De Zusters van deze orde hebben de eigenschap verworven dat ze via hun vrouwelijke voorgangers in het verleden kunnen kijken, maar de mannelijke lijn kunnen ze niet zien. De Kwisatz Haderach kan dit wel. Sterker nog, Paul Muad’Dib kan niet alleen alle herinneringen uit het verleden oproepen, hij kan zelfs tot ver in de toekomst kijken. Toch verliest de Bene Gesserit al gauw de controle over Paul, en ondanks dat hij de hoofdpersoon in deel 1 en 2 is, wordt hij arrogant en egoïstisch. Hij gebruikt de fanatieke Vrijmans (Engels: Fremen) om het hoogste doel te bereiken: Keizer worden en wraak nemen door het Huis Harkonnen te vernietigen. Door de rol van Madhi (Messias) te vervullen bij de Vrijmans weet hij hun voor zijn zaak te winnen, maar zodra hij het keizerschap heeft verworven, zorgt hij voor een Jihad waarin de Vrijmanse fanatiekelingen 60 miljard mensen doden. Pas als Paul via zijn visioenen ziet welke rol hij eigenlijk behoorde te vervullen, komt hij tot inkeer en trekt zich terug. Hij sterft anoniem.
Wáárom een Kwisatz Haderach? Welke grootse plannen hadden de Bene Gesserit? Kwisatz Haderach betekend ‘verkorting van de weg’. De weg verwijst naar het doel van de Bene Gesserit, namelijk de mens begeleiden. Wat die weg betekend wordt echter pas duidelijk in deel 4, waarin Leto II het bekende universum nog strenger regeert.
De Gouden Weg
God-Keizer Leto II heeft dezelfde gaven als zijn vader Paul, maar in tegenstelling tot hem, beseft Leto al spoedig dat hij die gaven niet voor niets heeft. Hij ziet dat zijn vader gefaald heeft en niet datgene durfde te doen wat eigenlijk moest. Dat wat gedaan moest worden kan niet in één enkel mensenleven, en omdat Leto fysiek een mens is als ieder ander, gaat hij een symbiose aan met een zandworm van de planeet Duin. Dit stelt hem in staat om 3500 jaar lang te leven. De rol die hij vanaf dat punt verkiest heeft echter tot onomkeerbaar gevolg dat hij letterlijk en figuurlijk zijn menselijkheid op moet geven. Figuurlijk, omdat hij zich genoodzaakt ziet de mensheid met harde tirannieke hand in het gareel te houden.
Waarom deze ijzeren greep? Waarom centralisatie, terwijl de Bene Gesserit zo’n centralisatie niet kenden? Het antwoord is simpel. Een centrale macht die letterlijk alles altijd overal kan doen is weliswaar angstwekkend, maar heeft als gevolg een stabiliteit en overzichtelijkheid die het politieke evenwicht in het bekende universum tot dan toe niet kende. Leto heeft net als zijn vader het vermogen om de diverse paden van de toekomst te kunnen volgen. Hij ziet dat al deze mogelijke paden uiteindelijk slechts tot één doel leiden, hoe ver die ook in de toekomst liggen: uitsterving. Hij beseft dat aan alles vroeg of laat een eind komt, en dat wil hij voorkomen. Máár, er is één ding dat het bekende universum bij elkaar houdt: de specie. Dit is een ongelofelijk waardevolle en zeldzame stof dat een soortgelijke rol vervuld als olie voor de westerse wereld. Iedereen put uit deze bron, ook de Bene Gesserit en het Ruimtegilde. Leto ziet in dat, wanneer de mens wil overleven, hij dan niet langer afhankelijk mag zijn van één enkele bron. Bovendien zorgt zo’n kostbare bron voor dat waar de auteur ons voor waarschuwt, namelijk egoïsme. Begeerte, intriges en corruptie. Door de winning en distributie van specie aan harde banden te leggen, weet Leto zelfs het eens zo machtige Ruimtegilde op de knieën te krijgen. Ondertussen zien de Bene Gesseritzusters al generaties lang hun edele toekomstplannen verwoest worden, omdat zij de wegen van mannelijke impulsiviteit niet kennen, en de toekomst die komen zal kunnen zij ook niet zien.
In de 3500 jaar van Leto’s bewind komt de menselijke samenleving langzaam tot stilstand, en het gebruik van specie neemt af. Zelfs de Geslachten verdwijnen, inclusief Leto’s eigen geslacht Atreides. Men gaat opzoek naar andere manieren van leven. Echter, dan rest nog het feit dat alle mensen in hetzelfde sterrenstelsel wonen, wat gezien de onderlinge interactie op hetzelfde neerkomt als alle landen op aarde. Ook dat maakt de mens kwetsbaar. De manier waarop Leto dit oplost is ingenieus en schrikwekkend tegelijk. Gedurende zijn bewind voorziet hij alles, en alles wat hem niet bevalt maakt hij met de grond gelijk, maar ergens in de maatschappij denkt hij iets waar te nemen. Het trekt juist zijn aandacht omdat hij het niet kan zien en voorspellen. Uiteindelijk zal blijken dat een industriële planeet in het diepste geheim een type ruimteschepen ontwikkeld die niet voor tijd en ruimte vatbaar zijn, de zogehete non-schepen. Hij wéét dat deze ontwikkeling plaats vind, en hij grijpt bewust niet in. Uiteindelijk leidt het ertoe dat het monopolie van het Ruimtegilde doorbroken wordt, waardoor de mens voor het eerst in vele duizenden jaren vrij kan reizen. Dit, terwijl hij tijdens zijn bewind juist ervoor zorgde dat mensen steeds meer gebonden werden aan hun eigen planeet. Hij is er namelijk van overtuigd dat binding leidt tot verlangen, dus reizen. Als hij, God-Keizer, na een lang, saai (hij kent de toekomst) en onmenselijk leven sterft aan het einde van deel 4, breekt de hel los die de mensheid voorgoed zal veranderen. Wát zich dan af gaat spelen krijgen we niet te lezen. We komen het te weten door middel van verwijzingen in deel 5 en 6, die zich 3000 jaar later afspelen.
Wat komt, maakt nog steeds deel uit van die Gouden Weg die Leto voor de mens heeft uitgestippeld. Doordat Leto bijna alle specie inhield, en enkel hij wist waar het bewaard werd, volgt na zijn dood de Hongersnood. Nood maakt creatief, en de mensen proberen op alle manieren te overleven. Dit gecombineerd met het verlangen om te reizen en vrij te zijn na duizenden jaren van onderdrukking, leidt ertoe dat er een heuse Verstrooiing van de mens plaats vind. Een immense volksverhuizing en emigratie naar contreien ver voorbij de grenzen van het oude keizerrijk. De mens verspreid zich over het onmetelijke universum. Leto wist dat dit zou gebeuren, en hij had dit zo bedoelt. Omdat de mens nu ineens zoveel verschillende wegen bewandelt op zoveel verschillende plaatsen, is de kans op uitsterving minimaal. De mens put in geen enkel opzicht meer uit één enkele bron.
