Determinisme vs. vrije wil

[Leonardo]

Als het universum op te delen zou zijn in delen die geen enkele verbinding hebben met de andere delen, dan zouden deze delen 'universa' op zich zijn. Derhalve moet alles in het ons bekende universum dat er deel van uitmaakt, verbonden zijn met al het andere erin.

Omdat het wezen van elementaire deeltjes is dat ze niet feitelijk bestaan, maar slechts uit waarschijnlijkheden, is alles noodzakelijkerwijs op een waarschijnlijke manier met elkaar verbonden. Dit wil zeggen dat alles niet vast bepaald is/kan zijn.

Je kunt de vraag stellen hoe alles met elkaar verbonden is. Zijn de waarschijnlijkheden in principe vastliggende feiten die zich voordoen als waarschijnlijk?? De kwantumfysici zijn het erover eens dat dit niet zo is, dat alles in wezen onbepaald is! Maar laten we de mogelijkheid bekijken dat het beginpunt en het eindpunt van de geschiedenis van het universum vastliggen. Dan kan er sprake zijn van onbepaaldheid daartussenin! Echter, alle onbepaaldheden bij elkaar genomen, bij elkaar opgeteld, moeten voldoen aan de begin- en eindvoorwaarde!

Je kunt dit zien als het verloop van een grote 'trilling'. Er zijn voorwaarden aanwezig waarbinnen de waarschijnlijkheden kunnen en mogen opereren. Min of meer als golven in een mechanische veer; de begin- en eindpunten van de veer zijn bevestigd, en de golven erin mengen met elkaar. Omdat de veer het totale universum vertegenwoordigt, waarin alle golven met alle andere golven samenhangen, is de uitslag op elke plek op de veer (het universum) op elk tijdstip schijnbaar willekeurig, omdat deze het gevolg is van alle golven op alle tijden in het universum!

Het probleem is dus dat we de golven op een bepaalde plek op een bepaald moment niet kunnen bepalen, omdat deze samenhangt met het gehele universum!!

Als de waarschijnlijkheden namelijk in wezen en volkomen onbepaald zouden (mogen) zijn, dan zou er geen verband bestaan tussen de ene actie en de andere, dan zouden er zelfs geen natuurwetten zijn!

Dus mijn conclusie is dat het de holistische aard van het universum is (in de zin van dat alles met elkaar samenhangt) die de onbepaaldheid van de deeltjes erin mogelijk maakt, of de schijn van onbepaaldheid opwekt.

Een kanttekening is dat de connectie van deeltjes in ruimtetijd zich hooguit kan voordoen met de snelheid van het licht. Dat wil dus zeggen dat de beperking van de lichtsnelheid ervoor zorgt dat niet alles onmiddellijk met alles verbonden is. Sterker nog, het zou goed kunnen dat bepaalde delen van het universum wel met een bepaald deeltje verbonden zijn, en andere delen niet! En dit hoeft niet eens permanent te zijn, maar kan variëren met de tijd. Dit maakt de zaak complex. Ik zie dat als één van de redenen waarom kwantummechanica niet met de relativiteitstheorie verenigbaar is of lijkt.

[Leonardo]

Ik had dit vandaag toevallig geschreven en was niet van plan het te plaatsen, maar gezien de discussie die nu gaande is in het topic 'vrije wil', heb ik besloten het toch te plaatsen. Alle reacties zijn natuurlijk welkom.

[TheGreatOldOne]

Door de inflatie net na de Big Bang zijn er delen van het universum die niet zichtbaar zijn. Er is daarmee geen "communicatie" met dat deel geweest, maar de natuurwetten zijn bij het begin van de Big Bang wel "vastgelegd".

Voordat ik verder erop in ga: heb je veel kennis van cosmologie?

[memeticae]

(...) maar de natuurwetten zijn bij het begin van de Big Bang wel "vastgelegd".

Heheh: "vastgelegd".

Is het niet zo dat uit die vastlegging moest volgen dat het universum een "grote inflatie" had meegemaakt? Anders klopten de "vastleggingen" niet meer?
Is het niet wonderschoon hoe de natuur zich schikt in die "vastleggingen" en zich er gewillig aan onderwerpt?

Zo maar een gedachte hoor, die opplopt tijdens het lezen van jouw schrijven. Ik heb er verder niet over nagedacht.

