Schopenhauer

[yopi]

Arjen

Dan spreekt hij zichzelf tegen

Nee.
Het gaat om overdraagbaarheid. Dat is alleen mogelijk in 'De wil als voorstelling'

[yopi]

Zie je dan geen verschil tussen eenheid ervaren en eenheid denken.
En hoe on-grappig is kwetsbaarheid tussen eenheid denken en eenheid ervaren. Tussen afgescheidenheid en niet afgescheidenheid. Een onmogelijkheid die ervaring van eenheid:
En daar zat het volgende discussiepunt: innerlijkheid=gevoel.
Jij wilde S. daar tussen zetten.

Dus toch maar op gevoel topiccen en S. laten rusten? Wat denk je daar van?

[yopi]

Eenheids ERVARING is alleen solipsistisch mogelijk. Naar mijn idee heb je dat zelf ook al een paar keer op z'n minst gesuggereerd.

[Arjen]

Arjen

Dan spreekt hij zichzelf tegen

Nee.
Het gaat om overdraagbaarheid. Dat is alleen mogelijk in 'De wil als voorstelling'

Begrijp je mijn argument eigenlijk wel?

Zie je dan geen verschil tussen eenheid ervaren en eenheid denken.
En hoe on-grappig is kwetsbaarheid tussen eenheid denken en eenheid ervaren. Tussen afgescheidenheid en niet afgescheidenheid. Een onmogelijkheid die ervaring van eenheid:
En daar zat het volgende discussiepunt: innerlijkheid=gevoel.
Jij wilde S. daar tussen zetten.

Dus toch maar op gevoel topiccen en S. laten rusten? Wat denk je daar van?

Wat jij wil, maar ik denk dat wat jij ziet niet in Schopenhauers werk aanwezig is. Daar complimenteer ik je op. Je zou daarom zijn woorden los moeten laten zodat je verder kunt kijken. Wat dat betreft lijkt het me alleen maar goed om erop los te topiccen.

Eenheids ERVARING is alleen solipsistisch mogelijk. Naar mijn idee heb je dat zelf ook al een paar keer op z'n minst gesuggereerd.

Dit is niet waar. Eenheidservaringen kunnen ook bestaan bij gescheiden objecten. Dit is in ieder geval de redenatie waarmee mensen die openlijk voor die ervaringen zijn uitgekomen jarenlang (en nog steeds naar ik meen) opgesloten worden. Als er inderdaad geen eenheid bestaat zoals jij suggereerd moet je toch tenminste dit inzien.

[yopi]

Ik vind dat dit topic over S. moet blijven gaan.

Aangezien ik geen eigen filosofie heb (alles gejat, zoals ik al vaker gezegd heb) is het lastig die naar voren te brengen.
Andere filosofen zijn wat mij betreft als een kluwen derde personen aanwezig bij mijn manier van topiccen. In het begin op dit forum zette ik er steeds die namen bij en ook: 'denk ik', als dat zo uitkwam.
Maar ik heb ook steeds gezegd dat het vervelend wordt om overal 'denk ik' achter te zetten. Dus beide doe ik niet vaak meer.

Het enige 'eigene' wat ik zo even kan bedenken staat in 1 van mijn eerste posts:

Uitgangspunt voor filosoferen voor mij (voorlopig):
Denken begint altijd ergens mee, en hoort dus daarom na verloop van tijd terug te keren bij de oorspronkelijke aanleiding.

Probleem: Hoe te voorkomen als je samen met anderen ergens over begint in oeverloosheid te eindigen. en dan natuurlijk niet in praktische oplossingen onder te gaan. (wel zo praktisch weliswaar).
Zeg maar: resultaat gericht.

Voorlopige mogelijkheden:
1. Terugzoeken aanleiding tot vragen (expliciet maken door door te vragen op elkaar {zelfkennis is moeilijk})
2. Wat leeft er aan geinternaliseerde antwoorden, brokstukken kennis enzovoort (ook expliciet maken)
3. Discipline

Vanuit 1. vraag ik naar je ervaring, niet naar je mening
Vanuit 2: Probeer ik bij jou en mezelf op te sporen.
3: ---
Daar tussen piept vanzelf ons beiden inspiratie er wel door.