De climax
Het Ruimtegilde heeft alle ellende overleeft, maar zijn macht is gebroken. In tegenstelling tot de Bene Gesserit. In de periode van 300 jaar tussen deel 4 en 5 nemen de zusters een andere positie in binnen de samenleving. Van een teruggetrokken en mysterieuze orde veranderen zij tot een uitvoerende, gerechtelijke en militaire macht. Ze beheersen planeten en bieden gewicht tegen de totale anarchie van de Hongersnood en Verstrooiing. Ze nemen dus bepaalde verantwoordelijkheden. Deze keuze blijkt uiteindelijk van onschatbare waarde.
De Verstrooiing heeft geleidt tot onoverzichtelijkheid, maar bovenal tot mutaties in menselijke culturen en gedragingen. In deel 5 komt een deel van die veranderde mensen terug naar het oude bekende universum. Eén groepering steekt er met kop en schouders bovenuit: de Achtenswaardige Matres. Zij symboliseren alles wat zowel de Bene Gesserit als Leto II als de auteur zelf ons voor waarschuwen. Impulsief egoïsme. Voor de Matres telt enkel hun eigen leven, en bevrediging van eigen behoeftes is het hoogste goed. De dood van anderen interesseert hun niet, en ze zijn als sprinkhanen die van planeet naar planeet trekken om alle bronnen uit te putten. In die zin wordt een parallelle lijn getrokken met het oude feodale systeem tijden de Pax Corrino. In die tijd heersten de Geslachten over planeten, en al naar gelang hun eigen principes en waardes, konden ze werelden uitputten en achterlaten. Dit was wat bijvoorbeeld de tirannieke Harkonnens deden.
Vreemd genoeg zijn de Achtenswaardige Matres een vrouwenorde. Ze hebben geen enkele eigenschap van dat wat de auteur vrouwen toeschrijft. In deel 6 wordt de mogelijkheid geopperd dat de Matres een verre afstammeling, of beter: aftakking zijn van de Bene Gesserit, maar vooral dat zij feitelijk een reactie zijn op de ondergeschikte rol die vrouwen altijd gespeeld hebben in de menselijke geschiedenis.
In deel 6 komt het hierop neer, dat over het lot van de mensheid twee vrouwenordes vechten. Echter, de terugstroming van mensen uit de Verstrooiing, dus ook de Matres, heeft een sinistere oorzaak. Ze blijken allen op de vlucht te zijn voor een monsterlijke en ondoorgrondelijke Vijand, die zelfs de militaristische Matres niet hebben kunnen stoppen. Hoe deze climax zich verder ontwikkeld wordt helaas niet duidelijk voor de lezer, aangezien de auteur een jaar na het verschijnen van deel 6 overlijdt, in 1986. 20 jaar later zou zijn zoon de verhaallijn voortzetten met nieuwe boeken, maar deze werken halen het oorspronkelijke niveau in geen enkel opzicht.
De auteur, Frank Herbert, laat ons met één cruciale vraag achter, en hij verwacht dat wij die onszelf stellen. Die vraag is deze: bevinden wij mensen ons op onze eigen Gouden Weg naar overleving?
Wie neemt verantwoordelijkheid? Wie maakt, zoals Leto ons zegt, waarlijk keuzes op lange termijn? Wie geeft zijn menselijke egoïsme op voor een hoger doel? Wie durft de onvermijdelijke waarheid onder ogen te zien, dat aan alles een einde komt als we onze ogen niet openen?
Frank Herbert´s ´Duin´-kronieken
analyse van een magistraal epos ©
Hoewel het stempel ‘magistraal’ uiteraard subjectief is, mag toch gezegd worden dat de ‘Duin’-boeken een terechte status genieten van ‘meesterlijk’. Niet alleen wordt dat beweert door een grote schare van zogehete sciencefictionfans, ook mensen die geen sf lezen kunnen er waardering voor opbrengen, en zelfs is deel één van het epos, ‘Duin’, verplichte literatuur geweest bij opleidingen. In de loop der decennia hebben de boeken slechts weinig kritiek te verduren gekregen, behalve dan dat deel één te dik is. Vinden sommigen althans. In werkelijkheid echter is het nog te dun, zo rijk en uitgebreid is het universum dat de auteur weet te creëren.
Een goede omschrijving van de inhoud van de boeken valt moeilijk te geven, juist vanwege de uitgebreidheid. Ook zal iedere lezer er andere dingen uithalen. De boeken zijn namelijk op meerdere niveaus te lezen. Toch is het zo dat de boeken één geheel vormen, al is deel één ongetwijfeld het bekendste en belangrijkste deel. Slechts het eerste deel bespreken zou de totaalwaarde absoluut teniet doen, want hoe meer men erover nadenkt, hoe meer lagen doorgrond worden die veel dieper liggen en veel grootser zijn dan alleen het eerste deel doet vermoeden. Daarom zal ik over de Duinkronieken spreken als een geheel, want dat zijn de in totaal zes delen zeker.
Laat ik beginnen met een stelling. Die stelling luidt als volgt: de Duinkronieken raken de essentie van ons bestaan, namelijk overleven. Hiernaast spelen kortzichtigheid, heldenstatus en impulsief egoïsme tevens een grote rol.
Dat overleven de essentie van bestaan vormt valt wellicht te betwisten, maar dat laat ik even achterwege. Feit is dat dit idee mijns inziens ten grondslag ligt aan het volledige verhaal, en in die zin als een kapstok fungeert. Om de essentie van Frank Herbert’s kronieken duidelijk te maken, moet ik het hebben over groeperingen en personages die in de boeken voorkomen. Enige voorkennis is dus van belang bij het lezen.
Het Duinuniversum heeft in de kern van diens samenleving een fragiele politieke driepoot. Deze driepoot bepaalt het leven van wel een miljoen planeten met vele miljarden mensen. Hij bestaat uit:
1. De Padishah Keizer. In de tijd waarin deel 1 zich afspeelt is dit Shaddam IV.
2. Het Ruimtegilde (Engels: Spacingguild).
3. De Bene Gesserit Zusterorde.
De Padishah Keizer
Hoewel een keizerschap normaliter ongelimiteerde macht impliceert, is dit in het Duinuniversum allerminst het geval. Alledrie de partijen doen een machtige duit in de zak waarvan niemand het bestaan als officieel aanneemt. De macht van de keizer wordt bewust in stand gehouden, waarmee ook de positie van de andere twee partijen verzekerd blijft. De Padisha Keizer is het hoofd van Huis Corrino, een oud en edel geslacht die na de Butlerse Jihad het machtsevenwicht en de orde handhaafde. Daarom wordt de politieke driepoot ook wel de Pax Corrino genoemd (Corrinovrede). Huis Corrino wordt qua geschiedenis en personages weinig uitgewerkt, daar de boeken in hoofdzaak om een ander geslacht draait, namelijk Huis Atreides.