[TheGreatOldOne]

(...) maar de natuurwetten zijn bij het begin van de Big Bang wel "vastgelegd".

Heheh: "vastgelegd".

Is het niet zo dat uit die vastlegging moest volgen dat het universum een "grote inflatie" had meegemaakt? Anders klopten de "vastleggingen" niet meer?
Is het niet wonderschoon hoe de natuur zich schikt in die "vastleggingen" en zich er gewillig aan onderwerpt?

Zo maar een gedachte hoor, die opplopt tijdens het lezen van jouw schrijven. Ik heb er verder niet over nagedacht.

De natuur onderwerpt zich niet aan die vastleggingen, de natuur komt voort uit die vastleggingen.
En natuurlijk volgt uit die natuurwetten dat de inflatie moest plaatsvinden.

Als de natuurwetten anders waren geweest, zou het leven (indien nog mogelijk) in het heelal er heel waarschijnlijk anders uit hebben gezien.

[Leonardo]

Nee, ik weet niet veel van kosmologie, maar ben wel geïnteresseerd in Natuurkunde, met name in kwantummechanica.

[TheGreatOldOne]

Als het universum op te delen zou zijn in delen die geen enkele verbinding hebben met de andere delen, dan zouden deze delen 'universa' op zich zijn. Derhalve moet alles in het ons bekende universum dat er deel van uitmaakt, verbonden zijn met al het andere erin.

In het ons zichtbare universum (dat elke seconde groter wordt) is alles in zoverre met elkaar verbonden dat alles zichtbaar is. De probabiliteitsgolf van een deeltje zou theoretisch tot de andere kant van het zichtbare universum kunnen gaan, maar ik weet niet of we daar nu serieus rekening mee moeten houden. Net zoals de mens eigenlijk een golf is: enorm interessant in de theorie, maar het heeft feitelijk geen toepassing.

Omdat het wezen van elementaire deeltjes is dat ze niet feitelijk bestaan, maar slechts uit waarschijnlijkheden, is alles noodzakelijkerwijs op een waarschijnlijke manier met elkaar verbonden. Dit wil zeggen dat alles niet vast bepaald is/kan zijn.

Ik weet niet of noodzakelijkerwijs alles met elkaar verbonden is. Denk aan neutrino's. Je zou kunnen zeggen dat alles een oorzakelijk verband heeft dat teruggaat tot de Big Bang (met quantum mechanische effecten duidelijk zichtbaar in de eerste momenten van het heelal, maar daarna niet meer relevant?).

Je kunt de vraag stellen hoe alles met elkaar verbonden is.

Ik denk dat je eerst de vraag moet beantwoorden of alles met elkaar verbonden is, voordat je die vraag mag stellen.

Zijn de waarschijnlijkheden in principe vastliggende feiten die zich voordoen als waarschijnlijk?? De kwantumfysici zijn het erover eens dat dit niet zo is, dat alles in wezen onbepaald is! Maar laten we de mogelijkheid bekijken dat het beginpunt en het eindpunt van de geschiedenis van het universum vastliggen. Dan kan er sprake zijn van onbepaaldheid daartussenin! Echter, alle onbepaaldheden bij elkaar genomen, bij elkaar opgeteld, moeten voldoen aan de begin- en eindvoorwaarde!

Wat bedoel je met onbepaaldheden?

Misschien mondt het heelal wel uit in een "heat death", of volgt er juist een Big Bang na de "heat death"
http://en.wikipedia.org/wiki/Heat_death_of_the_universe

Je kunt dit zien als het verloop van een grote 'trilling'. Er zijn voorwaarden aanwezig waarbinnen de waarschijnlijkheden kunnen en mogen opereren. Min of meer als golven in een mechanische veer; de begin- en eindpunten van de veer zijn bevestigd, en de golven erin mengen met elkaar. Omdat de veer het totale universum vertegenwoordigt, waarin alle golven met alle andere golven samenhangen, is de uitslag op elke plek op de veer (het universum) op elk tijdstip schijnbaar willekeurig, omdat deze het gevolg is van alle golven op alle tijden in het universum!

Bronvermelding of onderbouwing?

Het probleem is dus dat we de golven op een bepaalde plek op een bepaald moment niet kunnen bepalen, omdat deze samenhangt met het gehele universum!!