[Arjen]

Ik vind dat dit topic over S. moet blijven gaan.

Ik ook, maar dan moeten we beiden de tegenwoordigheid van geest behouden om ontopic te blijven.

Aangezien ik geen eigen filosofie heb (alles gejat, zoals ik al vaker gezegd heb) is het lastig die naar voren te brengen.

We zijn allemaal toch aapies? Die apen na. Toch aap je van allerlei verschillende mensen na. Dat bewijst dat het je eigen mengelmoesje is geworden. Dat is wat ik een eigen mening/filosofie zou noemen.

Andere filosofen zijn wat mij betreft als een kluwen derde personen aanwezig bij mijn manier van topiccen. In het begin op dit forum zette ik er steeds die namen bij en ook: 'denk ik', als dat zo uitkwam.
Maar ik heb ook steeds gezegd dat het vervelend wordt om overal 'denk ik' achter te zetten. Dus beide doe ik niet vaak meer.

Suit yourself, ik struikel daar niet zo over. Wel struikel ik daarover als je vervolgens mij precies dit gaat verwijten. Dan zet ik een spiegeltje neer. Me dunkt dat we beiden ook slechts mensen zijn met hun eigen tekortkomingen. Juist daarom vind ik fora zo leuk: je leert nog eens wat en je komt jezelf nog eens tegen. Een nadeel vind ik echter dat onbegrip vaak ten koste gaat van de sfeer. Laten we hier beiden voor waken.

Het enige 'eigene' wat ik zo even kan bedenken staat in 1 van mijn eerste posts:

Uitgangspunt voor filosoferen voor mij (voorlopig):
Denken begint altijd ergens mee, en hoort dus daarom na verloop van tijd terug te keren bij de oorspronkelijke aanleiding.

Dat is helemaal waar. Het heeft een "oorzaak". Het terugkomen op een bepaald punt is de "telos" van die gedachte. Overigens is dit waarom ik meldde dat logaritmen ee "doel" hebben. Maar dat moeten we daar bespreken denk ik.

Probleem: Hoe te voorkomen als je samen met anderen ergens over begint in oeverloosheid te eindigen. en dan natuurlijk niet in praktische oplossingen onder te gaan. (wel zo praktisch weliswaar).
Zeg maar: resultaat gericht.

Mijn oplossing is deze: door middel van inductief redeneren metafysisch naar de onderwerpen kijken. Dan kunnen algemene regels verzonnen worden. Daarna bekijk ik meestal ook de waarde van de gedachte vanuit transcendentaal oogpunt.

Voorlopige mogelijkheden:
1. Terugzoeken aanleiding tot vragen (expliciet maken door door te vragen op elkaar {zelfkennis is moeilijk})
2. Wat leeft er aan geinternaliseerde antwoorden, brokstukken kennis enzovoort (ook expliciet maken)
3. Discipline

In dit geval zou ik de gum pakken en daarna kijken hoe of wat.

[yopi]

Nou..dat 123 zit niet zo voor in mijn hoofd hoor. Zie ik meestal achteraf in mijn manier van doen als ik terugkijk op die manier..

Dat verwijt snap ik ook niet.

Ik geef hierboven aan waarom ik naar ervaring vraag:
Welke ervaring heeft je denken in werking gezet: het begin dus. Anders komen we nooit verder met welles en nietes over eenheid, al en dat soort leuke dingen.

Mijn oplossing is deze: door middel van inductief redeneren metafysisch naar de onderwerpen kijken. Dan kunnen algemene regels verzonnen worden. Daarna bekijk ik meestal ook de waarde van de gedachte vanuit transcendentaal oogpunt.

Snap ik niet helemaal en zou ik wel als topic willen zien.
(om er hier niet op in te gaan)
Ik probeer in ieder geval pijnpunten in het filosoferen tussen ons twee te doorbreken. Zoiets is met jou en Zizzy ook aan de gang (dacht ik )

Naah...verder maar weer..