In naam is de Keizer de absolute heerser van het bekende universum, dat zich in het Melkwegstelsel bevind, hoewel dit niet letterlijk in de boeken genoemd staat. Zijn macht is grenzeloos als het over maatschappijen, culturen, leengoederen, inkomsten, leven en dood gaat. Hij beschikt over een leger waarmee hij met een vingerknip werelden kan wegvagen als hem dat genoegen schenkt. Een weerzinwekkende macht dus. Die macht wordt door de andere twee partijen zonder bezwaren toegelaten. Dat er op deze manier een vorm van centralisatie ontstaat, is gunstig, omdat daarmee een weliswaar feodaal machtsstelsel ontstaat, maar wel een stelsel dat overzichtelijk is en waarin iedereen zijn plek kent. Anarchie is er al tienduizend jaar niet meer geweest.
Het Ruimtegilde
Dit is een organisatie waarover de schrijver bewust weinig informatie aan de lezer geeft. Genoeg om diens macht te beseffen, en tevens genoeg om een waas van geheimzinnigheid en geslotenheid op te houden. In het Duinuniversum bestaat deze geslotenheid ook. Ze achten zichzelf namelijk superieur.
Wat het Ruimtegilde zo machtig maakt is het feit dat het een monopolie bezit op ruimtevervoer. Geen enkele andere macht beschikt dus over ruimteschepen die tussen sterrenstelsels kunnen reizen. Dit betekend zelfs dat wanneer het Ruimtegilde dit wenst, ze zelfs de Keizer’s leger kunnen laten stranden op een willekeurige planeet. Ze regelen werkelijk alle interstellaire vormen van transport.
Waarom grijpen ze dan niet de macht? Waarom chanteren ze niemand? Waarom maken ze zichzelf niet onmetelijk rijk? Want deze dingen voeren ze niet uit. In de boeken wordt dit niet uitgelegd, maar in ‘De weg naar Duin’ staan hoofdstukken die in het oorspronkelijke deel geschrapt zijn. Hierin staat een hoofdstuk over het Gilde en ecologie, een begrip dat eveneens cruciaal is in Duin. Het Ruimtegilde verandert zijn centrale rol niet in een gezaghebbende, omdat het ecologie begrijpt. Ze beseffen dat macht verantwoordelijkheid met zich meebrengt, en dat zoveel verantwoordelijkheid hun bestaan tot in de verre toekomst onzeker kan maken. Ze zijn tevreden met hun positie, want zolang ze enige bescheidenheid bewaren en ervoor zorgen dat de Pax bewaard blijft, blijft ook hun positie verzekerd. Er is dus een natuurlijk evenwicht dat ze niet met arrogantie en egoïsme willen verstoren.
De Bene Gesserit
Deze eveneens geheimzinnige orde wordt gevormd door uitsluitend vrouwen. Van alle groeperingen houden zij zich het meest op de achtergrond. Vanachter de coulissen sturen ze bewust van tijd tot tijd de politieke en culturele bewegingen. Daarvoor gebruiken ze vaardigheden die ze in de loop der millennia eigen hebben gemaakt, sinds de oprichting van hun zusterschap na de Butlerse Jihad. Ook zij beseffen dat bescheidenheid grootsheid betekend. Hun orde wordt pas voor de lezer echt duidelijk gemaakt in deel vijf en zes. Tot die tijd staan ze redelijk op de achtergrond. Over deze verschuiving vertel ik straks meer.
Wanneer we de Duinkronieken lezen, merken we dat het een enorme tijspanne heeft: minstens 6500 jaar, terwijl deel 1 zich 10.000 jaar in de toekomst afspeelt. Gedurende de periode die de boeken beslaan komen we Geslachten tegen, belangrijke personen, gebeurtenissen, religies en ordes, maar allen komen ze ten einde. Er heerst dus duidelijk een soort nietigheid en vergankelijkheid. Zelfs de grote hoofdpersoon uit deel 1, Paul Muad’Dib, die ook terugkomt in deel 2 en 3, sterft arm, ongelukkig en relatief anoniem. Dit, terwijl hij in deel 1 de Padishah Keizer van diens troon stoot en zelf de absolute macht grijpt. Zijn zoon, Leto II, erft die macht na deze van Paul’s zus gegrepen te hebben. Hij leeft 3500 jaar, maar weet dat hij sterven zal. En na zijn dood in deel 4 is ook hij slechts geschiedenis.
Waar het op neer komt is dit: aan alles komt een eind. Dat betekend, dat ook aan de menselijkheid zelf een einde zal komen; dat ook aan het bestaan van de mens een einde zal komen. En dit is een belangrijk punt in de ontwikkeling van het Duinuniversum. Het Ruimtegilde kent dit gevaar, en ook de Bene Gesserit is zich ervan bewust. Beide zijn bescheiden en vervullen een duurzame rol. Beide groeperingen overleven alle zes boekdelen, waarmee de auteur ons één belangrijk ding duidelijk wil maken: impulsief egoïsme leidt tot de dood.
Impulsief egoïsme
Hoewel het in eerste instantie misschien niet opvalt, is er in de boeken een speciale rol weggelegd voor vrouwen ten opzichte van mannen.
Feit is dat de Padishah Keizer een man is, evenals alle hoofden van de Geslachten (zoals de Hertog Atreides en Baron Harkonnen), Paul Muad’Dib en Leto II. Dat wil zeggen dat de heldenstatus en de soevereiniteit bij de mannen ligt. Slechts één maal is deze status in handen van een vrouw, en dat is in deel 3, waarin Paul’s zus Alia de scepter met harde hand zwaait. Voor de rest spelen vrouwen met name op de achtergrond van het gebeuren.
Dat de auteur de vrouw een andere rol vind vervullen in de menselijke geschiedenis word duidelijk in deel 4. Hierin maakt de God-Keizer Leto II tijdens zijn 3500 jarige bewind ons lezers duidelijk waarom zijn gehele eliteleger bestaat uit enkel vrouwen. Hij zegt dat vrouwen niet vernietigend zijn, geen blinde razernij en neiging tot verkrachting hebben. Hij zegt dat vrouwen meer koesterend zijn en neiging tot verantwoordelijkheid hebben. Daarom bestaat zijn leger uit vrouwen. Ze zijn hem veel loyaler, plegen geen staatscoup, en maken zijn langdurige strenge bewind dus mogelijk.