Bedoel je het gehele universum of het zichtbare universum? Zou dit een verschil voor jouw redenering maken!

Een kanttekening is dat de connectie van deeltjes in ruimtetijd zich hooguit kan voordoen met de snelheid van het licht. Dat wil dus zeggen dat de beperking van de lichtsnelheid ervoor zorgt dat niet alles onmiddellijk met alles verbonden is. Sterker nog, het zou goed kunnen dat bepaalde delen van het universum wel met een bepaald deeltje verbonden zijn, en andere delen niet! En dit hoeft niet eens permanent te zijn, maar kan variëren met de tijd. Dit maakt de zaak complex. Ik zie dat als één van de redenen waarom kwantummechanica niet met de relativiteitstheorie verenigbaar is of lijkt.

Doel je nu op quantum entanglement?

Ik vind jouw redenering interessant, maar zou de diverse aspecten graag wat uitgewerkt zien.

[memeticae]

De natuur onderwerpt zich niet aan die vastleggingen, de natuur komt voort uit die vastleggingen.
En natuurlijk volgt uit die natuurwetten dat de inflatie moest plaatsvinden.

Als de natuurwetten anders waren geweest, zou het leven (indien nog mogelijk) in het heelal er heel waarschijnlijk anders uit hebben gezien.

Nja, dan hebben we het misschien wel over hetzelfde:

Een natuur, legt/legde zich vast.
Bij andere wetten gelden weer andere Naturen, ondetecteerbaar voor ons, immers De Natuur voldoet nu eenmaal aan Onze Wetten. (Big Bang incluis)

Doet me weer denken aan het verhaal van de regenplas:
"Ziet eens hoe mooi de wereld zich om Mij schikt.
Kijk toch! Hoe ik precies in alles pas en alles om mij past!"

De regenplas bleef dit denken totdat zijn laatste molecuul door de zon verdampt was.

Nu zie ik voor me de vergadering van alle watermoleculen, met als agendapunten: Amazone, Yang-Tse en Stille Oceaan.

In de pauze komen toevallig die watermoleculen die eens deel uitmaakten van de plas elkaar weer eens tegen. Ik stel me dan hun dialoog voor: "Weet je nog, toen we waren in de plas, en meenden hoe perfect de wereld was? Jaha! Hoe meer weten we nu? Wat waren we toen eigenlijk dom."

c^2=E/m, bij elke c bestaat er dus een E/m verhouding. Bij ons schijnt c=300000000 m/s. En het is een programmeertaal.

[Leonardo]

Ik denk dat je eerst de vraag moet beantwoorden of alles met elkaar verbonden is, voordat je die vraag mag stellen.

Die vraag trachtte ik hier te beantwoorden:

Als het universum op te delen zou zijn in delen die geen enkele verbinding hebben met de andere delen, dan zouden deze delen 'universa' op zich zijn. Derhalve moet alles in het ons bekende universum dat er deel van uitmaakt, verbonden zijn met al het andere erin.

In het ons zichtbare universum (dat elke seconde groter wordt) is alles in zoverre met elkaar verbonden dat alles zichtbaar is. De probabiliteitsgolf van een deeltje zou theoretisch tot de andere kant van het zichtbare universum kunnen gaan, maar ik weet niet of we daar nu serieus rekening mee moeten houden. Net zoals de mens eigenlijk een golf is: enorm interessant in de theorie, maar het heeft feitelijk geen toepassing.

En dat probeerde ik met het volgende duidelijk te maken:

Een kanttekening is dat de connectie van deeltjes in ruimtetijd zich hooguit kan voordoen met de snelheid van het licht. Dat wil dus zeggen dat de beperking van de lichtsnelheid ervoor zorgt dat niet alles onmiddellijk met alles verbonden is. Sterker nog, het zou goed kunnen dat bepaalde delen van het universum wel met een bepaald deeltje verbonden zijn, en andere delen niet! En dit hoeft niet eens permanent te zijn, maar kan variëren met de tijd. Dit maakt de zaak complex. Ik zie dat als één van de redenen waarom kwantummechanica niet met de relativiteitstheorie verenigbaar is of lijkt.

Doel je nu op quantum entanglement?

Nee dus.