[Arjen]

Dat verwijt snap ik ook niet.

Dit moeten we in pb's doen.

Ik geef hierboven aan waarom ik naar ervaring vraag:
Welke ervaring heeft je denken in werking gezet: het begin dus. Anders komen we nooit verder met welles en nietes over eenheid, al en dat soort leuke dingen.

Meerdere ervaringen eigenlijk. Me dunkt dat dit een ander topic zou moeten zijn (eentje over het Arjen-isme).

Ik probeer in ieder geval pijnpunten in het filosoferen tussen ons twee te doorbreken. Zoiets is met jou en Zizzy ook aan de gang (dacht ik )

Ik vraag me eerlijk gezegd af wat ik precies doe wat al dit tot gevolg heeft behalve dat ik ervaringen ken waar ik ook achter sta die ik niet kan verklaren. Maar dat lijkt me ook een ander topic.

[yopi]

Arjenstoteles Arjen-isme gaat voorlopig in de ijskast (of blijft die ook bij kamertemperatuur wel in stand?? ) gezien wat er elders loskomt.

[Eddie Coppens]

Ik dacht, ik maak een rubriek 'Schopenhauer ' aan maar merkte dat die al bestond.
Om het aantal entiteiten niet onnodig te vermeerderen (Ockham) brei ik wat verder aan deze rubriek.

Recensie 'Bespiegelingen over levenswijheid' door Heleen Pott - 22 november 1991

Zijn leven lang koesterde Arthur Schopenhauer een diepe minachting voor universiteitsfilosofen. "Kopfverderber' noemde hij ze, lieden die niet voor maar van de wijsbegeerte leven en die op professoraten jagen in plaats van op de waarheid.

Als ik voor mijn tijdgenoten nog steeds een soort maanmannetje ben, schreef hij op late leeftijd, dan komt dat door mijn collega-wijsgeren. Die zijn aangesteld om richting te geven aan de openbare meningsvorming, maar schrijven kunnen ze niet en hun voordracht schuifelt voort in een weifelende koorddanserspas, doodsbang om de grond te raken. In plaats van hun vak uit te oefenen bedrijven ze hegelarij. Voor de wereld zoals die ons concreet en aanschouwelijk is gegeven, hebben ze geen enkele belangstelling - liever zitten ze wat te goochelen met abstracties: het Zijn, het Worden, het Absolute, De Geest, het Oneindige. Daar bouwen ze mooie systemen van - louter woordkastelen, opgetrokken uit lucht. Heel hun filosofie is eigenlijk niets anders dan een veredeld bellen blazen.

Schopenhauer is al over de zestig als hij deze woorden opschrijft: een verbitterde oude man, doodgezwegen door de academische filosofie, genegeerd door het Duitse publiek. De hooggespannen verwachtingen die hij koesterde van zijn meesterwerk, Die Welt als Wille und Vorstellung, zijn de bodem ingeslagen; de belofte aan zijn uitgever: “dit boek wordt de aanleiding voor minstens honderd andere”, is niet ingelost. Zijn boodschap is misschien ook te controversieel: hij vindt dat de complete westerse wijsbegeerte aan een drastische revisie toe is. Tot dusver heeft ze van het hogere naar het lagere geredeneerd, van een goddelijke, rationele Geest naar de alledaagse werkelijkheid. Schopenhauer stelt voor om andersom te werk te gaan en de wereld niet langer vanuit een rationele logos te begrijpen, maar vanuit een redeloze wil-om-te-leven, een doffe levensdrang die de wereld regeert en die het bestaan tot een strijdtoneel maakt, een oorlog van allen tegen allen.

Het schandaal van de filosofie is volgens hem dat Hegel en zijn epigonen voor die universele oorlog principieel blind zijn: in hun begripsdelirium verwarren ze de harmonieuze, verheven sfeer van het denken met de werkelijkheid. Zo zien zij na elke historische katastrofe de Vrijheid weer een ferme stap vooruit doen. In werkelijkheid echter, aldus Schopenhauer, laten heden en verleden slechts een herhaling van steeds dezelfde doelloze slachtingen zien. De geschiedenis kent geen vooruitgang en het menselijk bestaan geen happy ending; waarheid, goedheid en schoonheid zijn toevalligheden - leugen, bedrog en lelijkheid, lijden, ziekte en dood spiegelen het ware gezicht van de wereld.