Ook wordt dit idee van vrouwen duidelijk wanneer we naar de Bene Gesserit kijken. Hoewel het nergens in de boeken letterlijk genoemd wordt, zijn ook zij zich er goed van bewust wat het verschil is tussen mannen en vrouwen. Hun orde bestaat al vele duizenden jaren, en ze is opgericht met het doel om de mens in zijn bestaan te begeleiden. Dat is een zeer eigenaardig doel, maar hiermee wordt wel hun behoefte aan duurzaamheid en zorgzaamheid duidelijk. Al verkiezen zij een strenge weg, ze zijn wel redelijk en stemmen hun handelen af op het grote geheel. Ze maken zelfs plannen die millennia beslaan. Belangrijk wapenfeit van deze zusters is wel deze, dat ze emoties wantrouwen en rationaliteit verkiezen. Aan het begin van deel 1 wordt dit onmiddellijk duidelijk gemaakt door de test voor Paul die moet bepalen of hij ‘mens of dier is’. Dieren in een val zijn impulsief en vechten voor hun eigen leven, maar mensen houden het hoofd koel en wachten de valzetter op om hem te bestrijden, zo zegt Eerwaarde Moeder Gaius Helena Mohiam. Deze zin is essentieel voor de Duinkronieken.
Dat mannen verder nog niet over die duurzaamheid beschikken wordt ons tevens duidelijk door Paul Muad’Dib. Hij is een product van de Bene Gesserit, het gevolg van duizenden jaren genetische manipulatie door een bepaald teeltschema. Hij heeft als doel de Kwisatz Haderach te zijn, een mannelijke Bene Gesserit. De Zusters van deze orde hebben de eigenschap verworven dat ze via hun vrouwelijke voorgangers in het verleden kunnen kijken, maar de mannelijke lijn kunnen ze niet zien. De Kwisatz Haderach kan dit wel. Sterker nog, Paul Muad’Dib kan niet alleen alle herinneringen uit het verleden oproepen, hij kan zelfs tot ver in de toekomst kijken. Toch verliest de Bene Gesserit al gauw de controle over Paul, en ondanks dat hij de hoofdpersoon in deel 1 en 2 is, wordt hij arrogant en egoïstisch. Hij gebruikt de fanatieke Vrijmans (Engels: Fremen) om het hoogste doel te bereiken: Keizer worden en wraak nemen door het Huis Harkonnen te vernietigen. Door de rol van Madhi (Messias) te vervullen bij de Vrijmans weet hij hun voor zijn zaak te winnen, maar zodra hij het keizerschap heeft verworven, zorgt hij voor een Jihad waarin de Vrijmanse fanatiekelingen 60 miljard mensen doden. Pas als Paul via zijn visioenen ziet welke rol hij eigenlijk behoorde te vervullen, komt hij tot inkeer en trekt zich terug. Hij sterft anoniem.
Wáárom een Kwisatz Haderach? Welke grootse plannen hadden de Bene Gesserit? Kwisatz Haderach betekend ‘verkorting van de weg’. De weg verwijst naar het doel van de Bene Gesserit, namelijk de mens begeleiden. Wat die weg betekend wordt echter pas duidelijk in deel 4, waarin Leto II het bekende universum nog strenger regeert.
De Gouden Weg
God-Keizer Leto II heeft dezelfde gaven als zijn vader Paul, maar in tegenstelling tot hem, beseft Leto al spoedig dat hij die gaven niet voor niets heeft. Hij ziet dat zijn vader gefaald heeft en niet datgene durfde te doen wat eigenlijk moest. Dat wat gedaan moest worden kan niet in één enkel mensenleven, en omdat Leto fysiek een mens is als ieder ander, gaat hij een symbiose aan met een zandworm van de planeet Duin. Dit stelt hem in staat om 3500 jaar lang te leven. De rol die hij vanaf dat punt verkiest heeft echter tot onomkeerbaar gevolg dat hij letterlijk en figuurlijk zijn menselijkheid op moet geven. Figuurlijk, omdat hij zich genoodzaakt ziet de mensheid met harde tirannieke hand in het gareel te houden.
Waarom deze ijzeren greep? Waarom centralisatie, terwijl de Bene Gesserit zo’n centralisatie niet kenden? Het antwoord is simpel. Een centrale macht die letterlijk alles altijd overal kan doen is weliswaar angstwekkend, maar heeft als gevolg een stabiliteit en overzichtelijkheid die het politieke evenwicht in het bekende universum tot dan toe niet kende. Leto heeft net als zijn vader het vermogen om de diverse paden van de toekomst te kunnen volgen. Hij ziet dat al deze mogelijke paden uiteindelijk slechts tot één doel leiden, hoe ver die ook in de toekomst liggen: uitsterving. Hij beseft dat aan alles vroeg of laat een eind komt, en dat wil hij voorkomen. Máár, er is één ding dat het bekende universum bij elkaar houdt: de specie. Dit is een ongelofelijk waardevolle en zeldzame stof dat een soortgelijke rol vervuld als olie voor de westerse wereld. Iedereen put uit deze bron, ook de Bene Gesserit en het Ruimtegilde. Leto ziet in dat, wanneer de mens wil overleven, hij dan niet langer afhankelijk mag zijn van één enkele bron. Bovendien zorgt zo’n kostbare bron voor dat waar de auteur ons voor waarschuwt, namelijk egoïsme. Begeerte, intriges en corruptie. Door de winning en distributie van specie aan harde banden te leggen, weet Leto zelfs het eens zo machtige Ruimtegilde op de knieën te krijgen. Ondertussen zien de Bene Gesseritzusters al generaties lang hun edele toekomstplannen verwoest worden, omdat zij de wegen van mannelijke impulsiviteit niet kennen, en de toekomst die komen zal kunnen zij ook niet zien.
In de 3500 jaar van Leto’s bewind komt de menselijke samenleving langzaam tot stilstand, en het gebruik van specie neemt af. Zelfs de Geslachten verdwijnen, inclusief Leto’s eigen geslacht Atreides. Men gaat opzoek naar andere manieren van leven. Echter, dan rest nog het feit dat alle mensen in hetzelfde sterrenstelsel wonen, wat gezien de onderlinge interactie op hetzelfde neerkomt als alle landen op aarde. Ook dat maakt de mens kwetsbaar. De manier waarop Leto dit oplost is ingenieus en schrikwekkend tegelijk. Gedurende zijn bewind voorziet hij alles, en alles wat hem niet bevalt maakt hij met de grond gelijk, maar ergens in de maatschappij denkt hij iets waar te nemen. Het trekt juist zijn aandacht omdat hij het niet kan zien en voorspellen. Uiteindelijk zal blijken dat een industriële planeet in het diepste geheim een type ruimteschepen ontwikkeld die niet voor tijd en ruimte vatbaar zijn, de zogehete non-schepen. Hij wéét dat deze ontwikkeling plaats vind, en hij grijpt bewust niet in. Uiteindelijk leidt het ertoe dat het monopolie van het Ruimtegilde doorbroken wordt, waardoor de mens voor het eerst in vele duizenden jaren vrij kan reizen. Dit, terwijl hij tijdens zijn bewind juist ervoor zorgde dat mensen steeds meer gebonden werden aan hun eigen planeet. Hij is er namelijk van overtuigd dat binding leidt tot verlangen, dus reizen. Als hij, God-Keizer, na een lang, saai (hij kent de toekomst) en onmenselijk leven sterft aan het einde van deel 4, breekt de hel los die de mensheid voorgoed zal veranderen. Wát zich dan af gaat spelen krijgen we niet te lezen. We komen het te weten door middel van verwijzingen in deel 5 en 6, die zich 3000 jaar later afspelen.