Ik vind jouw redenering interessant, maar zou de diverse aspecten graag wat uitgewerkt zien.

Misschien later.

[memeticae]

Leonardo, stel je het volgende eens voor:

Een vuurtoren die met bepaalde snelheid rondraait.

Op welke afstand van de vuurtoren zie jij de lichtbundel, op je scherm, met de lichtsnelheid voorbijgaan?

Als je het scherm verder zet, gaat dan niet de lichtbundel sneller dan het licht? Of is dat voor jouw verboden?
Hij doet het wel, observeerbaar in natuur en laboratorium. En is niet tegenstrijdig met de absolute lichtsnelheid.
(Plato all-over-again)

Als je het plaatje van bovenaf bekijkt zie je dat de lichtstralen zich niet krommen, zelfs niet als de vuurtoren sneller dan de lichtsnelheid ronddraait (geen wet die hem dat verbiedt).

Het punt is dat bij elke omwenteling, sneller dan het licht, het foton een nieuwe schop krijgt (kon niet weg, want lichtsnelheid), waardoor het uiteindelijk komt tot een staat van oneindige energie. Zelfs voor een massaloos deeltje (quantum) als het foton is dat "killing", het houdt eenvoudigweg op te bestaan (zijn t=0 geworden, verwisselbaar met t=oo)
Hetgeen nog niet betekent dat de vuurtoren geen licht meer uitstraalt en daardoor energie verliest (de "echte" reden van verdampende zwarte gaten?)

De oorsprong van materie wellicht? Waarom we menen, maar niet kennen, te weten, donkere energie?

Maar waar is de grens?

Bepaal jij aan de hand van de snelheid van het licht op je scherm de afstand tot de vuurtoren, of de snelheid waarmee hij ronddraait?

Kun je dat wel? Of kun je er slechts een afleiden? Snelheid of afstand.

Meen je uit het spectrum van de vuurtoren zijn wezen te zien, daarmee zijn snelheid en draaiing? Hangt dat niet ook van de afstand tussen vuurtoren en scherm af?

Wat zegt dat dan wel niet over het universum dat je om je heen ziet?

Ken jij het spectrum van de kosmische achtergrondstraling?
Is het de transversale of longitudinale snelheid van het licht?

Het is een paradox, en gelukkig maar, anders waren we er lang geleden al lang over uitgepraat. En waren we nu wellicht "Nuttiger" dingen aan het doen.

De Fermi-paradox:

Een elektron is een fermion, wat inhoudt dat hij nooit op dezelfde plaats en plek kan zijn.

Een elektron heeft massa, is een deeltje.
Als dat deeltje nooit op zijn plaats kan zijn, moet het zich dus met de lichtsnelheid van zichzelf verwijderen.

Maar, de wet van behoud van energie zegt dat dat niet kan, het elektron zou dan, als dynamo, arbeid verricht moeten hebben.

Wat staat het elektron te doen? Een onmogelijk opgave:
Zich binnen plancktijd over een planckafstand verplaatsen en zorgen dat hij na de plancktijd weer op dezelfde plek is die een plancklengte van zijn oorsprong afligt?
Wat kan het elektron anders doen dan zichzelf in een n-dimensionele cirkel te bewegen? En dan zeggen: "Ja maar luister, ik heb me aan de regels gehouden, ik hem me in 1 plancktijd, 1 plancklengte verplaatst en heb me altijd (minimaal) 1 plancklengte van mezelf gehouden."


Slim, dat elektron. Bewijst zo, dat Fermi geen paradox is op deze manier.
Wel lastig te begrijpen, voor hen gekluisterd aan 4 dimensies.

[Leonardo]

@ memeticae: Mijn visie daarop is gebaseerd op de golf-/deeltjes dualiteit. De lichtgolven worden omgezet in individuele deeltjes, die gewoon een impuls en positie hebben. Zie ook mijn korte artikelen, die ik zelf verwoord heb:

http://mijntheorie.wordpress.com/2014/0 ... radiation/

http://mijntheorie.wordpress.com/2014/0 ... diation-2/

[Leonardo]

Je kunt dit zien als het verloop van een grote 'trilling'. Er zijn voorwaarden aanwezig waarbinnen de waarschijnlijkheden kunnen en mogen opereren. Min of meer als golven in een mechanische veer; de begin- en eindpunten van de veer zijn bevestigd, en de golven erin mengen met elkaar. Omdat de veer het totale universum vertegenwoordigt, waarin alle golven met alle andere golven samenhangen, is de uitslag op elke plek op de veer (het universum) op elk tijdstip schijnbaar willekeurig, omdat deze het gevolg is van alle golven op alle tijden in het universum!