Na de presentatie van deze weinig opbeurende gedachten in 1819 wacht Schopenhauer hoopvol op applaus, maar het blijft akelig stil. Van zijn hoofdwerk zijn tien jaar na verschijning nauwelijks exemplaren verkocht, zodat het ten slotte in de papiermolen eindigt. Ook de vete met zijn idealistische collega's verliest hij: omdat hij hardnekkig op hetzelfde tijdstip college wenst te geven als de populaire Hegel, komt er geen student opdagen en wordt zijn universitaire carrière een jammerlijke mislukking. Hij wendt zich vol wrok af van de academische wereld en publiceert voortaan uitsluitend voor het grote publiek, in een steeds anekdotischer stijl die bedenkelijk in de buurt komt van borreltafelfilosofie. De drie "bellenblazers': Fichte, Schelling en Hegel, blijft hij nog tientallen jaren achtervolgen met jaloerse scheldpartijen, alsof er buiten de universiteit geen echt leven voor hem mogelijk is. Met de roerselen van zijn tijd wil hij niets te maken hebben. Wanneer in het revolutiejaar 1848 het volk de barricades beklimt om de roep om vrijheid en democratie kracht bij te zetten, stelt hij zijn huis open voor de Oostenrijkse soldaten en leent hun dankbaar zijn operakijker, zodat zij beter op het gepeupel kunnen mikken.

Tussen Schopenhauer, geboren in 1788, en Hegel, geboren in 1770, ligt nauwelijks een generatie verschil. Maar terwijl Hegel nog in menig opzicht tot de Romantiek hoort, is Schopenhauer de boodschapper van een nieuw tijdperk. Dit verklaart het late tijdstip van zijn roem: pas na 1848, als het hemelbestormend enthousiasme van de Duitse idealisten voorbij is, is de tijd rijp voor zijn illusieloze wereldbeeld. In 1851 verschijnt zijn "filosofie voor het volk', de Parerga und Paralipomena, letterlijk: bijwerkjes en restanten, waarin ook de Bespiegelingen over levenswijsheid zijn opgenomen. Tot Schopenhauers onuitsprekelijke voldoening wordt het boek een bestseller en hijzelf eindelijk beroemd.

De Bespiegelingen over levenswijsheid bevatten een lange reeks wenken voor het dagelijks leven en zijn vooral een spiegel van Schopenhauers eigen, enigszins fobische persoonlijkheid. In vergelijking met de radicaliteit van zijn jeugdwerk kan men ze haast mild noemen. Zijn pessimisme wordt hier getemperd door overwegingen van praktische aard. Had de jonge Schopenhauer nog geschreven dat er slechts één aangeboren vergissing is: dat wij hier op aarde zijn om gelukkig te worden - de oude Schopenhauer geeft een aantal aanwijzingen hoe men het geluk alsnog deelachtig wordt. Somber is hij gebleven: de gedachte dat vreugde slechts bestaat als de afwezigheid van verdriet speelt de hoofdrol. De eerste les van zijn "eudemonologie' is daarom dat onder gelukkig leven enkel "minder ongelukkig leven' dient te worden verstaan. Het bestaan immers is er geenszins om genoten te worden: men moet zich er doorheen slaan en het is de troost van de oude dag, dat de klus geklaard is. Het beste dat het leven te bieden heeft is dat het rustig verloopt: hoe minder prikkeling van de wil, hoe minder leed. Wie verstandig is offert genot op om leed te ontgaan. Het dichtst bij de waarheid is degene die zijn leven als een soort hel beschouwt en er slechts op bedacht is zich van een brandvrij kamertje te verzekeren.