Wat komt, maakt nog steeds deel uit van die Gouden Weg die Leto voor de mens heeft uitgestippeld. Doordat Leto bijna alle specie inhield, en enkel hij wist waar het bewaard werd, volgt na zijn dood de Hongersnood. Nood maakt creatief, en de mensen proberen op alle manieren te overleven. Dit gecombineerd met het verlangen om te reizen en vrij te zijn na duizenden jaren van onderdrukking, leidt ertoe dat er een heuse Verstrooiing van de mens plaats vind. Een immense volksverhuizing en emigratie naar contreien ver voorbij de grenzen van het oude keizerrijk. De mens verspreid zich over het onmetelijke universum. Leto wist dat dit zou gebeuren, en hij had dit zo bedoelt. Omdat de mens nu ineens zoveel verschillende wegen bewandelt op zoveel verschillende plaatsen, is de kans op uitsterving minimaal. De mens put in geen enkel opzicht meer uit één enkele bron.
De climax
Het Ruimtegilde heeft alle ellende overleeft, maar zijn macht is gebroken. In tegenstelling tot de Bene Gesserit. In de periode van 300 jaar tussen deel 4 en 5 nemen de zusters een andere positie in binnen de samenleving. Van een teruggetrokken en mysterieuze orde veranderen zij tot een uitvoerende, gerechtelijke en militaire macht. Ze beheersen planeten en bieden gewicht tegen de totale anarchie van de Hongersnood en Verstrooiing. Ze nemen dus bepaalde verantwoordelijkheden. Deze keuze blijkt uiteindelijk van onschatbare waarde.
De Verstrooiing heeft geleidt tot onoverzichtelijkheid, maar bovenal tot mutaties in menselijke culturen en gedragingen. In deel 5 komt een deel van die veranderde mensen terug naar het oude bekende universum. Eén groepering steekt er met kop en schouders bovenuit: de Achtenswaardige Matres. Zij symboliseren alles wat zowel de Bene Gesserit als Leto II als de auteur zelf ons voor waarschuwen. Impulsief egoïsme. Voor de Matres telt enkel hun eigen leven, en bevrediging van eigen behoeftes is het hoogste goed. De dood van anderen interesseert hun niet, en ze zijn als sprinkhanen die van planeet naar planeet trekken om alle bronnen uit te putten. In die zin wordt een parallelle lijn getrokken met het oude feodale systeem tijden de Pax Corrino. In die tijd heersten de Geslachten over planeten, en al naar gelang hun eigen principes en waardes, konden ze werelden uitputten en achterlaten. Dit was wat bijvoorbeeld de tirannieke Harkonnens deden.
Vreemd genoeg zijn de Achtenswaardige Matres een vrouwenorde. Ze hebben geen enkele eigenschap van dat wat de auteur vrouwen toeschrijft. In deel 6 wordt de mogelijkheid geopperd dat de Matres een verre afstammeling, of beter: aftakking zijn van de Bene Gesserit, maar vooral dat zij feitelijk een reactie zijn op de ondergeschikte rol die vrouwen altijd gespeeld hebben in de menselijke geschiedenis.
In deel 6 komt het hierop neer, dat over het lot van de mensheid twee vrouwenordes vechten. Echter, de terugstroming van mensen uit de Verstrooiing, dus ook de Matres, heeft een sinistere oorzaak. Ze blijken allen op de vlucht te zijn voor een monsterlijke en ondoorgrondelijke Vijand, die zelfs de militaristische Matres niet hebben kunnen stoppen. Hoe deze climax zich verder ontwikkeld wordt helaas niet duidelijk voor de lezer, aangezien de auteur een jaar na het verschijnen van deel 6 overlijdt, in 1986. 20 jaar later zou zijn zoon de verhaallijn voortzetten met nieuwe boeken, maar deze werken halen het oorspronkelijke niveau in geen enkel opzicht.
De auteur, Frank Herbert, laat ons met één cruciale vraag achter, en hij verwacht dat wij die onszelf stellen. Die vraag is deze: bevinden wij mensen ons op onze eigen Gouden Weg naar overleving?
Wie neemt verantwoordelijkheid? Wie maakt, zoals Leto ons zegt, waarlijk keuzes op lange termijn? Wie geeft zijn menselijke egoïsme op voor een hoger doel? Wie durft de onvermijdelijke waarheid onder ogen te zien, dat aan alles een einde komt als we onze ogen niet openen?
Laatst gewijzigd door Kiro op 04 nov 2008, 15:56, 1 keer totaal gewijzigd.
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Twee keer gelezen..lijkt me heel goede samenvatting. Ik hoop dat anderen deze boeken ook gaan lezen..Prettig omdat van alles me weer in herinnering gebracht wordt. Bedankt Vyumae!
Interessant is ook dat de techniek uit de samenleving gebannen is door de butlerse Jihad en daardoor de menselijke mogelijkheden buiten de techniek voor alle ontwikkelingen zorgen in dit universum.
Bene Gesserit met teeltprogramma
Mentat's: Dit zijn menselijke computers (door trainingen)
Vechtmethodes van lichaam en middeleeuwse waptens.
Sociale methodes om vechters te kweken (Saudokar of ziets) op een aparte planeet in dienst van de keizer.
Toekomstvoorspellen is alleen weggelegd voor ruimtegilde en later Paul.
Dit op grond van de specie.
Hiervoor in de plaats komt de toekomstvoorspelling vanuit herinnering aan alle voorouders bij de Bene Gesserit en als rekenkundig model bij de mentats (die enorm veel gegevens kunnen verwerken en dan tot een soort voorspelling kunnen komen)
Ook klonen, zielsverhuizing en nog veel meer komen aan bod..
Mijn idee over de doorlopende lijn is macht en niet zozeer overleven (behalve in functie van macht)
Plot(s) zijn absoluut top!
Dit allemaal voor wie nog niet over de streep zijn om deze boeken te lezen.
Interessant is ook dat de techniek uit de samenleving gebannen is door de butlerse Jihad en daardoor de menselijke mogelijkheden buiten de techniek voor alle ontwikkelingen zorgen in dit universum.
Bene Gesserit met teeltprogramma
Mentat's: Dit zijn menselijke computers (door trainingen)
Vechtmethodes van lichaam en middeleeuwse waptens.