Bronvermelding of onderbouwing?

Dit is mijn zienswijze, mijn 'theorie' zo je wilt.

Zijn de waarschijnlijkheden in principe vastliggende feiten die zich voordoen als waarschijnlijk?? De kwantumfysici zijn het erover eens dat dit niet zo is, dat alles in wezen onbepaald is! Maar laten we de mogelijkheid bekijken dat het beginpunt en het eindpunt van de geschiedenis van het universum vastliggen. Dan kan er sprake zijn van onbepaaldheid daartussenin! Echter, alle onbepaaldheden bij elkaar genomen, bij elkaar opgeteld, moeten voldoen aan de begin- en eindvoorwaarde!

Wat bedoel je met onbepaaldheden?

Sorry, nogal onduidelijk inderdaad. Zie hiervoor de links in mijn voorgaande reactie aan memeticae.
Met 'onbepaald' bedoel ik dat het niet exact is vast te stellen, losstaand van het feit of het een exacte waarde heeft...
'Alles' in mijn betoog moet eigenlijk vervangen worden door: 'positie en impuls van deeltjes' (zie mijn links).

Omdat het wezen van elementaire deeltjes is dat ze niet feitelijk bestaan, maar slechts uit waarschijnlijkheden, is alles noodzakelijkerwijs op een waarschijnlijke manier met elkaar verbonden. Dit wil zeggen dat alles niet vast bepaald is/kan zijn.

Ik weet niet of noodzakelijkerwijs alles met elkaar verbonden is. Denk aan neutrino's. Je zou kunnen zeggen dat alles een oorzakelijk verband heeft dat teruggaat tot de Big Bang (met quantum mechanische effecten duidelijk zichtbaar in de eerste momenten van het heelal, maar daarna niet meer relevant?).

Dit is de reden dat ik mijn bijdrage in 'Schrijf je gedachten op...' heb geplaatst in plaats van 'Om over na te denken': Ik begon te schrijven met het gangbare uitgangspunt van de kwantumfysica in mijn hoofd, en kwam later op de rest van mijn betoog, waar de ik de term 'waarschijnlijkheid' vervang door 'onbepaaldheid' - een beetje onduidelijk inderdaad.
Wat neutrino's betreft: die zijn, hoewel bijna niet, aantoonbaar. Als ze helemaal niet aantoonbaar zouden zijn geweest, waren ze in mijn ogen niet echt onderdeel van het universum geweest. Zo ook met donkere materie: zwaartekracht!

Het probleem is dus dat we de golven op een bepaalde plek op een bepaald moment niet kunnen bepalen, omdat deze samenhangt met het gehele universum!!

Bedoel je het gehele universum of het zichtbare universum? Zou dit een verschil voor jouw redenering maken!

Dit is inderdaad een kwestie. In mijn redenatie volgt uit één enkele verbinding van een systeem met één gedeelte van het universum (stel: de uitwisseling van één deeltje), een in principe verbinding met het gehele universum is; doch: stel dat de lichtkegel bepaalde regionen van het universum nooit zal omvatten, dan is daar in principe ook geen verbinding mee. Welk gedeelte dit zal zijn is echter niet te bepalen! Dat bedoel ik met:

Een kanttekening is dat de connectie van deeltjes in ruimtetijd zich hooguit kan voordoen met de snelheid van het licht. Dat wil dus zeggen dat de beperking van de lichtsnelheid ervoor zorgt dat niet alles onmiddellijk met alles verbonden is. Sterker nog, het zou goed kunnen dat bepaalde delen van het universum wel met een bepaald deeltje verbonden zijn, en andere delen niet! En dit hoeft niet eens permanent te zijn, maar kan variëren met de tijd. Dit maakt de zaak complex. Ik zie dat als één van de redenen waarom kwantummechanica niet met de relativiteitstheorie verenigbaar is of lijkt.

Tot zover dan maar even!