Veel van deze Biedermeier-inzichten heeft Schopenhauer ontleend aan filosofen als Aristoteles: matigheid en "niet te veel' zijn de trefwoorden. Wees voorzichtig met alles. Vermijd alle excessen en uitspattingen, alle heftige gemoedsbewegingen, alle te grote of te langdurige geestelijke inspanning; houd in alles maat; zorg ervoor niet teveel te hopen en te verwachten, voorkom teleurstellingen, onderneem niets dat je niet aankunt, pas op met vrouwen.

Een ander thema, het streven naar autarkie, heeft behalve aan de Stoa ook het een en ander te danken aan het werk van de bewonderde zeventiende-eeuwer Baltasar Gracián. Alleen wie uitsluitend van zichzelf afhankelijk is kan volmaakt gelukkig zijn, zegt Schopenhauer. Van anderen hoeft men in geen geval veel te verwachten, en dat geldt voor alles wat van buiten komt. Wees voorzichtig, houd afstand, laat niemand te dicht bij komen, want de mensen zijn niet te vertrouwen. Onbedoeld komisch zijn de talloze passages waar de denker vanuit de hoogte van zijn genie omlaag kijkt op zijn medemensen en zich opwindt over hun stuitende onbenulligheid, hun innerlijke leegte en hun onverdragelijke gewoonte om bij elke gelegenheid met vingers of voorwerpen een ritmisch getrommel of getik voort te brengen. De wijsgeer weet zich omgeven door een stoet van geestelijk minder vermogende sherpa's, die hij op zijn eenzame levensweg allemaal achter moet laten. Toch is het maar goed dat deze "anderen' er zijn, want alle zielsgenot is daarin gelegen dat er mensen bestaan in vergelijking met wie men zich trots kan voelen, zegt Schopenhauer Hobbes na; wat voor het lichaam warmte is, is voor de geest het weldadige gevoel van superioriteit.

Behalve door sociale fobieën wordt de bejaarde filosoof ook door fysieke angsten gekweld. Negentig procent van ons geluk is gebaseerd op een goede gezondheid, aldus Schopenhauer, die zijn hele leven een hypochonder is geweest en zich ook op latere leeftijd dagelijks onderwerpt aan een streng regime van koude baden en urenlange wandelingen. Maar de overige tien procent hangt af van ons vermogen om overlast door de medemens te mijden, voegt hij er snel aan toe.

Het is een ironie van het lot dat filosofen vaak bewonderd worden om hun zwakste produkten. Zo wordt Nietzsche onveranderlijk geïdentificeerd met zijn larmoyante Uebermensch, is Heidegger bij de buitenwacht bekend door zijn reactionaire analyses van het technische tijdperk, niet door zijn kritiek op Husserls fenomenologie, en leest men van Schopenhauer de populaire Parerga, niet zijn eigenlijke metafysische hoofdwerk. Toch zou het aardig zijn als een uitgever ook dat hoofdwerk eens liet vertalen, want in werkelijkheid reikt het belang van deze filosoof veel verder dan zijn bittertafelcauserieën. Hij is de eerste denker in de geschiedenis die niet meer filosofeert met als thematisch uitgangspunt God of de universele Rede, maar vanuit de wereld van de dagelijkse ervaring. Metafysica is bij Schopenhauer getransformeerd in een theorie van die ervaring als geheel, zonder een vertrekpunt in iets hogers en absoluuts. Daarmee veroorzaakt hij een revolutie in het denken, die via Nietzsche rechtstreeks naar de hedendaagse wijsbegeerte voert. Want in Nederland mag "metafysica' dan vaak worden geassocieerd met de exploratie van mystiek-spirituele ruimtes voorbij ons alledaagse bewustzijn, op zoek naar een grondeloos Zelf - internationaal dankt deze discipline haar populariteit juist aan het feit dat ze haar heil niet langer in een "jenseits' zoekt. In de metafysica is afstand genomen van vroegere uitstapjes naar transcendente werkelijkheden; naar definitieve antwoorden wordt niet langer gezocht. Er is niets meer dat de filosofie een boven de bestaande wereld uitgrijpend inzicht kan garanderen - die wereld zal in plaats daarvan telkens opnieuw beschreven en geïnterpreteerd moeten worden, in telkens nieuwe verhalen.