Sociale methodes om vechters te kweken (Saudokar of ziets) op een aparte planeet in dienst van de keizer.
Toekomstvoorspellen is alleen weggelegd voor ruimtegilde en later Paul.
Dit op grond van de specie.
Hiervoor in de plaats komt de toekomstvoorspelling vanuit herinnering aan alle voorouders bij de Bene Gesserit en als rekenkundig model bij de mentats (die enorm veel gegevens kunnen verwerken en dan tot een soort voorspelling kunnen komen)
Ook klonen, zielsverhuizing en nog veel meer komen aan bod..
Mijn idee over de doorlopende lijn is macht en niet zozeer overleven (behalve in functie van macht)
Plot(s) zijn absoluut top!
Dit allemaal voor wie nog niet over de streep zijn om deze boeken te lezen.
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
@Vyumae
Nou ja. Waarom 1e boek iets met het Jodendom te maken zou hebben?
Pff.. Lang geleden.
In eerste plaats: Een woestijnplaneet
Dan: Het er komen: Exodus
Dan: Het overleven
Dan: De verwachting van de komst van de Messias
De profeten.
De vrouwelijke lijn in genetische overerving
Tot zover schiet me wat te binnen.
Maar verder is het zo hybride als de pest natuurlijk. Ik denk dat ik ze maar es ga herlezen en dan hier af en toe posten.
Dan ga ik ook es naar aanleiding wat jij allemaal over etymologie en taal schrijft eens op de taal letten. En op de beginstukjes boven de hoofdstukken..
Ik heb er in ieder geval goeie herinneringen aan:
Spannend en inspirerend.
Nou ja. Waarom 1e boek iets met het Jodendom te maken zou hebben?
Pff.. Lang geleden.
In eerste plaats: Een woestijnplaneet
Dan: Het er komen: Exodus
Dan: Het overleven
Dan: De verwachting van de komst van de Messias
De profeten.
De vrouwelijke lijn in genetische overerving
Tot zover schiet me wat te binnen.
Maar verder is het zo hybride als de pest natuurlijk. Ik denk dat ik ze maar es ga herlezen en dan hier af en toe posten.
Dan ga ik ook es naar aanleiding wat jij allemaal over etymologie en taal schrijft eens op de taal letten. En op de beginstukjes boven de hoofdstukken..
Ik heb er in ieder geval goeie herinneringen aan:
Spannend en inspirerend.
"Eruditie is alleen weggelegd voor loosers".
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
(Umberto Eco: Het Nul-Nummer)
Is dit jouw eigen bevinding? Ik vind hem wel interessant, alleen ben ik het er niet meteen helemaal mee eens. Ja, eigenlijk wel als we alle zes delen in ogenschouw nemen, aangezien de Exodus zoals jij die noemt eigenlijk tussen deel 4 en 5 plaatsvind.In eerste plaats: Een woestijnplaneet
Dan: Het er komen: Exodus
Dan: Het overleven
Dan: De verwachting van de komst van de Messias
De profeten.
De vrouwelijke lijn in genetische overerving
Overleven doet men altijd en overal.
Wat overigens wel zou lijkt te zijn, is dat veel sterk religieus denken ontstaan is in woestijn(achtige) gebieden: Islam, Christendom en Judaïsme. Er lijkt iets mystieks te leven inderdaad.
Over de Messias, dat ben ik met je eens. Alleen heeft de Duinwereld juist een Islamitische tint, en geen Joodse. Zo wordt er gesproken van het Mahdinaat, dus de instelling van de Messias, maar dit is uit de Islam afkomstig. Ook hebben we de Padishah Keizer, waarbij padishah zo'n typische Arabische term is (zoek maar op). Wat betreft de messiasrol van Paul Atreides: de interpretatie van zijn komst wordt gevoed door de missionaria protectiva van de Bene Gesserit. Zij hebben religieuze en hoopvolle verhalen in de Vrijmanse samenleving gepompt. Maar ik zie wel de parallel die je trekt: de Joden zijn klein, onderschat, leven in afzondering, wachten tot de erkenning komt, zijn religieus erg standvastig, hopen op de grote verlossing.
DOEN! Daar ben ik ook mee bezig. Wat vindt jij trouwens van de nieuwe delen die de laatste jaren door Frank Herbert's zoon uitgegeven worden?Maar verder is het zo hybride als de pest natuurlijk. Ik denk dat ik ze maar es ga herlezen en dan hier af en toe posten.
Frank Herbert was niet op zijn achterhoofd gevallen. In tegenstelling tot veel sf- en fanatieauteurs heeft hij niet allerlei namen en termen uit zijn duim gezogen omdat ze 'zo lekker klinken'. Heel veel valt te herleiden, als je maar weet waar je moet zoeken.Dan ga ik ook es naar aanleiding wat jij allemaal over etymologie en taal schrijft eens op de taal letten. En op de beginstukjes boven de hoofdstukken..
Mentat, bijvoorbeeld, is m.i. van het Latijnse mentis: 'geest'.
Kwisatz Haderach is Hebreeuws voor 'verkorting van de weg'
De stad Cartag is een afkorting van Cartago, en die kennen we allemaal nog wel uit de geschiedenislessen.
De naam Atreides is een verbastering van Atreus, de Griekse held (waar ze van zeggen af te stammen).
Axolotltank is van het Midden-Amerikaanse axolotl: een soort salamander-achtig wezentje.
Etc. etc.
Overigens schijnt het zo te zijn dat in de oorspronkelijke Engelse versie, Frank Herbert allemaal dingen in de tekst als zodanig heeft ingebouwd. Zoals haiku en beginletters van zinnen/alinea's die samen een woord vormen. Maar ik heb de Engelse versie nog nooit in handen gehad, dus...
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
Naast de vergelijking met het Jodendom is het ook een van de boeken die door vrijmetselaars/illuminati als blauwdruk gebruikt wordt voor het vormen van de new world order.
Wel vind ik het erg leuke verhalen trouwens.
Wel vind ik het erg leuke verhalen trouwens.
<<Warum willst du dich von uns Allen
Und unsrer Meinung entfernen? >>
- Ich schreibe nicht euch zu gefallen,
Ihr sollt was lernen.
~Goethe
Und unsrer Meinung entfernen? >>
- Ich schreibe nicht euch zu gefallen,
Ihr sollt was lernen.
~Goethe
En dat geldt ook voor de anderen!Hoe denk je trouwens over Tolkien; die van 'In de ban van de ring'?
Dat wast toch ook een taalfanaat staat me bij. Een eigen taal met wortels in het keltisch of zo, of scandinavisch? Weet jij daar meer van?
Een collega was daar erg weg van en zei dat een en ander verloren was gegaan met de vertaling in het nederlands ...
?
Dat wast toch ook een taalfanaat staat me bij. Een eigen taal met wortels in het keltisch of zo, of scandinavisch? Weet jij daar meer van?
Een collega was daar erg weg van en zei dat een en ander verloren was gegaan met de vertaling in het nederlands ...
?
-
Intangible Radjanamadjo
- Posts in topic: 3
- Berichten: 3278
- Lid geworden op: 14 sep 2005, 15:51
- Contacteer:
Ga hier binnenkort nog op reageren, ben nu Children of Dune aan het kijken. Daarvoor al de 3 delen van de serie uit 2000 gezien. Nu nog 2 delen van Children kijken en dan ga ik de uitgebreide uitleg van Vyumae ea lezen!
Er zit iig veel in, en de laatste opmerking van Yopi vind ik zeer zeker gerelateerd aan Dune (maar ook aan eigenlijk vrijwel alle grootse saga's over goed vs kwaad en hoe het leven van een bepaald individu verbonden is met het grotere geheel er om heen, wat te denken van Odyssee/Illias)..
iig bedankt allen voor de tip en Arjen specifiek voor het blijven pushen om het toch maar te gaan kijken
Er zit iig veel in, en de laatste opmerking van Yopi vind ik zeer zeker gerelateerd aan Dune (maar ook aan eigenlijk vrijwel alle grootse saga's over goed vs kwaad en hoe het leven van een bepaald individu verbonden is met het grotere geheel er om heen, wat te denken van Odyssee/Illias)..
iig bedankt allen voor de tip en Arjen specifiek voor het blijven pushen om het toch maar te gaan kijken
The quest is to be liberated from the negative, which is really our own will to nothingness. And once having said yes to the instant, the affirmation is contagious. It bursts into a chain of affirmations that knows no limit. To say yes to one instant is to say yes to all of existence.
-
Eva Lilith
- Posts in topic: 4
- Berichten: 2242
- Lid geworden op: 06 sep 2007, 19:33
- Contacteer:
Yopi schreef (niet aan mij geloof ik...maar dat maakt niet uit):
Zóveel mooier, verfijnder, dieper, betekenisvolle etc. dan de films (die ik trouwens niet slecht vind).
Volgens mij had hij een heel 'eigen' taal ontwikkeld. Een elfentaal ofzo.
Schijnt 'ie ongelofelijk lang mee bezig te zijn geweest.
Ik ben een Tolkien-liefhebber! Fabuleus!
Voor mij één van de ALLERmooiste, schoonste boeken die er bestaan.Hoe denk je trouwens over Tolkien; die van 'In de ban van de ring'?
Dat wast toch ook een taalfanaat staat me bij. Een eigen taal met wortels in het keltisch of zo, of scandinavisch? Weet jij daar meer van?
Zóveel mooier, verfijnder, dieper, betekenisvolle etc. dan de films (die ik trouwens niet slecht vind).
Volgens mij had hij een heel 'eigen' taal ontwikkeld. Een elfentaal ofzo.
Schijnt 'ie ongelofelijk lang mee bezig te zijn geweest.
Ik ben een Tolkien-liefhebber! Fabuleus!
"De afdrukken van de vinger Gods zijn niet altijd identiek." (Stanislaw Jerzy Lec)
Eerst even richting Intang:
Het interessant is dat Duin juist niet zo zwartwit het goede tegenover het kwade zet! Goed is niet alleen goed, en als het al die intentie heeft, dan komt dat ook met een prijs. Zo hebben de Bene Gesserit in wezen een heel goede intentie, namelijk de mensheid begeleiden tot volwassendom (dit zeggen ze zelf), maar ze schrikken niet terug voor religieuze manipulatie en moord om hun doelen te bewerkstelligen. Daarbij verloochenen ze deels hun eigen menselijkheid, want in feite (dat is wat ik erin zie) zijn ze een stoïcijnse orde.
Ook de Atreides zijn niet goed, zoals Luke Skywalker in Starwars dat wel is. Paul, zo heb ik al geschreven, is een egoïst en later een lafaard (wel kort door de bocht, maar ale); zijn zus Alia is compleet geflipt; zijn zoon Leto II wordt een tiran die zelfs historici op de brandstapel gooit voor zijn Gouden Weg.
Wat betreft de kwade partijen uit de Duin-reekst: de Harkonnens zijn niet zo slecht als dat Darth Vader dat in Starwars is. Baron Vladimir Harkonnen is weliswaar nog veel egoïstischer dan Paul of de Padishah Keizer, toch is het een genuanceerd karakter met een kinderlijke angst om te overleven.
Tot slot de Achtenswaardige Maters: zij zijn alles waar het ego maar toe kan leiden als het de vrije loop gaat in kwade zin. Máár, men krijgt een veel diepre indruk van hen als men zich realiseert hóé deze groepering is ontstaan. Dit zijn ze, niet alleen als versmelting van afvallige Bene Gesseritleden en de Vissprekers (de vrouwsoldaten van Leto II), maar bovenal zijn ze een reactie tegen mannelijke onderdrukking (ik verwijs even naar de axolotl-tanks van de Tleilaxu). Heel ironisch is het dan ook dat ze mannen letterlijk tot slaaf maken door middel van seksuele manipulatie.
Dan kom ik 'even' terug op Yopi's vraag:
J R R Tolkien was inderdaad een taalkundige. Ik meen dat hij Engels gestudeerd heeft. Dit valt te merken in zijn werk. Als klap op de vuurpijl heeft hij diverse talen geschapen voor de volkeren van Midden-Aarde (een term rechtstreeks uit de Germaanse mythologie). De Zwarte Taal is die van de Orks, dan zijn er nog enkele elventalen, waaronder het Sindarijns, en ook de dwergen hebben hun eigen taal. Al deze talen hoor je ook terug in de film, m.n. in de muziek. Het zijn 'echte' kloppende talen.
hij heeft zich laten inspireren door het Latijn, Hebreeuws, Keltisch en Oud-Angelsaksisch, en misschien nog wel meer. Misschien ken je de Haradrim, een gemeen woestijnvolk uit het Oosten? Dat is een Hebreeuws klinkende naam. -Im is een mannelijke meervoudsuitgang. Tevens heeft Tolkien de klanken van de talen aangepast op de cultuur van het betreffende volk.
Zo dus een beetje. Ik heb de trilogie op de plank staan, inclusief de Aanhangsels. Daarin is een stuk gewijd aan de talen van Midden-Aarde. Als je er echt belangstelling in hebt, kun je eens in de bieb neuzen, of ik kan een stukje overtypen en op dit forum plaatsen.
Het interessant is dat Duin juist niet zo zwartwit het goede tegenover het kwade zet! Goed is niet alleen goed, en als het al die intentie heeft, dan komt dat ook met een prijs. Zo hebben de Bene Gesserit in wezen een heel goede intentie, namelijk de mensheid begeleiden tot volwassendom (dit zeggen ze zelf), maar ze schrikken niet terug voor religieuze manipulatie en moord om hun doelen te bewerkstelligen. Daarbij verloochenen ze deels hun eigen menselijkheid, want in feite (dat is wat ik erin zie) zijn ze een stoïcijnse orde.