Sinds Schopenhauer is de filosofische hemel leeg, het denken dakloos; en wij moeten nog steeds wennen aan de situatie dat er geen zinvolle, speciaal voor ons ontworpen kosmos meer is waarin wij ons geborgen weten, dat onze rationaliteit het toevalsprodukt is van een blind evolutieproces en dat wij stuk voor stuk maar één zekerheid hebben: binnen afzienbare tijd zullen wij er niet meer zijn.

De laatste alinea toont wat mij voor Schopenhauer innam. De impressie die al zo lang aan mijn hart knaagde werd hier, stout en helder, verwoord.
Overigens heeft hij wel tal van kleine kanten, onze Arthur, Ik denk niet dat we ooit vrienden hadden kunnen worden...

[Verwijderde gebruiker]

...
Het zal wel komen omdat ik zoveel diepte lees in Hegel, al weet je nooit zeker of je het goed begrijpt, maar Schopenhauer is daarbij zo plat als een dubbeltje. En succes is dan niet de verdienste van het werk, maar omdat er zoveel meer platdenkers kwamen. Bij gelijke zeilboten wint diegene met het meeste wind in de zeilen, meer geluk dan wijsheid.

Ik deel dan vooral in het pessimisme van steeds meer voor de geest ontoegankelijke mensen, wiens lot verschrikkelijk moet zijn.

[Eddie Coppens]

Ik deel dan vooral in het pessimisme van steeds meer voor de geest ontoegankelijke mensen, wiens lot verschrikkelijk moet zijn.

Bedoel je Hegel's 'Wereldgeest'?

[Verwijderde gebruiker]

ik ben net tot het hoofdstuk “Geest”, een moeizaam proces dit boek. Wel een lekkere kluif. Schopenhauer is meer muizenjacht, als je begrijpt wat ik bedoel.

[Eddie Coppens]

bedankt voor je teksten en uitleg

Als ik iets kan betekenen, graag!

Schopenhauer is meer muizenjacht

Ik vind dat je het hoofdwerk van Hegel moet vergelijken met het hoofdwerk van Schopenhauer 'De wereld als wil en voorstelling'. Naar het schijnt zijn die twee qua gewicht wel equivalent. Zelfs Bertrand Russell in zijn 'Geschiedenis der westerse filosofie', hoewel hij zacht uitgedrukt weinig sympathie heeft voor S. als mens, vindt zijn filosofie 'van grote betekenis als mijlpaal in het historische ontwikkelingsproces'. Bryan Magee, die in zijn 'Bekentenissen van een filosoof' het vrijwel steeds met Russell oneens is, is zelfs nog lyrischer in zijn beoordeling. Niet van de mens S. natuurlijk, het was wel een hurk.
Voor alle duidelijkheid: Ik heb kritiek op zowel Hegel als op Schopenhauer. Niet dat zij zich dààr iets van aantrekken...
Ik moet die twee aartsvijanden en hun geestesgenoten in detail gaan bestuderen voor mijn volgend epistel. Alle suggesties hiervoor zijn welkom.
Weer typisch: ik moet het slot van 'Parmenides' nog afbreien maar mijn gedachten zitten al bij het volgend project. Wie dwingt me om mijn werk af te maken?

[Verwijderde gebruiker]

Hallo Eddie,

Wat ik bedoelde met filosofie als kluif, of filosofie als muizenjacht, is dat ze de beoefenaar meer hond of kat maken, een huisdier, en wat veraf zijn van de menselijke waardigheid die een Immanuel Kant beschrijft.

Deontologie (van Kant) en utilitarisme (van Bentham) worden echter zelf ook weer als twee te onderscheiden “menselijke” bezigheden voor filosofie beschouwd. Maar dan is het als minder “tijdverdrijf”.

We wachten gewoon af wat je beslissen gaat qua teksten. Alles is goed. Maar een soort logische stappen zijn wel welkom.