Ook de Atreides zijn niet goed, zoals Luke Skywalker in Starwars dat wel is. Paul, zo heb ik al geschreven, is een egoïst en later een lafaard (wel kort door de bocht, maar ale); zijn zus Alia is compleet geflipt; zijn zoon Leto II wordt een tiran die zelfs historici op de brandstapel gooit voor zijn Gouden Weg.
Wat betreft de kwade partijen uit de Duin-reekst: de Harkonnens zijn niet zo slecht als dat Darth Vader dat in Starwars is. Baron Vladimir Harkonnen is weliswaar nog veel egoïstischer dan Paul of de Padishah Keizer, toch is het een genuanceerd karakter met een kinderlijke angst om te overleven.
Tot slot de Achtenswaardige Maters: zij zijn alles waar het ego maar toe kan leiden als het de vrije loop gaat in kwade zin. Máár, men krijgt een veel diepre indruk van hen als men zich realiseert hóé deze groepering is ontstaan. Dit zijn ze, niet alleen als versmelting van afvallige Bene Gesseritleden en de Vissprekers (de vrouwsoldaten van Leto II), maar bovenal zijn ze een reactie tegen mannelijke onderdrukking (ik verwijs even naar de axolotl-tanks van de Tleilaxu). Heel ironisch is het dan ook dat ze mannen letterlijk tot slaaf maken door middel van seksuele manipulatie.
Dan kom ik 'even' terug op Yopi's vraag:
Je zou het wellicht niet van me verwachten, maar doorgaans heb ik niet zoveel op met het sf- en fantasygenre. Uitzonderingen zijn Duin en In de ban van de Ring. Wat ik goed vind aan Tolkiens werk, is de historie die het bevat. Het is een gelaagde wereld die op een geschiedkundige, mythologische en bovenal literaire manier gebracht wordt. Het is niet zomaar uit de pen gezogen. De parallellen met de Germaanse mythologie is erg sterk, en daarom wordt het hele verhaal dat hij maakt ook aannemelijker, omdat de dingen die hij beschrijft eigenlijk een weergave zijn van hoe mensen ooit in het verleden dachten!Hoe denk je trouwens over Tolkien; die van 'In de ban van de ring'?
Dat wast toch ook een taalfanaat staat me bij. Een eigen taal met wortels in het keltisch of zo, of scandinavisch? Weet jij daar meer van?
Een collega was daar erg weg van en zei dat een en ander verloren was gegaan met de vertaling in het nederlands ...
?
J R R Tolkien was inderdaad een taalkundige. Ik meen dat hij Engels gestudeerd heeft. Dit valt te merken in zijn werk. Als klap op de vuurpijl heeft hij diverse talen geschapen voor de volkeren van Midden-Aarde (een term rechtstreeks uit de Germaanse mythologie). De Zwarte Taal is die van de Orks, dan zijn er nog enkele elventalen, waaronder het Sindarijns, en ook de dwergen hebben hun eigen taal. Al deze talen hoor je ook terug in de film, m.n. in de muziek. Het zijn 'echte' kloppende talen.
hij heeft zich laten inspireren door het Latijn, Hebreeuws, Keltisch en Oud-Angelsaksisch, en misschien nog wel meer. Misschien ken je de Haradrim, een gemeen woestijnvolk uit het Oosten? Dat is een Hebreeuws klinkende naam. -Im is een mannelijke meervoudsuitgang. Tevens heeft Tolkien de klanken van de talen aangepast op de cultuur van het betreffende volk.
Zo dus een beetje. Ik heb de trilogie op de plank staan, inclusief de Aanhangsels. Daarin is een stuk gewijd aan de talen van Midden-Aarde. Als je er echt belangstelling in hebt, kun je eens in de bieb neuzen, of ik kan een stukje overtypen en op dit forum plaatsen.
'Onsterfelijk zijn heeft niets om het lijf; met uitzondering van de mens zijn alle schepsels het, want zij weten niet van de dood af.'
Jorge Luis Borges
Jorge Luis Borges
-
Verwijderde gebruiker
Dan wil ik je voor sciencefictionlectuur de Hainish Cycle van Ursula Le Guin aanraden. Uit die serie spraken The Left Hand of Darkness en The Dispossessed mij erg aan. Voor fantasylectuur kan je de Aardzee-serie van haar lezen, maar die vond ik zelf minder scherp als de Hainish Cycle.Vyumae schreef:Je zou het wellicht niet van me verwachten, maar doorgaans heb ik niet zoveel op met het sf- en fantasygenre.
Je MOET dit een keer als luisterboek horen Eva. Echt.Eva Lilith schreef:Yopi schreef (niet aan mij geloof ik...maar dat maakt niet uit):Voor mij één van de ALLERmooiste, schoonste boeken die er bestaan.Hoe denk je trouwens over Tolkien; die van 'In de ban van de ring'?
Dat wast toch ook een taalfanaat staat me bij. Een eigen taal met wortels in het keltisch of zo, of scandinavisch? Weet jij daar meer van?
Zóveel mooier, verfijnder, dieper, betekenisvolle etc. dan de films (die ik trouwens niet slecht vind).
Volgens mij had hij een heel 'eigen' taal ontwikkeld. Een elfentaal ofzo.
Schijnt 'ie ongelofelijk lang mee bezig te zijn geweest.
Ik ben een Tolkien-liefhebber! Fabuleus!
Tenminste: Je houdt toch van luisterboeken?
-
Eva Lilith
- Posts in topic: 4
- Berichten: 2242
- Lid geworden op: 06 sep 2007, 19:33
- Contacteer:
Yopi schreef:
En ik heb de drie delen twee keer als luisterboek beluisterd. Volgens mij had ik dat een keertje verteld aan je, dat ik met dat luisterboek in mijn tentje in de eenzaamheid van de Noord-Scandinavische wildernis lag, en dat dat al met al wel een indrukwekkende gebeurtenis was, door de verlatenheid daar, het aardedonker, de nachtgeluiden van de natuur én het verhaal.....
Ja, maak ik véél gebruik van.Je MOET dit een keer als luisterboek horen Eva. Echt.
Tenminste: Je houdt toch van luisterboeken?
En ik heb de drie delen twee keer als luisterboek beluisterd. Volgens mij had ik dat een keertje verteld aan je, dat ik met dat luisterboek in mijn tentje in de eenzaamheid van de Noord-Scandinavische wildernis lag, en dat dat al met al wel een indrukwekkende gebeurtenis was, door de verlatenheid daar, het aardedonker, de nachtgeluiden van de natuur én het verhaal.....
"De afdrukken van de vinger Gods zijn niet altijd identiek." (Stanislaw Jerzy Lec)
Wie is er online
Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 19 gasten